Κυριακή 15 Νοεμβρίου 2015

Ο ταραχώδης βίος του Α. Γκλικσμάν

ΚΩΣΤΑΣ Θ. ΚΑΛΦΟΠΟΥΛΟΣ, Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 11.11.2015
Ο θάνατος του Α. Γκλικσμάν δεν πέρασε απαρατήρητος στον ευρωπαϊκό Τύπο. 
Ο θάνατος του Α. Γκλικσμάν δεν πέρασε απαρατήρητος στον ευρωπαϊκό Τύπο.

Ο θάνατος του Αντρέ Γκλικσμάν (1935-2015) δεν πέρασε απαρατήρητος από τις ευρωπαϊκές επιφυλλίδες, όπως ήταν αναμενόμενο, ακόμα κι αν η επίδρασή του, ως ενός εκ των «Νέων Φιλοσόφων», είχε ήδη ατονήσει τα τελευταία χρόνια. Στην περίπτωσή του έχει κανείς την αίσθηση ότι ο ταραχώδης βίος του φιλόσοφου ίσως να έχει περισσότερο ενδιαφέρον από το έργο του. Εβραϊκής καταγωγής και κομμουνιστικού, αρχικά, προσανατολισμού (ο πατέρας του, στέλεχος της Κομιντέρν, «εξαφανίστηκε» υπό ανεξιχνίαστες συνθήκες έναν χρόνο πριν εισβάλλει η Βέρμαχτ στη Γαλλία), κατέφυγε οικογενειακώς στη Γαλλία.
Ο Ρεϊμόν Αρόν, στον οποίο θήτευσε ευδόκιμα, συνήθιζε να λέει πως «είναι ο δεύτερος, μετά τον ίδιο, που “παίζει στα δάχτυλά του” τον Κλάουζεβιτς». Πρωτοστάτησε στο να συναντηθεί ο «δάσκαλός» του μαζί με τον Σαρτρ, μετά από χρόνια τριβών και προστριβών, με αφορμή τους Βιετναμέζους «boat people».

Το 1968 βρίσκεται στα οδοφράγματα της εξέγερσης, από τις γραμμές της «Προλεταριακής Αριστεράς» (Gauche Proletarienne), για να εγκαταλείψει λίγα χρόνια μετά το μαρξιστικό στρατόπεδο, επηρεασμένος κυρίως από τον Αλεξάντρ Σολζενίτσιν, αναφορικά με τον σταλινικό ολοκληρωτισμό και τα «γκούλαγκ». Ταυτίστηκε απόλυτα με τους «Νέους Φιλοσόφους» (Μπερνάρ-Ανρί Λεβί, Αλεν Φινκιελκρό, κ.ά.), που αντιμάχονταν, άλλοτε με στέρεα, κυρίως φιλοσοφικά επιχειρήματα κι άλλοτε με τρόπο μπανάλ. Πνεύμα μαχητικό και ανήσυχο, εκτιμούσε πως η φιλοσοφία είναι καθαρά «ακαδημαϊκή υπόθεση», εξ ου και προτιμούσε τις δημόσιες παρεμβάσεις, αρθρογραφώντας παράλληλα στη Libération και τον L’ Express.

Ο Γκλικσμάν, ένα πραγματικά «οργισμένο παιδί», άφησε πλούσιο σε προβληματισμό έργο, που αν και έχασε την αρχική του διεισδυτικότητα, εγκλωβισμένο σε γεωπολιτικά αρχικά και μετέπειτα ιδεολογικά ζητήματα, αποτελεί σημείο αναφοράς στη σύγχρονη ιστορία της φιλοσοφίας. Εργα του έχουν μεταφραστεί και στα ελληνικά («Ο Ντοστογιέβσκη στο Μανχάταν», «Φασισμοί: παλιός και νέος», κ.ά), αν και έφερε το στίγμα του «αντιδραστικού». Τον θάνατο του Γκλικσμάν ανακοίνωσε το Facebook, μέσω ανάρτησης του γιου του, Ραφαέλ. Το credo του ήταν «Οι ιδεολογίες είναι το άλλοθι του μίσους».

Δεν υπάρχουν σχόλια: