Γιατί υποχωρεί η αριστερά;

• ΑΠΟ ΤΟΝ ΘΑΝΑΣΗ ΓΙΑΛΚΕΤΣΗ
• Επτά, Κυριακή 26 Ιουνίου 2011   

ΓΙΑΤΙ ΣΤΗ ΔΥΣΗ η αριστερά σε όλες τις μορφές της υποχωρεί και παρακμάζει; Στο ερώτημα αυτό προσπαθεί να απαντήσει ο ιταλός γλωσσολόγος Ραφαέλε Σιμόνε με το βιβλίο του «Το μειλίχιο τέρας.

ELENA RAPA, «ΑΝΟΙΧΤΑ ΚΕΦΑΛΙΑ» (2010)

Γιατί η Δύση δεν πηγαίνει προς τα αριστερά», που κυκλοφόρησε πρόσφατα και στη γλώσσα μας από τις εκδόσεις «Πόλις» (μετάφραση: Μιχάλης Μητσός). Σε ένα άρθρο του, που δημοσιεύτηκε στη γαλλική περιοδική επιθεώρηση «Le Debat», ο Σιμόνε συνόψιζε τις θέσεις και τα επιχειρήματα που αναπτύσσει στο βιβλίο του. Από το άρθρο αυτό παρουσιάζουμε στη συνέχεια ένα χαρακτηριστικό απόσπασμα.

Το εκλογικό σώμα της αριστεράς αποδυναμώθηκε όχι μόνο εξαιτίας των σοβαρών ανεπαρκειών των ηγετικών ομάδων αλλά γενικά επειδή τα «ιδεώδη» της αριστεράς, αυτά που τη διαφοροποιούν πιο καθαρά από τη δεξιά, δεν εναρμονίζονται πλέον με το πνεύμα της εποχής. Πράγματι, σε μια εποχή σπατάλης, καταναλωτισμού και ακραίου οικονομικού φιλελευθερισμού, αυτά τα ιδεώδη εμφανίζονται σαν να έχουν περιοριστικό, τιμωρητικό και μίζερο χαρακτήρα. Αυτό ισχύει εξίσου για τους κυριότερους στόχους της αριστεράς: την ισότητα (η οποία περιορίζει την επέκταση των ατομικών προνομίων), τη νομιμότητα (αυτή περιορίζει την ικανοποίηση των επιθυμιών), τη δικαιοσύνη (αυτή επιβάλλει κανόνες), τη φορολογική δικαιοσύνη (αυτή περιορίζει την ιδιοκτησία και διαταράσσει την κατανάλωση), τη μέριμνα για τις κατώτερες τάξεις (αυτή εμποδίζει τη φιλοδοξία να ανήκουν στις ανώτερες τάξεις), την πάλη εναντίον του εθνικισμού (αυτή περιορίζει την ιδιαιτερότητα των πατρίδων), την αυστηρότητα... Εξάλλου, αν προχωρήσει κανείς στην εξέταση των δομών στις οποίες στηρίζονται τα ιδεώδη της αριστεράς, βλέπει ότι η επιδίωξη αυτών των στόχων προϋποθέτει την αποδοχή βαθύτερων μηχανισμών, οι οποίοι -και αυτοί- δεν εναρμονίζονται με τις μέριμνες της νεωτερικότητας.

Οι αιτίες της παρακμής της πολιτικής

• ΑΠΟ ΤΟΝ ΘΑΝΑΣΗ ΓΙΑΛΚΕΤΣΗ
• Επτά, Κυριακή 5 Ιουνίου 2011    

Ο ΑΚΟΛΟΥΘΟΣ θεωρητικο-πολιτικός διάλογος μεταξύ της Ουρμπινάτι και της Μουφ δημοσιεύτηκε στο ιταλικό περιοδικό «Il Mulino».

* Αγαπητή Σαντάλ,
στα πρόσφατα γραπτά σου έχεις εκφράσει την ανησυχία σου για την παρακμή της πολιτικής στις δημοκρατικές κοινωνίες. Εχεις εύστοχα φωτίσει το πώς η μεταμοντέρνα κατάσταση, και εξαιτίας της παγκόσμιας επέκτασης του φιλελεύθερου οικονομικού και θεσμικού μοντέλου, χαρακτηρίζεται από τη διάβρωση της αγωνιστικότητας, χωρίς την οποία δεν υπάρχει πολιτική. Είναι πράγματι αναμφισβήτητο ότι η υποβάθμιση των συγκρούσεων σε έριδες μεταξύ οικονομικών συμφερόντων και σε δικαστικές διαφορές μεταξύ δικαιωμάτων παρήγαγε αξιοσημείωτους ιδεολογικούς και θεσμικούς μετασχηματισμούς. Αρκεί να σκεφτούμε την αύξηση της ισχύος μη πολιτικών θεσμών, όπως οι τράπεζες και τα δικαστήρια (η ευρωπαϊκή περίπτωση είναι από αυτήν την άποψη εμβληματική, επειδή οι πρώτοι και ακόμα και σήμερα οι πιο καθοριστικοί θεσμοί της Ευρωπαϊκής Ενωσης είναι εκείνοι που εκφράζουν καλύτερα τη φιλελεύθερη ηγεμονία: η αγορά με το ενιαίο νόμισμα και το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων). Εσύ υπέδειξες την επίπτωση που αυτός ο φιλελεύθερος μετασχηματισμός είχε στη δημοκρατική πολιτική, πάνω απ' όλα επειδή εκτόπισε ή προσπάθησε να εκτοπίσει την ανταγωνιστική διάσταση από τις κοινωνικές σχέσεις. Αλλά, όπως εσύ λες, μια δημοκρατική θεωρία, που θέλει να φανεί ικανή να ανταποκριθεί στις σύγχρονες παγκόσμιες και τοπικές προκλήσεις, θα έπρεπε να είναι σε θέση να αναγνωρίζει ρεαλιστικά τη σύγκρουση, δηλαδή να αποδέχεται «τον αμφίσημο χαρακτήρα της ανθρώπινης κοινωνικότητας και το γεγονός ότι η αμοιβαιότητα και η εχθρότητα δεν μπορούν να διαχωριστούν» («Επί του πολιτικού»).

Χρειαζόμαστε μια κουλτούρα συνείδησης

Ο Γερμανός φιλόσοφος Τόμας Μέτσινγκερ εξηγεί στην «Κ» πώς συνδυάζει τη φιλοσοφική σκέψη με τις νευροεπιστήμες

• Συνέντευξη στη Νελλη Αμπραβανελ
• Η Καθημερινή, Kυριακή, 5 Iουνίου 2011

Για τον Τόμας Μέτσινγκερ, ο συνειδητός εαυτός δεν είναι αντικείμενο, αλλά μια «διαδικασία» την οποία δεν είμαστε σε θέση να αναγνωρίσουμε έτσι απλά. Ο «φαινομενικός εαυτός», όπως τον ονομάζει ο Μέτσινγκερ, δημιουργείται από τον συνειδητό νου-εγκέφαλο ώστε να κατανοήσουμε τον κόσμο γύρω μας με έναν εξαιρετικά επιλεκτικό τρόπο.

Για τον κοινό, μη ακαδημαϊκό νου, η διάλεξη του Γερμανού φιλοσόφου και καθηγητή Τόμας Μέτσινγκερ στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών την περασμένη Παρασκευή απαιτούσε αρκετή προετοιμασία. Είδαμε διαλέξεις του στο youtube, μελετήσαμε τα σχόλια που τις συνοδεύουν, διαβάσαμε τις κριτικές των βιβλίων του, θετικές και αρνητικές. Προσπαθήσαμε να μελετήσουμε ακόμα και τη συνεισφορά του στη διεπιστημονική πλατφόρμα edge. org... Ολα αυτά βοήθησαν, αλλά πιο πολύ βοήθησε ο ίδιος ο Μέτσινγκερ, ο οποίος μπορεί να προσαρμόζεται στο κοινό που τον παρακολουθεί με περίσσιο ταλέντο. Καλεσμένος του Συνδέσμου Υποτρόφων του Ιδρύματος Ωνάση, την Παρασκευή, απευθυνόταν σε ένα ακαδημαϊκό κοινό. Το Σάββατο, όμως, μίλησε στην «Κ» με πιο «χαλαρούς» όρους, εστιάζοντας στη σημασία της διεπιστημονικής μελέτης και στον τρόπο με τον οποίο η θεωρία του για τη συνείδηση μπορεί να επηρεάσει την καθημερινότητά μας.