- Ο Βασίλης Παπαβασιλείου αφήνει για λίγο τη σκηνοθεσία και αναβιώνει την εποχή των πολιτικών συναντήσεων με τη συμμετοχή κοινού
- Της ΕΦΗΣ ΜΑΡΙΝΟΥ - φωτ.: Π. ΠΕΤΡΟΠΟΥΛΟΣ, Επτά, Κυριακή 5 Δεκεμβρίου 2010
Πώς συνδέονται ο Χάιντεγκερ, ο Νίτσε και ο Μούζιλ με το ΔΝΤ, το ελληνικό Σύνταγμα και τα ελληνοτουρκικά; Για τη μείξη τους χρειάστηκαν ένα καφενείο, η αυθόρμητη προσέλευση επωνύμων και ανωνύμων θαμώνων και ο καταλυτικός συντονισμός τους από τον Βασίλη Παπαβασιλείου.
Οι συνάξεις αυτές υπό τον γενικό τίτλο «Χειμερινή Ωρα» τελούνται στο «Αλεκτον» στον Κεραμεικό, κάθε Τετάρτη (αντικείμενο συζήτησης είναι η «Εφημερίδα της εβδομάδας»), και κάθε Κυριακή όπου κυριαρχεί ένα μεγάλο θέμα. Ακολουθεί η ανεργία, όπου ο Β. Παπαβασιλείου έχει συνομιλητή τον καθηγητή κοινωνιολογίας Νίκο Παναγιωτόπουλο και το Πανεπιστήμιο με τον Πέτρο Μάρκαρη.
Σαν να αναβιώνει η εποχή των φιλολογικών και πολιτικών συναντήσεων της δεκαετίας του '60 στα θρυλικά παρισινά «Καφέ ντε Φλορ» και «Καφέ Λε Ντε Μαγκό» του Σεν Ζερμέν. Αλλωστε ο καταξιωμένος σκηνοθέτης δεν χρειάζεται τη θεατρική σκηνή για να φτιάξει, από το τίποτα, συναρπαστικές παραστάσεις. Ευφυής, δεινός ρήτορας, βαθύς γνώστης μιας πολυποίκιλης γκάμας θεμάτων, μπορεί να συμπυκνώνει πολλά σε μια ατάκα ή μια παραβολή. Πανέτοιμος μέσα σ' ένα καφενείο της οδού Σφακτηρίας, δίνει μια ακόμα παράσταση με ηθοποιούς ανώνυμους και επώνυμους, συνοδοιπόρους στη «Χειμερινή Ωρα» όπως ονομάζει αυτή τη λιτή «παραγωγή». Κι επειδή όσοι τον ξέρουν αναρωτιούνται για το ποιος, πώς και για ποιο λόγο μπορεί να ανακόψει τη θρυλική ρητορεία του, μια βραδιά στο «Αλεκτον» θα σας πείσει για την ικανότητά του να παραχωρεί τον λόγο και να ακούει προσεκτικά, αφού κάποιες στιγμές οι τοποθετήσεις δημιουργούν εκρηκτικές αντιδράσεις.
Η ιδέα ήταν δική του, «η συνέχιση της δουλειάς μου μ' άλλα μέσα», όπως λέει ο ίδιος: «Σα να σηκώνεται η κουρτίνα στο ελάχιστο προσωπικό μου εργαστήριο και μπαίνουν μέσα κάποιοι φίλοι. Μου προσφέρθηκε ο χώρος, μου διατέθηκαν δηλαδή "ντουβάρια", που εγώ ουδέποτε είχα ή έχω, αφού δεν φρόντισα εγκαίρως το μέλλον, τη... σταδιοδρομία μου».
Στόχος των συναντήσεων ήταν η σοβαρή συζήτηση, πάντα με τους όρους της ελευθεριότητας ενός καφενείου, που όμως δεν θα αφυδατώνεται από τη σοβαροφάνεια. Ο Β. Παπαβασιλείου αυτοσυστήνεται ως «εμψυχωτής» και συντονιστής της βραδιάς. Αλλωστε αυτός έχει την ευθύνη της θεματολογίας και γνωρίζει την τεχνική για να διοχετεύσει την κουβέντα στα κατάλληλα κανάλια, ώστε να μην ξεστρατίσει στο πουθενά.
Οι παρέες μοιράζονται σε μικρά και μεγάλα τραπέζια ή στο μπαρ με τα κινητά τους ενεργά. «Αυτό που πρέπει να απενεργοποιηθεί», λέει ο συντονιστής, «είναι μια συνειδητά επιβαλλόμενη και πανταχόθεν καλλιεργούμενη ηττοπαθής αντιμετώπιση του φαινομένου της ζωής. Αλλά η ορμή της ζωής μαζί με την ευφυΐα που τη συνοδεύει, θα είναι παρούσα στην ελληνική κουλτούρα παρά τα μνημόνια και τις τρόικες».
Στο πρώτο «Καφενείο» της Κυριακής με θέμα την «Πολιτική» και τα πέριξ αυτής, συνυπήρξαν διαφορετικές απόψεις. Οι τοποθετήσεις του Β. Παπαβασιλείου και του Κωνσταντίνου Αγγελόπουλου θέρμαναν την ατμόσφαιρα. Από την παρέμβαση του Γιάννη Δημητροκάλη εξερράγη ο συνθέτης Μιχάλης Δημητρίου και παίρνοντας το λόγο -ενέταξε την κρίση και τις ευθύνες στο παγκόσμιο πλαίσιο- καταχειροκροτήθηκε. Ακολούθησαν ο Πέτρος Μάρκαρης, ο Βάσιας Τσοκόπουλος κ.ά. Κι όταν κάποιος έθεσε ζήτημα ατομικής ευθύνης με αφορμή την παγκαλική ρήση «όλοι μαζί τα φάγαμε», το «Καφενείο» δικαίωσε το όνομά του... Σούσουρο, διαμαρτυρίες, ειρωνικά γέλια για κάποιες τοποθετήσεις, ξεσπάσματα διαφωνούντων.
«Μα ποιος απ' όλους μας είναι "αθώος", "καθαρός";» αναρωτιέται ο Β. Παπαβασιλείου. «Ο καθένας έρχεται με τον πόνο, την πίστη, τη διαπλοκή του. Σε τέτοιες τελετές φυσικής συμπαρουσίας, βλέπεις τι γόνιμο μπορεί να γεννήσει η μήτρα των συναισθημάτων. Η φόρτιση αποδεικνύει ότι είμαστε έτοιμοι να μοιραστούμε τον φόβο απέναντι στο κενό και το τέλος! Στο σημερινό αντιμνημονιακό τοπίο π.χ., το πρίσμα μιας στερεοτυπίας που φέρει η αριστερά, οφείλει να συνυπάρχει σε επίπεδο διαλόγου, επιδεχόμενο την κριτική. Πρέπει να είμαστε ανοιχτοί. Είναι μεγάλη κατάρα να νομίζουμε ότι δεν μας περιμένει καμιά έκπληξη».
Ανάμεσα στις ειδήσεις της «Εφημερίδας» της Τετάρτης, το άνοιγμα του ΝΑΤΟ προς τη Ρωσία. Ο Β. Παπαβασιλείου θυμήθηκε τον βασιλόφρονα αλλά υποστηρικτή των αριστερών δημοσιογράφων σε δύσκολους καιρούς, ιδρυτή της «Απογευματινής» Νάσο Μπότση. Μάθαμε ότι ο εκδότης που ήθελε την εφημερίδα «να την βλέπουν κρεμασμένη στα περίπτερα και να νιώθουν ότι ήρθε η συντέλεια του κόσμου!», ήταν εκείνος που έδωσε αμέσως δουλειά και σπίτι στον Γρηγόρη Στακτόπουλο, τον δημοσιογράφο που αθώος ων, είχε μείνει 14 χρόνια στη φυλακή ως ένοχος της δολοφονίας του Πολκ.
«Θα ήθελα να δω νέους στις συναντήσεις» λέει ο Β. Παπαβασιλείου. «Να αρθεί αυτό το υποτιθέμενο χάσμα γενεών.
»Τα παιδιά που ίσως εκπλήσσονται για το πώς μπορεί να τους ανήκει ένας γλωσσικός ορίζοντας από τον Ομηρο ώς τον Παπαδιαμάντη, θα συνειδητοποιήσουν ότι τέτοιες συνάξεις λειτουργούν ιαματικά».*
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου