«Η τοξίνη τού Από»

• ΤΑ ΝΕΑ, Σάββατο, 20 Αυγούστου 2011
•  Γράφει ο Κώστας Γεωργουσόπουλος

Στα ομηρικά έπη πολύ συχνά, λόγω της βαθιάς και ποικίλης διαστρωμάτωσης του γλωσσικού υλικού, διαφαίνεται μια ενδιαφέρουσα καταγωγή ενός από τα μέσα του κλασικού λόγου.

Πολλές από τις γνωστές έως σήμερα στη διαχρονία μας προθέσεις προϋπήρχαν ως επιρρήματα. Η πρόθεση «από» π.χ. που στην αλεξανδρινή περίοδο γράφηκε και «άπω», πιθανόν από το «άπωθεν» = από μακριά. Σημειώστε, «Απω Ανατολή» σημαίνει συνήθως απομάκρυνση αλλά και άρνηση και απόρριψη, π.χ. απόδραση, απορρύθμιση.

Ετσι, εξετάζοντας μερικές από τις πλέον εκκωφαντικές νεοπλασθείσες έννοιες, σημειώνω ότι για χρόνια βρισκόμαστε στον αστερισμό της Απομυθοποίησης. Προίκα του ορθολογισμού και του Διαφωτισμού η τάση να απογυμνωθούν η ιστορία, τα ήθη και οι ιδέες από όλες τις μορφές που κατά καιρούς εκδόθηκαν για να αρέσουν, να διδάξουν, να φοβίσουν, να αποτρέψουν κυρίως το συλλογικό υποσυνείδητο των μαζών. Ναι, υπήρξαν στην ιστορία των κοινωνιών πολλοί μύθοι, μπαμπούλες και μορμολύκεια, αλλά συνάμα ήταν αυτά που είχαν στηρίξει και την ποίηση και τη γοητεία των μορφών. Οι μεγάλοι μύθοι της αρχαιότητας π.χ. προίκισαν την ιστορία των ιδεών και των αξιών με το τραγικό υλικό, αλλά από την ορθολογική ανάγνωση του Οιδίποδα από τον Φρόιντ έως τις ημέρες μας, το πράγμα έφτασε σε έναν πολιτιστικό μαζοχισμό.

Κολαούζος της απομυθοποίησης είναι η Απομάγευση. Αυτή η τάση περιορίστηκε, χωρίς να εξαιρούνται άλλες κοινωνικές μορφές στη λογοτεχνία και ιδιαίτερα στην ποίηση. Η μαγεία του ποιητικού λόγου χωρίς αμφιβολία προέρχεται από τα βάθη της απελπισίας και της ελπίδας του πρωτόγονου ανθρώπου. Συμβάδισε με την προσευχή, το ξόρκι, τον τρόμο, τον φόβο του θανάτου και την οργασμική κραυγή της ερωτικής πλήρωσης. Ο ποιητικός λόγος γεννήθηκε από τον ρυθμό και ο ρυθμός φώλιασε μέσα στη γλώσσα και η γλώσσα έγινε φορέας ύψιστης συγκινησιακής φόρτισης. Και όμως η εποχή μας έκανε την ποίηση πρώτα εικόνα και ύστερα πεζολογία και διαχείριση κάθε φύσεως ρητορικής επιχειρημάτων.

Η απομυθοποίηση και η απομάγευση οδήγησαν στην Αποδόμηση. Θυμίζω πως στην αρχαία μας γλώσσα η λέξη ΛΟΓΟΣ είχε σαφώς την έννοια της ΔΟΜΗΣ, ενός συγκροτημένου συστήματος σημείων και σημασιών. Και ο Λόγος στον Ηράκλειτο και στον Πλάτωνα και στον Ευαγγελιστή Ιωάννη αυτή τη σημασία είχε, ένα δομημένο, έλλογο σύμπαν σημασιών. Ετσι όπως ο Χαλίφης Ομάρ έκαψε τη Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας, άρα και τα έργα του Αριστοτέλη χρησιμοποιώντας το δίλημμα εξ αντιφατικών λόγων που διατύπωσε ο... Αριστοτέλης (ό,τι δεν συμφωνεί με το Κοράνιο είναι επικίνδυνο ή περιττό), έτσι και οι Αποδομιστές γκρεμίζουν το οικοδόμημα του Λόγου και των παραγώγων του χρησιμοποιώντας ως μπουλντόζα τη «Λογική του ανορθολογισμού». Είναι μια νερώνεια, κακεντρεχής απόλαυση της απορρύθμισης, της απαξίωσης, της απόρριψης και της αποτέφρωσης των πάντων.

Η Αποδόμηση αξιών και ιδεών μάς έφερε και την Απενοχοποίηση, τουτέστιν την έλλειψη παντελούς ντροπής, κοινώς τσίπας. Και δεν είναι μόνο η έλλειψη κάθε ντροπής στις ερωτικές σχέσεις, απενοχοποιήθηκε καθετί που ανήκε στον χώρο της ηθικής και της κοινωνικής συμπεριφοράς. Το ψεύδος, η απάτη, η κλοπή, η λαμογιά, ο εκβιασμός, η κατάχρηση, η εκμετάλλευση ανθρώπων και αισθημάτων δεν αποτελούν πλέον μόνο μαγκιά, αλλά προκαλούν και τον θαυμασμό με αποτέλεσμα οι λιμπερτίνοι να χαίρουν γενικής αναγνώρισης.

Στερνά στερνά μάς κατακλύζουν και οι Αποποινικοποιήσεις. Και δεν αναφέρομαι στην αποποινικοποίηση της χρήσης των ναρκωτικών, αυτό το αφήνω για άλλες ευκαιρίες. Εδώ ακούμε την απαίτηση να μην τιμωρούνται παραβάτες του κοινού δικαίου, τρομοκράτες, βομβιστές, αλλά και καταδικασμένοι να αποκαλούνται ήρωες και πατριώτες. Μητροπολίτης εν ενεργεία, αφού κατασκήνωσαν οι οπαδοί του με λιβάνια και κεριά στην Πλατεία Συντάγματος ως «Αγανακτισμένοι», τώρα ονομάζει πατριώτη και σωτήρα του γένους ισοβίτη επίορκο αξιωματικό, δολοφόνο, πραξικοπηματία.

Να συνεχίσω; Με απορία προσπαθούμε να αναλύσουμε την Αποχή των πολιτών από τις εκλογές και την αποδίδουμε σε μια χρόνια πλέον Αποπολιτικοποίηση κυρίως των νέων ανθρώπων, όταν μια κοινωνία κυνικά προχωρεί συνειδητά και με ορθολογικά τάχα μου επιχειρήματα σε Αποθεσμίσεις, όταν η ηθική τού πολιτεύεσθαι έχει δώσει τη θέση της στην πολιτική της ευήθειας, όταν τα πάντα ψυχρά και συστηματικά αποδομούν κάθε στοιχείο αναφοράς σε ένα σταθερό κέντρο, όταν δηλαδή το κέντρο, η εστία, ο όποιος βωμός χάθηκαν ή βγήκαν στο σφυρί, όταν γίνεται τρόπος τού πολιτεύεσθαι η αποκρατικοποίηση, λες και το κράτος δεν είναι η περιουσία του, τα πάντα πλέον είναι ιδιωτεία και οι ξένοι εταίροι μας γνωρίζουν καλά πως ιδιώτης σημαίνει idiot, κοινώς ηλίθιος.

Η αντίφαση βέβαια δεν λύνεται εύκολα, το είδαμε και εδώ και στο Παρίσι και στο Λονδίνο, η απολιτικοποιημένη νεολαία που σπρώχνεται θεσμικά στην ιδιωτεία ξεσπάει και ρημάζει καθετί ιδιωτικό! Υπάρχει λύση; ΜΙΑ. Η αποτοξίνωση από την τοξίνη του ΑΠΟ.