Παιδαγωγική, Πολιτισμός, Πολιτικές: Ο Διάλογος της Εκπαίδευσης

Διεθνές Συνέδριο με θέμα Παιδαγωγική, Πολιτισμός, Πολιτικές: Ο Διάλογος της Εκπαίδευσης9-10 Σεπτεμβρίου 2011 διοργανώνεται από το Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του ΑΠΘ, το Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών και το Διδασκαλείο «Δημήτρης Γληνός»
Παρασκευή 9  Σεπτεμβρίου 2011 στο κτίριο της Επιτροπής Ερευνών, «Κέντρο Διάδοσης Ερευνητικών Αποτελεσμάτων»και το Σάββατο 10 Σεπτεμβρίου 2011 στο θέατρο «Μελίνα Μερκούρη» Μεταμορφώσεως 9, στην Καλαμαριά.

Στόχος του Συνεδρίου είναι η ανταλλαγή απόψεων σχετικά με τις αλλαγές που προβάλλονται από τη νέα παγκόσμια πραγματικότητα στα κρίσιμα θέματα που αφορούν στην Παιδαγωγική, τον Πολιτισμό και τις Πολιτικές. Τα θέματα επικεντρώνονται στον τρόπο που οι παγκόσμιες και τοπικές κρίσεις και οι μετατοπίσεις των προσεγγίσεων επηρεάζουν την παιδαγωγική και τη χάραξη πολιτικών και επαναφέρουν στο προσκήνιο κεντρικά ζητήματα κοινωνικής δικαιοσύνης, ισότητας και αλληλεγγύης σε σύγχρονα εκπαιδευτικά περιβάλλοντα.

Το Συνέδριο απευθύνεται σε φοιτητές και φοιτήτριες, σε εκπαιδευτικούς της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, σε πανεπιστημιακούς και σε γονείς.
Συγκεκριμένα θέματα:
-Η έννοια της πολιτισμικής επάρκειας και πως αυτή μπορεί να αξιοποιηθεί προκειμένου να αποδομηθούν δομές και πρακτικές μέσω των οποίων οι εμπειρίες και οι ταυτότητες συγκεκριμένων ομάδων περιθωριοποιούνται στα εκπαιδευτικά περιβάλλοντα
-Ο ρόλος της επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών στην ανάπτυξη παιδαγωγικής της ένταξης
-Η προοπτική της συμμετοχής των ίδιων των παιδιών στην προσπάθεια ανάπτυξης ενταξιακής εκπαιδευτικής πολιτικής με έμφαση στα δικαιώματα και τις φωνές των παιδιών
-Η ανάγκη αναδιαμόρφωσης των ριζοσπαστικών εναλλακτικών παιδαγωγικών πρακτικών υπό το φως της τρέχουσας κρίσης
-Η διαδικασία γραμματισμού παιδιών από ευάλωτες κοινωνικές ομάδες που στηρίζεται στη συνοικοδόμηση της γνώσης και έχει στόχο την ενδυνάμωσή τους. Ο επαναπροσδιορισμός της σχέσης εκπαιδευτικού-μαθητών/-τριών ως κριτικά εγγράμματων υποκειμένων που συνδιαμορφώνουν – και δεν υλοποιούν απλώς – τις αρχές του εκάστοτε προγράμματος
-Οι προοπτικές ένταξης παιδιών με αναπηρία στο σχολείο
-Οι προκλήσεις και η πολυπλοκότητα της ισότιμης ένταξης παιδιών Ρομά στην εκπαιδευτική διαδικασία
- Πρακτικές και στρατηγικές που δημιουργούν ενταξιακές δομές στην εκπαίδευση όλων των παιδιών.
Συμμετοχή ελεύθερη

Έχει μέλλον ο Καπιταλισμός;

• Ελευθέριος Τσουλφίδης

Οι μεγάλοι οικονομολόγοι του παρελθόντος (Σμιθ, Μαρξ, Κέυνς, Σουμπέτερ) προέβλεπαν τη στασιμότητα και εν τέλει την κατάρρευση του καπιταλισμού. Ο Σουμπέτερ έθεσε το ζήτημα με τον πλέον ευθύ τρόπο: «μπορεί να επιβιώσει ο καπιταλισμός;» και στην απάντησή του ήταν κατηγορηματικός: «όχι, δεν νομίζω ότι μπορεί». Γνωρίζουμε από την οικονομική ιστορία, ότι η εξέλιξη του καπιταλισμού κάθε άλλο παρά ευθύγραμμη είναι, καθώς περιοδικά ανακόπτεται από κρίσεις κερδοφορίας που μοιάζουν με καρδιακές αρρυθμίες και ενίοτε ανακοπές. Ωστόσο, στη διάρκεια της κρίσης τίθενται σε λειτουργία οι «καθαρτικοί μηχανισμοί» του συστήματος που συμπεριλαμβάνουν μεταξύ άλλων καινοτομίες μεγάλης κλίμακας και μειώσεις μισθών που αποκαθιστούν την κερδοφορία που απαιτείται για ένα νέο ανοδικό κύμα ανάπτυξης.

Ο καπιταλισμός εύκολα ή δύσκολα ξεπερνούσε τις μεγάλες κρίσεις του (1815-1845, 1873-1896, 1920-1940, 1970-1980) και η οικονομική άνθηση που ακολουθούσε είχε το δικό της αποτύπωμα. Π.χ. στην κρίση του 1930, η τόνωση της ζήτησης μέσω της κρατικής παρέμβασης, οι καινοτομίες (σε προϊόντα, διαδικασίες παραγωγής και θεσμούς) έθεσαν τις βάσεις για τη μεταπολεμική «χρυσή εποχή συσσώρευσης» που διήρκεσε μέχρι περίπου τα τέλη της δεκαετίας του 1960.

«Η τοξίνη τού Από»

• ΤΑ ΝΕΑ, Σάββατο, 20 Αυγούστου 2011
•  Γράφει ο Κώστας Γεωργουσόπουλος

Στα ομηρικά έπη πολύ συχνά, λόγω της βαθιάς και ποικίλης διαστρωμάτωσης του γλωσσικού υλικού, διαφαίνεται μια ενδιαφέρουσα καταγωγή ενός από τα μέσα του κλασικού λόγου.

Πολλές από τις γνωστές έως σήμερα στη διαχρονία μας προθέσεις προϋπήρχαν ως επιρρήματα. Η πρόθεση «από» π.χ. που στην αλεξανδρινή περίοδο γράφηκε και «άπω», πιθανόν από το «άπωθεν» = από μακριά. Σημειώστε, «Απω Ανατολή» σημαίνει συνήθως απομάκρυνση αλλά και άρνηση και απόρριψη, π.χ. απόδραση, απορρύθμιση.

Ετσι, εξετάζοντας μερικές από τις πλέον εκκωφαντικές νεοπλασθείσες έννοιες, σημειώνω ότι για χρόνια βρισκόμαστε στον αστερισμό της Απομυθοποίησης. Προίκα του ορθολογισμού και του Διαφωτισμού η τάση να απογυμνωθούν η ιστορία, τα ήθη και οι ιδέες από όλες τις μορφές που κατά καιρούς εκδόθηκαν για να αρέσουν, να διδάξουν, να φοβίσουν, να αποτρέψουν κυρίως το συλλογικό υποσυνείδητο των μαζών. Ναι, υπήρξαν στην ιστορία των κοινωνιών πολλοί μύθοι, μπαμπούλες και μορμολύκεια, αλλά συνάμα ήταν αυτά που είχαν στηρίξει και την ποίηση και τη γοητεία των μορφών. Οι μεγάλοι μύθοι της αρχαιότητας π.χ. προίκισαν την ιστορία των ιδεών και των αξιών με το τραγικό υλικό, αλλά από την ορθολογική ανάγνωση του Οιδίποδα από τον Φρόιντ έως τις ημέρες μας, το πράγμα έφτασε σε έναν πολιτιστικό μαζοχισμό.

Στ. Ράμφος: «Με τα µυαλά που φτάσαµε στην κρίση δεν µπορούµε να βγούµε από αυτήν»

• Συνέντευξη στον Ι. Ν. ΜΠΑΣΚΟΖΟ 
• Ο έλληνας φιλόσοφος βλέπει µε σκεπτικισµό αλλά και κάποια αισιοδοξία την κρίση
• TO BHMA:  04/09/2011, 05:45

«Με τα παλιά µυαλά και τις παλιές σκέψεις» δεν µπορούµε να βγούµε από την κρίση, υποστηρίζει ο φιλόσοφος Στέλιος Ράµφος. Τον βρίσκουµε σκεπτικό αλλά αισιόδοξο. Πιστεύει ότι πρέπει να ξαναβρούµε τις έννοιες που θα δώσουν νόηµα στην πραγµατικότητά µας για να βγούµε από την κρίση. Κατά τον Στ. Ράµφο, φτάσαµε σε µια ζωή που στηρίζεται στην «άρνηση του νοήµατος», η οποία δηµιούργησε «µια αίσθηση ζωής και ένα είδος ηθικής ουδετερότητας, που έκανε τους διαχειριστές του πλούτου αδιάφορους για τις κοινωνικές προεκτάσεις του προβλήµατος». 

Βάση της κρίσης, όπως υποστηρίζει ο Στέλιος Ράµφος, είναι η «κρίση της µετανεωτερικότητας», η διάσταση της σηµασίας από την πραγµατικότητα. Οπως λέει:«Μετά το ‘70, οπότε αποσυνδέθηκε το χρήµα από τη ρήτρα χρυσού, άρχισε το χρηµατοπιστωτικό σύστηµα να αναπτύσσεται χωρίς να έχει εξάρτηση από την πραγµατικότητα. Μετά το ‘89, µε την πτώση του “υπαρκτού” σοσιαλισµού και τη ραγδαία ανάπτυξη των επικοινωνιών, δόθηκε η δυνατότητα µιας κυριαρχικής επιβολής του στοιχείου της ταχύτητας, οι επενδύσεις γίνονται γρήγορα, οπουδήποτε στον κόσµο, δηµιουργώνταςένα χρηµατοπιστωτικό σύστηµα που αναγνωρίζει ως µοναδική πραγµατικότητα τον χρόνο».Ετσι, συµπληρώνει, είχαµε ως συνέπεια «ανάλογα µε τις ταχύτητες να δηµιουργούνται και οι αξίες. ∆ηλαδή η ταχύτητα µπορεί να προλάβει την πραγµατικότητα, να δηµιουργήσει µιανέα δική της πραγµατικότητα, µε πλαστή αξία, δηλαδή ενδεχοµένως µια φούσκα. Αυτές οιταχύτητες κινούµενες τυφλά δηµιούργησαν στον σύγχρονο κόσµο συγκέντρωση υπερβολικού πλούτου από τη µία µεριά και µεγάλη φτώχεια από την άλλη».

Η Ιστορία δεν μοιάζει με ήσυχο ποτάμι

Ο φιλόσοφος Πιέρ-Αντρέ Ταγκιέφ μιλά για την «εβραιοφοβία», τους «Αγανακτισμένους» και την Ακρα Δεξιά στην ΕυρώπηΣυνέντευξη στον Ανδρεα Πανταζοπουλο

Ο φιλόσοφος, πολιτειολόγος και ιστορικός των ιδεών Πιέρ-Αντρέ Ταγκιέφ (Pierre-Andre Taguieff), γνωστός και στο ελληνικό κοινό για το έργο του, σχετικά με τον ρατσισμό, τον αντισημιτισμό, την Aκρα Δεξιά και τον λαϊκισμό, με την ευκαιρία της έκδοσης αυτές τις ημέρες στα ελληνικά, σε παγκόσμια πρώτη έκδοση, ενός νέου βιβλίου του για τον αντισημιτισμό (Πιέρ-Αντρέ Ταγκιέφ, Τι είναι αντισημιτισμός; - μετάφραση: Αναστασία Ηλιαδέλη-Ανδρέας Πανταζόπουλος, Αθήνα, Βιβλιοπωλείον της Εστίας, σειρά Εστία Ιδεών, 2011), δέχθηκε να απαντήσει σε ορισμένα ερωτήματά μας για τη μορφή και το περιεχόμενο του νέου αντισημιτισμού. Με αφορμή και την πρόσφατη έκδοση στα γαλλικά ενός νέου του βιβλίου για το ίδιο θέμα (Israel et la Question Juive, Les Provinciales, 2011), ο Ταγκιέφ, στη συνέντευξη που ακολουθεί, συνοψίζει τα χαρακτηριστικά του ρατσιστικού μίσους κατά των Εβραίων και του Ισραήλ και, σχολιάζει τις κινητοποιήσεις των «Αγανακτισμένων» στην Ισπανία και την Ελλάδα, καθώς και τις εκλογικές επιτυχίες της άκρας δεξιάς στην Ευρώπη. 

- Kάνετε λόγο εδώ και είκοσι χρόνια για ένα νέο αντισημιτισμό που τον αποκαλείτε «εβραιοφοβία». Μπορείτε να μας δώσετε τα βασικά της χαρακτηριστικά; 

- Το αξίωμα της νέας εβραιοφοβίας είναι το ακόλουθο: οι Εβραίοι αποτελούν έναν περιττό λαό. Από την άποψη αυτή υπάρχει μια συνέχεια στις μορφές εχθρότητας κατά των Εβραίων. Η πρωταρχική διαφορά συνίσταται στην αντικατάσταση της περί «κοσμοπολιτισμού» ή «νομαδισμού» αιτίασης από τον «εθνικισμό» ή την «αποικιοκρατία»: στον παλιό πολιτικό αντισημιτισμό οι Εβραίοι ενσάρκωναν τον αντί-τύπο του «χωρίς-πατρίδα», σήμερα, στο πλαίσιο μιας εβραιοφοβίας με αντισιωνιστική βάση, ενσαρκώνουν τον αρνητικό τύπο του «εθνικιστή» (αποικιοκράτη, ακόμα και «ρατσιστή»). Συνεπάγεται ότι η ένταξη των Εβραίων στην κοινή ανθρωπότητα τίθεται εν αμφιβόλω, και, κατά τον ίδιο τρόπο, για τους ριζοσπάστες αντιεβραίους, αντικείμενο καθαρής άρνησης. Πράγμα το οποίο μπορεί να μεταφρασθεί με την ακόλουθη προσταγή: «Εβραίοι, πάψτε να είσθε Eβραίοι για να γίνετε άνθρωποι!». Οι Εβραίοι, για να γίνουν ανθρωπίνως αποδεκτοί, πρέπει να εξαφανισθούν ως Εβραίοι. Στη νέα όμως αντιεβραϊκή κοσμοαντίληψη, το πρώτο βήμα αυτής της εξαφάνισης δεν είναι άλλο από την καταστροφή του Ισραήλ. Η υλοποίηση αυτού του στόχου αποτελεί τη «λύση» του νέου «εβραϊκού ζητήματος», που είναι αποτέλεσμα του εξισλαμισμού του αντισιωνιστικού λόγου, ο οποίος αναμειγνύει επιχειρήματα εθνικιστικού ή εθνοτικο-εθνικιστικού τύπου με τα πολιτικο-θρησκευτικά θέματα του μουσουλμανικού φονταμενταλισμού. Το «αντισιωνιστικό» πρόγραμμα, στις ριζοσπαστικές εκδοχές του, έχει έναν ρητό στόχο: να «εκκαθαρίσει» ή να «ξεπλύνει» την Παλαιστίνη από τη «σιωνιστική παρουσία», που τη θεωρεί ως «εισβολή» η οποία κηλιδώνει μια παλαιστινιακή ή αραβική (για τους εθνικιστές) γη, ή μια γη του Ισλάμ (για τους ισλαμιστές). 

Τεχνικές προπαγάνδας 

- Τι πρεσβεύει η σημερινή εβραιοφοβία; Ποια είναι η φυσιογνωμία των ριζοσπαστών αντισιωνιστών; 

- Πέντε γνωρίσματα επιτρέπουν να ορισθεί το ύφος και το περιεχόμενο του λόγου των ριζοσπαστών αντισιωνιστών: α) ο συστηματικός χαρακτήρας της κριτικής του Ισραήλ, μια υπερβολική και διαρκής κριτική που παίρνει τη μορφή της δημόσιας καταγγελίας και προσφεύγει στις τεχνικές της προπαγάνδας (συνθήματα, αμαλγάματα, κλπ.), β) η πρακτική του «δύο μέτρα δύο σταθμά» έναντι του Ισραήλ, δηλαδή η προσφυγή στο «διπλό στάνταρντ». Αυτή η συστηματική πρακτική της κακοπιστίας, όταν πρόκειται για το εβραϊκό κράτος, οδηγεί στη μονομερή καταδίκη του Ισραήλ, ανεξαρτήτως κάθε ανάλυσης των γεγονότων\, γ) η δαιμονοποίηση του εβραϊκού κράτους, που αντιμετωπίζεται ως η ενσάρκωση του κακού, πράγμα που προϋποθέτει μια διαρκή κατηγορία της ισραηλινής πολιτικής. Η δαιμονοποίηση αυτή θεμελιώνεται σε έναν τριπλό αναγωγισμό: τον ρατσισμό/ναζισμό/απαρτχάϊντ, την εγκληματικότητα που επικεντρώνεται στον φόνο Παλαιστίνιων (ή μουσουλμανικών) παιδιών, και τη συνωμοσία, δ) η απονομιμοποίηση του εβραϊκού κράτους, η άρνηση του δικαιώματός του να υπάρχει, άρα, η άρνηση του δικαιώματος του εβραϊκού λαού να ζει όπως κάθε άλλος λαός μέσα σε ένα κυρίαρχο κράτος-έθνος, πράγμα το οποίο προϋποθέτει να απομονώνεται το κράτος του Ισραήλ σε όλα τα επίπεδα, οργανώνοντας κυρίως εναντίον του ένα γενικευμένο μποϋκοτάζ, ε) η επαναλαμβανόμενη κλήση για την καταστροφή του εβραϊκού κράτους, που προϋποθέτει την υλοποίηση ενός προγράμματος ριζικής «αποσιωνιστικοποίησης» ή, απλούστερα, έναν πόλεμο εξόντωσης, στον οποίον το πυρηνικό Ιράν θα έπαιζε τον πρωταρχικό ρόλο. 

Η υποκατάσταση 

- Στις αναλύσεις σας εμμένετε ιδιαιτέρως στην πολύ στενή σχέση του ριζοσπαστικού ισλαμισμού με τη νέα εβραιοφοβία, το επαναλαμβανόμενο θέμα της οποίας είναι η καταστροφή του Ισραήλ. Τίθεται όμως ένα ερώτημα. Πώς μπορεί κάποιος να ασκεί κριτική στο Ισραήλ χωρίς να είναι εβραιόφοβος; 

- Ο παλιός αντισημιτισμός επιβιώνει μέσω της απλής υποκατάστασης της λέξης «Εβραίος» από τη λέξη «σιωνιστής», κυρίως στους οπαδούς της συνωμοσιολογικής σκέψης: έτσι, η «διεθνής εβραϊκή συνωμοσία» αναβαπτίζεται στην «παγκόσμια σιωνιστική συνωμοσία». Ο εξισλαμισμός των «Πρωτοκόλλων των Σοφών της Σιών», στα οποία αναφέρεται ο Χάρτης της Χαμάς, αποτελεί τον πρωταρχικό της φορέα.Η διεθνής συνωμοσία ερμηνεύεται με παρανοϊκό τρόπο από τους ριζοσπάστες ισλαμιστές, ως μία μεγάλη συνωμοσία κατά του Ισλάμ και των μουσουλμάνων, η οποία καθοδηγείται από τους Εβραίους. Η ίδια η ύπαρξη του κράτους του Ισραήλ θεωρείται ως η απόδειξη της μεγα-συνωμοσίας. Αν το Ισραήλ πρέπει να καταστραφεί, είναι γιατί αυτό είναι το αποτέλεσμα μιας επιχείρησης που θεωρείται εγκληματική: της εγκατάστασης των Εβραίων σε μία υποτιθέμενη «γη του Ισλάμ».Ο εξισλαμισμός της παλαιστινιακής υπόθεσης καθιστά αδύνατη κάθε πραγματική διαπραγμάτευση που θα κατέληγε σε έναν συμβιβασμό. Σε όλο μου το έργο από τη δεκαετία του 1980, διακρίνω με σαφήνεια τον ριζοσπαστικό αντισιωνισμό από τη θεμιτή κριτική, εντός μιας φιλελεύθερης/πλουραλιστικής προοπτικής, προς την πολιτική της μιας ή της άλλης ισραηλινής κυβέρνησης, δεξιάς ή αριστερής. Η δημοκρατική κριτική της πολιτικής μιας κυβέρνησης, υπαγόμενη στη θεμιτή δημόσια αντιπαράθεση, δεν πρέπει να ταυτίζεται με την κλήση για την καταστροφή ενός κράτους-έθνους. Αυτή όμως η κλήση προς εξαφάνιση αποτελεί την καρδιά του προγράμματος του ριζοσπαστικού αντισιωνισμού. 

H «αγανάκτηση» έγινε μόδα 

- Σήμερα, στην Ελλάδα, αλλά και στην Ισπανία, έχει κάνει την αυθόρμητη εμφάνισή του ένα νέο κίνημα, οι «Αγανακτισμένοι». Στρέφεται κατά των «διεφθαρμένων» πολιτικών συστημάτων, κατά της «ολιγαρχίας». Πώς να ερμηνεύσουμε αυτές τις κινητοποιήσεις; Η «αγανάκτηση» είναι το άλλο όνομα ενός αριστερού λαϊκισμού; 

- Δεν πιστεύω ότι οι κινητοποιήσεις που φέρουν το όνομα «αγανακτισμένοι», στην Ισπανία ή στην Ελλάδα, είναι «αυθόρμητες». Βρήκαν το μοντέλο τους στις μαζικές διαδηλώσεις, οι οποίες, σε ορισμένες χώρες του Μαγκρέμπ ή του Μακρέκ, κατέληξαν σε αυτό που ο μιντιακός κόσμος, σε μια έξαρση λυρικής ψευδαίσθησης, βάφτισε «αραβική άνοιξη». Η μόνη αυθεντικότητά τους ήταν ότι άδραξαν τη μοδάτη λέξη που έθεσε σε κυκλοφορία ο ασήμαντος λίβελος του Στεφάν Εσσέλ, του ψευδο-συντάκτη της Οικουμενικής Διακήρυξης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.Η λέξη «αγανάκτηση» είναι πανσυλλεκτική. Μπορεί να μπει σε όλες τις σάλτσες. Ποιος δεν είναι «αγανακτισμένος» για τον έναν ή τον άλλο λόγο; Σε κάθε πολιτικό κίνημα πρέπει να διακρίνουμε τη ρητορική διατύπωση από τις βλέψεις ή τις πραγματικές προθέσεις. Η ρητορική διατύπωση των «αραβικών εξεγέρσεων» πρόκρινε τα μοτίβα της «ελευθερίας», της «δημοκρατίας» και της «δικαιοσύνης», καθώς και την καταγγελία της «διαφθοράς». Η πραγματική τους στόχευση ήταν να εκδιώξουν την ιθύνουσα ομάδα («Φύγε»!): το επίπεδο μηδέν του πολιτικού προγράμματος, έκφραση μιας απόρριψης συνοδευόμενης από διακίνηση φημών.Αυτές οι υποτιθέμενες «επαναστάσεις» δεν ήταν παρά πραξικοπήματα, ακριβέστερα, στρατιωτικά πραξικοπήματα μεταμφιεσμένα σε νίκες του «λαού» ή της «δημοκρατίας». Στις ευρωπαϊκές δημοκρατίες, για τους «αγανακτισμένους», το διακύβευμα είναι επιπλέον να πάρουν την εξουσία (αρνητικά οριζόμενη: να εκδιώξουν από την εξουσία τους «διεφθαρμένους» ή τους «κλέφτες»), αλλά ο εχθρός δεν ορίζεται με σαφήνεια, ούτε η ομάδα διαμαρτυρίας μπορεί με επάρκεια να ταυτοποιηθεί. Οι ηγέτες δεν είναι πολιτικά αξιόπιστοι. Το πρόγραμμα είναι και σε αυτό το σημείο υπερ-μινιμαλιστικό και πλήρως αρνητικό: ενάντια στους «διεφθαρμένους» κ. λπ.Ο Γάλλος μαρξο-λαϊκιστής Ζαν-Λυκ Μελανσόν διατύπωσε το σύνθημα: «Να φύγουν όλοι!». Η δαιμονοποίηση του εχθρού αντικαθιστά την ανάλυση της κατάστασης και τον στοχασμό για τους πολιτικούς στόχους. Τίποτα δεν είναι πιο αξιοθρήνητο από την προσφυγή των Ελλήνων «αγανακτισμένων» στα πιο τετριμμένα προπαγανδιστικά αμαλγάματα του τύπου «Ναζί-Ναζί/Μέρκελ-Σαρκοζί». Η ναζιστικοποίηση του αντιπάλου είναι ο νέος σοσιαλισμός των ηλιθίων. Θλίβεται κανείς μπροστά στη διανοητική μιζέρια μιας τέτοιας πολιτικής αμφισβήτησης.Η αγανάκτηση δεν συνιστά πολιτική, εικονίζει τη σημερινή τάση προς το απολίτικο, που αντικαθιστά τον πολιτικό στοχασμό από έναν χωρίς προοπτικές ηθικισμό, ή από αντικαπιταλιστικά αναθέματα διεπόμενα από το μαγικό φαντασιακό. Οσο για τη στρατηγική, αυτή ανάγεται στην πρωτογενή πολιτική έκφραση που είναι η διαδήλωση. Ακόμα μια φορά, η «οργή» του λαού ή των μαζών ιεροποιείται. Στο βάθος, όμως, πιστεύω ότι αυτές οι κινητοποιήσεις εκφράζουν έναν φόβο του μέλλοντος, που έγινε τελείως αδιαφανές. Το μεγάλο μήνυμα που ακούγεται σε αυτές τις συγκεντρώσεις των θυμάτων της χρηματιστικοποιημένης κρίσης, είναι το αναπάντητο ερώτημα: «τι θα απογίνουμε;». Πρόκειται για ερώτημα που τίθεται όταν κάποιος είναι απολιθωμένος από το αίσθημα ότι ζει την τελική παρακμή. Συνεπώς, δεν πρόκειται τόσο για διεκδικήσεις όσο για θρηνωδίες, ενδεχομένως συνοδευόμενες από βιαιότητες. Για μιζεραμπιλισμό μάλλον, παρά για λαϊκισμό. Για περισσότερο ή λιγότερο οργισμένες οιμωγές των «θυμάτων», παρά για πραγματικές εξεγέρσεις.Οι απογοητευμένοι του παρόντος εμφανίζονται την ίδια στιγμή ως οι αποκλεισμένοι του μέλλοντος. Η αλήθεια αυτών των κινητοποιήσεων είναι το αίσθημα μιας ολικής αδυναμίας των πολιτικών ιθυνόντων, που έχουν παρασυρθεί από τις ανεξέλεγκτες αναταράξεις μιας χρηματιστικοποιημένης οικονομίας. Αυτό που αποκαλείται παγκοσμιοποίηση, νέα φιγούρα του πεπρωμένου, απρόσωπη και ανελέητη. Καμία απάντηση δεν είναι πλέον αξιόπιστη στην ερώτηση «Τι να κάνουμε;». Αυτό που κερδίζει έδαφος είναι η απελπισία, δηλαδή το κατεξοχήν απολιτικό πάθος. Το μίσος κατά των «σάπιων» ή των «κλεφτών» μπορεί να οδηγήσει οπουδήποτε. Περιλαμβανομένης και μιας νέας μορφής δικτατορίας, μιας μετα-φιλελεύθερης δικτατορίας. 

Ο λαϊκισμός και η Ακρα Δεξιά 

- Τον τελευταίο καιρό ιδιαίτερα, «η Ευρώπη της άκρας δεξιάς» κερδίζει έδαφος, όπως το είδαμε και με την περίπτωση των «Πραγματικών Φινλανδών». Στη Γαλλία, επίσης, η Μαρίν Λεπέν θέλει να καταστήσει σεβαστό το κόμμα της. Ποιες είναι οι αιτίες αυτής της νέας ώθησης; 

- Στη δεκαετία του 2000, γίναμε μάρτυρες της εξαφάνισης των καταστατικών στοιχείων του πεδίου της άκρας δεξιάς, όπως αυτό αναδιαμορφώθηκε μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Οι «νέο-» εξαφανίσθηκαν, αφήνοντας χώρο σε κινήματα ή αναδυόμενα κόμματα που δεν παρουσιάζονται ως κληρονόμοι μιας καλά προσδιορισμένης παράδοσης. «Νεο-ναζί» και «νεο-φασίστες» δεν είναι πλέον παρά φολκλορικές επιβιώσεις, έχοντας μεγαλύτερη σχέση με την «αντεργκράουντ» κουλτούρα των δεκαετιών του εξήντα και του εβδομήντα παρά με το Τρίτο Ράιχ.Ο, τι σήμερα εξακολουθούμε να αποκαλούμε «άκρα δεξιά», λόγω παλιάς γλωσσικής συνήθειας, συνομαδώνει και αμαλγαμοποιεί με καταχρηστικό τρόπο όλες τις περισσότερο ή λιγότερο ενορμητικές αντιδράσεις κατά της χρηματιστικής παγκοσμιοποίησης και του εξευρωπαϊσμού προς μια μεταεθνική κατεύθυνση. Αυτές όμως οι αντιδράσεις βαίνουν προς κάθε κατεύθυνση: μπορούν να ερμηνευθούν ως «πρόοδοι» ή ως «παλινδρομήσεις», νομιμοποιημένες ή μη «αντιστάσεις», αναδυόμενες μορφές ξενοφοβίας ή ταυτοτικές επιβεβαιώσεις που μένουν στο πλαίσιο του δημοκρατικού πλουραλισμού.Το συγκινησιακο-φαντασιακό τους φόντο είναι ο φόβος, που εντοπίζεται είτε στο παρόν (φόβος απώλειας κεκτημένων), είτε στο μέλλον (φόβος εθνοτικοποιημένων εμφυλίων πολέμων). Η διανοητική οκνηρία οδηγεί στο να ερμηνεύουμε όλες αυτές τις μαζικές αντιδράσεις αρνητικά, να τις δαιμονοποιούμε ανάγοντάς τες σε εκφράσεις μιας φαντασματικής «άκρας δεξιάς», η οποία είναι καταδικασμένη από το Νόημα της Ιστορίας. Αυτή είναι η μεγάλη ψευδαίσθηση, κληρονομιά του εγελιανο-μαρξιστικού 19ου αιώνα. Γιατί δεν υπάρχει Νόημα της Ιστορίας: η παγκοσμιοποίηση βαίνει προς κάθε κατεύθυνση, και προκαλεί αντιδράσεις που και αυτές οδεύουν προς κάθε κατεύθυνση.Η ενίσχυση της Ευρώπης δεν είναι περισσότερο πιθανή από την κατάρρευσή της μετά την εξαφάνιση του ευρώ, ακολουθούμενη από γενικευμένες επανεθνοτικοποιήσεις ή ανακερματισμούς, που μπορεί να ωφελήσουν τα παλιά κράτη-έθνη, αλλά που μπορεί και να ευνοήσουν τη διάλυσή τους. Το νέο «Εθνικό Μέτωπο» της Μαρίν Λεπέν εικονίζει καλά τα διφορούμενα των εθνικο-λαϊκιστικών κινημάτων: στον ιδεολογικό τους λόγο βρίσκουμε δάνεια τόσο από την ακροαριστερή αντι-παγκοσμιοποίηση όσο και στοιχεία που προέρχονται από εθνικιστικές παραδόσεις. Κάτι που τα καθιστά ταυτοχρόνως αταξινόμητα και ελκυστικά. Αλλά αυτό, ακριβώς, πρέπει να μας κάνει ώστε να τα ενσωματώσουμε στο «ομαλό» πολιτικό παιγνίδι.- Τι πρέπει να κάνουν οι ευρωπαϊκές δημοκρατίες;- Οι νέοι ταυτοτικοί λαϊκισμοί ή οι λαϊκισμοί διαμαρτυρίας διαβρώνουν τις αντιπροσωπευτικές δημοκρατίες εκ των έσω. Εκπροσωπούν γι' αυτές μια πρόκληση που πρέπει να την αντιμετωπίσουν με διαύγεια και κουράγιο. Αν η «εξομάλυνση» των λαϊκιστικών κινημάτων δεν επιχειρηθεί, τα παλιά κόμματα αριστεράς και δεξιάς κινδυνεύουν να χάσουν την ελκτικότητά τους, και να καταλήξουν να ταυτισθούν μέσα σε ένα αδιαφοροποίητο κέντρο έναντι του οποίου θα κατισχύσει το νέο στρατόπεδο της «αλλαγής» (μαγική λέξη σήμερα που προκρίνεται από τους δημαγωγούς), μονοπωλούμενης από τους δημαγωγούς της «αντιπαγκοσμιοποίησης».Αυτοί οι τελευταίοι θα βρίσκουν εύφορο έδαφος στο να καταγγέλλουν τη διεθνή «πλουτοκρατία» ή τις χρηματιστικές ολιγαρχίες, την ευρωπαϊστική «γραφειοκρατία», κλπ. Εδώ βρίσκονται τα στοιχεία του νέου λόγου της εξέγερσης «της γης των κολασμένων». Η κρίση να γενικευθεί ριζοσπαστικοποιούμενη, και οι νέοι δημαγωγοί που δεν θα αργήσουν να αναδυθούν, η πολιτική φύση εχθρεύεται το κενό, να παρουσιασθούν ως σωτήρες γοητεύοντας τα πελαγωμένα πλήθη. Αυτοί όμως οι δημαγωγοί δεν θα έχουν άλλη νομιμοποίηση από αυτή που θα τους αποδίδει το κυνηγητό των εικαζόμενων υπευθύνων των συμφορών του «λαού» τους, κυνήγι μαγισσών που θα μπορούσε να πάρει τη μορφή κλητεύσεων για εμφύλιο πόλεμο ή εκστρατειών σε περιφερειακούς πολέμους.Φυγή προς τα μπρος μέσα στο χάος. Τότε, η ειρωνεία της Ιστορίας θα μπορούσε να πάρει το πρόσωπο του τραγικού. Αλλά ποιος μπορεί να πιστεύει ότι η πορεία της Ιστορίας μοιάζει με αυτή ενός ήσυχου ποταμού; 

Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 16/08/2011

Αλλάζουν τα δεδομένα στη μετανάστευση με την οικονομική κρίση

 Αλλάζει πλεύση η μεταναστευτική ροή με τους παραδοσιακούς προορισμούς όπως η Βρετανία να χάνουν τη δημοφιλία τους μετά την οικονομική κρίση. Η Ευρώπη χάνοντας σε οικονομική ισχύ και τα νοικοκυριά χάνοντας σε αγοραστική δύναμη, δεν μπορούν πλέον να φιλοξενήσουν και να δώσουν δουλειά σε πολλούς μετανάστες, καθώς οι θέσεις γίνονται όλο και λιγότερος και υποψήφιοι αυξάνονται.

Μπορεί οι Πολωνοί μετανάστες να επιστρέφουν στην πατρίδα τους και η Βρετανία να θέτει περιορισμούς για την είσοδο μεταναστών από χώρες εκτός της Ε.Ε., τα αεροδρόμια είναι γεμάτα με υποψήφιους μετανάστες. Την ώρα που ένας Βρετανός αναζητά μία καλύτερη τύχη στη Σαγκάη, ένας Κινέζος προγραμματιστής μετακομίζει στον Καναδά, ενώ ένας Πορτογάλος εργάτης βρίσκει δουλειά στην πλούσια σε πετρέλαια Νορβηγία.
Η οικονομική ύφεση δεν σταμάτησε την μετανάστευση, αλλά δημιούργησε ένα νέο μοντέλο και έθεσε νέους προορισμούς. Ποτέ στην ιστορία, τουλάχιστον τους τελευταίους αιώνες, ο χάρτης της παγκόσμιας μετανάστευσης δεν ήταν τόσο διαφοροποιημένος και τόσο ευμετάβλητος. Η φιλελευθεροποίηση των ταξιδιών μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου και η οικονομική ανάπτυξη της Δύσης στη δεκαετία του 2000 είχαν ως αποτέλεσμα τη δημιουργία ενός νέου ρεύματος μετανάστευσης που διήρκησε μέχρι την έναρξη της οικονομικής κρίσης. Καθώς όμως η ανεργία αυξάνεται, οι κυβερνήσεις δημιούργησαν νέα επιχειρήματα κατά της μετανάστευσης, ότι απομυζεί τις δημόσιες υπηρεσίες και προκαλεί ζημιά στις προοπτικές εργασίας για τον πληθυσμό της χώρας.