ΜΠΕΡΝΑΡ ΑΝΡΙ ΛΕΒΙ: Χωρίς την Ελλάδα η Ευρώπη είναι νεκρή!

Της Μάγδας Λιβέρη [ΕΘΝΟΣ της Κυριακής]

Δεν πρόκειται για σταρ του κινηματογράφου ή της μουσικής αλλά για έναν εκκεντρικό σταρ της γαλλικής διανόησης αφού ο φιλόσοφος Μπερνάρ Ανρί Λεβί με κάθε του εμφάνιση προσελκύει με έναν τρόπο εντυπωσιακό τα Μέσα Ενημέρωσης.

Είναι ο σέξι και γοητευτικός εκπρόσωπος των διανοούμενων της Νέας Αριστεράς, ο οποίος τραβά τα βλέμματα με τα χαρακτηριστικά ξεκούμπωτα λευκά πουκάμισα που φοράει, αλλά και την επιμελώς ατημέλητη κώμη του. Φιλόσοφος, συγγραφέας μυθιστοριογράφος, δοκιμιογράφος, σκηνοθέτης, ιδρυτής του περιοδικού «La Regle du Jeu», αρθρογράφος στο «Point», στην «Corriere de la Sera», την «El Pais» και σε άλλα έντυπα, μέλος του ΔΣ της «Le Monde»... συνδυάζει με ευκολία πολλές ιδιότητες αποτελώντας ένα από τα πρόσωπα με τη μεγαλύτερη επιρροή στη Γαλλία, ενώ είναι διεθνώς γνωστός με τα αρχικά του BHL.

Η εκδήλωση

Σ' αυτή του την επίσκεψη στην Αθήνα ο 64χρονος Λεβί, που ως γνωστόν παρακολουθεί και παρεμβαίνει για τα σημαντικά θέματα της γεωπολιτικής, θα μιλήσει στο ανοιχτό φόρουμ ιδεών Megaron Plus την Τετάρτη 21 Νοεμβρίου για τα: «Μεγάλα Πολιτικά Θέματα της Μέσης Ανατολής, της Ευρώπης και της Ελλάδας».

Συνομιλητής του θα είναι ο Ζαν Μαρί Κολομπανί, ο δημοσιογράφος που συνέδεσε την καριέρα του επί 30 χρόνια με την εφημερίδα «Le Monde», ως συντάκτης και στη συνέχεια διευθυντής της, ενώ από το 2009 είναι συνιδρυτής και διευθυντής της γαλλικής έκδοσης του αμερικανικού ηλεκτρονικού περιοδικού «Slate».

Ο Λεβί επιδιώκει να εκφράζει την άποψή του για τα πάντα. Οσα απασχολούν την παγκόσμια κοινότητα, τη χώρα του, για τον καπιταλισμό, τον σοσιαλισμό, το Ισλάμ, τη φιλοσοφία, τους διανοούμενους... Συγκαταλέγεται στους φιλοσόφους που υποστηρίζουν εμπράκτως τις ιδέες τους και δεν διστάζει να αναλάβει ενεργό δράση συνεχίζοντας έτσι την παράδοση του ακτιβισμού των Μαλρό, Σαρτρ και Καμί, ενώ θεωρεί τη φιλοσοφία μια τέχνη πολεμική και τον εαυτό του μάχιμο.

Πρώην μαρξιστής και πάλαι πότε εκπρόσωπος του κινήματος των «Νέων Φιλοσόφων» τη δεκαετία του '70, θα επισκεφθεί επανειλημμένως χώρες και λαούς που βρίσκονται άμεσα ή έμμεσα σε εμπόλεμη κατάσταση ή σε περίοδο κρίσης. Ετσι θα είναι παρών από τον απελευθερωτικό πόλεμο του Μπανγκλαντές, ως απεσταλμένος της εφημερίδας «Combat», μέχρι τη Ρουάντα, τη Βοσνία, το Κόσοβο, το Αφγανιστάν... Θα τον συναντήσουμε όμως και ως ερευνητή στο Πακιστάν για τον θάνατο του Αμερικανού δημοσιογράφου Ντάνιελ Περλ, αλλά και σε μια μεγάλη περιοδεία-έρευνα στις ΗΠΑ.

Υπερασπιστής των Λίβυων επαναστατών το 2011 είχε ταχθεί τότε υπέρ της δυτικής επέμβασης στη Λιβύη, ενώ το περασμένο καλοκαίρι απηύθυνε έκκληση να αρχίσουν αεροπορικές επιδρομές στη Συρία. Μάλιστα, επέκρινε και τον πρόεδρο Φρανσουά Ολάντ για τη στάση του στο θέμα της Συρίας και του ζήτησε να δείξει μεγαλύτερη αυστηρότητα απέναντι στο καθεστώς Ασαντ.

Ακόμα, ο Λεβί υποστήριξε τον διάσημο Πολωνό σκηνοθέτη Ρομάν Πολάνσκι και τον Ντομινίκ Στρος Καν στις δικαστικές τους διαμάχες στις ΗΠΑ. Επίσης μέσα από τις σελίδες του περιοδικού του «Regle du Jeu», συγκέντρωσε υπογραφές ξεσηκώνοντας την κοινή γνώμη σε μια προσπάθεια να αποτρέψει τον λιθοβολισμό (λόγω μοιχείας) της Ιρανής Σακινέχ Αστιάνι.

Κατά τη διάρκεια των χρόνων ο Λεβί διετέλεσε πολλές φορές σύμβουλος της γαλλικής κυβέρνησης, ενώ υπήρξε και συνεργάτης, την περίοδο 1973-76, του Μιτεράν. Ομως, σε γενικές γραμμές πολιτικά παρέμενε ανεξάρτητος.

Αν και φίλος του Νικολά Σαρκοζί από το 1983, δεν τον ψήφισε το 2007 και υποστήριξε τη Σεγκολέν Ρουαγιάλ, ενώ τον περασμένο Απρίλιο ψήφισε τον Φρανσουά Ολάντ. Παρ' όλο που δηλώνει υπερήφανος για την εβραϊκή του καταγωγή, εντούτοις δεν δίστασε να υποστηρίξει τους Πάπες Πίο ΧΙΙ και Βενέδικτο ΧVI, ενάντια στις επιθέσεις της εβραϊκής κοινότητας.

Αμφιλεγόμενος
Ο Μπερνάρ Ανρί Λεβί όμως αποτελεί και μια αμφιλεγόμενη προσωπικότητα με θαυμαστές αλλά και επικριτές. Η υπερέκθεσή του στα Μέσα Ενημέρωσης και ο ναρκισσισμός του ενοχλούν, ενώ βρέθηκε πολλές φορές σε αντιπαράθεση με καταξιωμένους διανοούμενους, ιστορικούς και φιλοσόφους όπως οι: Πιέρ Βιντάλ-Νακέ, Κορνήλιος Καστοριάδης, Ρεϊμόν Αρόν, Ζιλ Ντελέζ κ.ά.

Μάλιστα οι επικριτές του τον κατηγορούν ότι έγινε γνωστός όχι τόσο για το συγγραφικό του έργο όσο κυρίως για τον πολιτικό του ακτιβισμό, ενώ του καταλογίζουν πως λόγω της εβραϊκής του καταγωγής υποστηρίζει συχνά την εξωτερική πολιτική του Ισραήλ. Ετσι στήριξε το 2008 τις αιματηρές πολεμικές επιχειρήσεις στον Ν. Λίβανο αλλά και την επίσης αιματηρή επιδρομή Ισραηλινών κομάντος σε νηοπομπή που μετέφερε στη Γάζα ανθρωπιστική βοήθεια, τον Μάιο του 2010. Επιπλέον είχε ταχθεί και υπέρ της αμερικανικής εισβολής στο Ιράκ. Και βέβαια οι επικρίσεις δεν σταματούν εδώ αφού το ιδιαίτερα ακριβό lifestyle του έχει γίνει πολλές φορές αντικείμενο σχολιασμού. Αλλωστε, ως κληρονόμος μιας τεράστιας οικογενειακής περιουσίας ζει μια υπερπολυτελή ζωή. Η αλήθεια όμως είναι ότι μπορεί να διάγει πολυτελή βίο αλλά ο Μπερνάρ Ανρί Λεβί πληρώνει το 75% των εισοδημάτων του σε φόρους? «Είμαι ευτυχής που πληρώνω αυτούς τους υψηλούς φόρους, αφού είμαι προνομιούχος». Το 2008 το όνομά του εμφανίστηκε στη λίστα της Ισλαμικής Οργάνωσης του Βελγίου, μαζί με τα ονόματα άλλων πέντε Εβραίων διανοούμενων και επικηρύχθηκε για 5,8 εκατ. δολάρια.

Με πατέρα μεγιστάνα
Γεννημένος στην Αλγερία το 1948, με πατέρα τον πάμπλουτο μεγιστάνα της ξυλείας Αντρέ Λεβί, ήρθε στο Παρίσι λίγους μήνες μετά τη γέννησή του, όπου μεγάλωσε πλουσιοπάροχα. Το 1968 ξεκίνησε να σπουδάζει στη φημισμένη Εκόλ Νορμάλ, με καθηγητές του τον Ζακ Ντεριντά και τον Λουί Αλτουσέρ, και καθώς εντρυφούσε όλο και περισσότερο στα πολιτικά και φιλοσοφικά διλήμματα της εποχής άρχισε να ασκεί δριμεία κριτική στον μαρξισμό και στα σοσιαλιστικά δόγματα. Ετσι βρέθηκε συνοδοιπόρος με μια ομάδα νέων διανοουμένων απογοητευμένων από τη στάση κομμουνιστών και σοσιαλιστών του Μάη του '68. Μαζί τους ίδρυσε το κίνημα «Νέοι Φιλόσοφοι».

Στο πλούσιο συγγραφικό του έργο περιλαμβάνονται: «Ο αιώνας του Σαρτρ», «Δημόσιος κίνδυνος», «Σκέψεις για τον πόλεμο, «Το Κακό και το τέλος της Ιστορίας», «Αντρες και Γυναίκες», «American Vertigo», «Φιλοσοφικές διαμάχες» κ.ά.

Μετά τον θάνατο του πατέρα του το 1995 ανέλαβε τον έλεγχο της οικογενειακής εταιρείας Becob, την οποία πούλησε το 1997 για 750 εκατ. φράγκα στον πάμπλουτο Γάλλο επιχειρηματία Φρανσουά Πινό.

Ο Λεβί ανακάλυψε το πάθος του για τις γυναίκες στις επιδείξεις μόδας, στις οποίες συνόδευε τη μητέρα του. Από τους δύο πρώτους του γάμους έχει αποκτήσει μία κόρη και έναν γιο. Με την τρίτη του σύζυγο, την εντυπωσιακή ηθοποιό και τραγουδίστρια Αριέλ Ντομπάσλ, αποτελούν από τα πιο διάσημα ζευγάρια. Εκείνη υπήρξε ξακουστή για την ομορφιά της και το καλλίγραμμο σώμα της.

Αντιρατσιστικό ξέσπασμα
«Η Χρυσή Αυγή προσβάλλει τη χώρα και τον πολιτισμό»

Ο Μπερνάρ Ανρί Λεβί έχει επισκεφθεί πολλές φορές την Ελλάδα και δηλώνει θαυμαστής του πολιτισμού της.

Ποιο είναι το σημαντικότερο πρόβλημα που αντιμετωπίζει η Ευρώπη;

Η Ελλάδα! Αναμφισβήτητα η Ελλάδα. Κατ' αρχάς επειδή μια χρεοκοπία της θα έθετε σε κίνδυνο το ευρώ και θα είχε ως αποτέλεσμα τη συντριβή του. Και για έναν άλλο λόγο, επειδή η έξοδός της από το ευρώ, την οποία ορισμένοι προβλέπουν, θα επέφερε ένα μοιραίο χτύπημα στην Ευρώπη. Η Ελλάδα όμως είναι το λίκνο της Ευρώπης, η μήτρα της. Και η απώλειά της θα ήταν ανεπανόρθωτη.

Πιστεύετε ότι οδηγούμαστε στη διάλυση της ζώνης του ευρώ;

Ναι, εφόσον η Ελλάδα βγει από το ευρώ και εφόσον οι Ευρωπαίοι δεν αφυπνιστούν και δεν κάνουν ένα αποφασιστικό βήμα για την οικοδόμηση μιας πολιτικής ένωσης. Για να είμαι ειλικρινής, θεωρώ θαύμα το ότι το ευρώ έχει επιβιώσει για τόσο μεγάλο διάστημα. Διότι το ενιαίο νόμισμα χωρίς ενιαίο προϋπολογισμό, ενιαία δημοσιονομική πολιτική, ενιαία κοινωνική νομοθεσία, εν ολίγοις χωρίς την πολιτική που το συνοδεύει, δεν προχωράει, είναι μια χίμαιρα, χωρίς ελπίδα διάρκειας.

Είστε ενάντια στην άποψη εκείνων που υποστηρίζουν την έξοδο της Ελλάδας από την Ευρωζώνη γιατί δεν τηρεί τα κριτήρια και τα δημοσιονομικά μεγέθη που έχουν καθοριστεί από την Ευρωπαϊκή Ενωση;

Πράγματι. Οχι ότι οι Ελληνες είναι άγγελοι. Εχουν κάνει τρομερά λάθη. Η πολιτική τους, οι βουλευτές τους, βρίσκονται πίσω απ' αυτά. Και έχετε, σήμερα, αυτήν την τρομακτική Χρυσή Αυγή, που έχει έμβλημα εμπνευσμένο από τη σβάστικα, ενώ τα «Πρωτόκολλα των σοφών της Σιών» (σ.σ.: αντισημιτικό κείμενο) αποτελούν ακόμα μία από τις αναφορές της στον χιτλερικό χαιρετισμό και όσα εκείνος πρεσβεύει. Και αυτή η Χρυσή Αυγή πήρε το 7% των ψήφων! Και πάλι, όμως, δεν έχουμε επιλογή. Χωρίς την Ελλάδα η Ευρώπη είναι νεκρή.

Στην Ελλάδα εξαιτίας της συμπεριφοράς της Γερμανίας κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης έχει αναπτυχθεί ένας έντονος αντιγερμανισμός, που εξελίσσεται σταδιακά σε βαθιά υποτίμηση της αξίας της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Ποια η άποψή σας;

Το καταλαβαίνω αυτό. Και χωρίς αμφιβολία είναι απαραίτητες ορισμένες τροποποιήσεις στα προτεινόμενα πλάνα από τους Γερμανούς και, κατ' επέκταση, και από τους Γάλλους. Με τα προτεινόμενα σχέδια, η Ελλάδα μπορεί ναι μεν να θεραπευτεί, αλλά όμως στο τέλος θα πεθάνει. Και βέβαια δεν είναι αυτή η λύση! Οι Ελληνες, με βάση τα μέχρι στιγμής δεδομένα, δεν θα σωθούν καταφεύγοντας σ' αυτόν τον αντιγερμανισμό. Ούτε βέβαια με την επιστροφή τους σε έναν ανόητο εθνικισμό -ακόμα και αν δεν είναι νεοφασιστικός- που παρατηρούμε στην Αθήνα για ακόμη μία φορά γύρω από ένα κόμμα, όπως η Χρυσή Αυγή. Εσείς, Ελληνες, δεν έχετε πια επιλογή. Ταξιδεύουμε όλοι μέσα στο ίδιο πλοίο. Το δίλημμα είναι: ή Ευρώπη ή θάνατος, ή Ευρώπη ή φτώχεια, βία, βαρβαρότητα...

Η ίδια ακριβώς εχθρότητα απέναντι στη Γερμανία, όμως, παρατηρείται και στην Ισπανία, την Ιταλία και την Πορτογαλία. Πιστεύετε ότι αυτό αποτελεί ένα σημαντικό πρόβλημα;

Ναι. Επειδή πίσω από αυτή τη γερμανοφοβία υπάρχει ο εθνικισμός. Και πίσω από τον εθνικισμό υπάρχουν τα χείριστα αντανακλαστικά ταυτότητας, οι χείριστοι σπασμοί λαϊκισμού, ακόμα και αν δεν είναι νεοναζιστικοί. Παρακολουθήστε, για ακόμα μία φορά, τη Χρυσή Αυγή. Τώρα θα σκεφτείτε ότι έχω κολλήσει σε αυτό. Αλλά τι θέλετε να σας πω; Αγαπώ πολύ την Ελλάδα, η οποία μου παρέδωσε αυτήν την ιστορία! Το ότι ένα κόμμα σαν κι αυτό υφίσταται στην Ελλάδα, το ότι μπορεί να ευδοκιμήσει και να αναπτυχθεί, είναι ντροπή για τη χώρα, προσβολή για τον πολιτισμό και το πνεύμα της, «ράπισμα» στο πρόσωπο όλων των φιλοσόφων, καλλιτεχνών και συγγραφέων της.

Θεωρείτε ότι η πολιτική της Ανγκελα Μέρκελ ενισχύει την ευρωπαϊκή ενοποίηση ή αντίθετα απειλεί να διαλύσει όσα οικοδομήθηκαν τα τελευταία 60 χρόνια στον τομέα αυτό;

Βρίσκω θετικό το ότι η Ανγκελα Μέρκελ μπόρεσε να κατανοήσει ότι η έξοδος της Ελλάδας από την Ευρωζώνη θα ήταν καταστροφική. Δεν ήταν απλό για εκείνη. Υπάρχει, όπως γνωρίζετε, ένας σωρός από κοντόφθαλμους συντηρητικούς που, στη Γερμανία, έχουν μία τάση να λένε: «Εχουμε πληρώσει αρκετά για τους Ελληνες, πρέπει να φύγουν». Αντιστάθηκε σε εκείνους. Αυτό είναι θαρραλέο. Τώρα, πρέπει να οριστούν οι λεπτομέρειες του σχεδίου διάσωσης της Ελλάδας. Πρέπει να διορθωθούν τα πράγματα. Δεν μπορούμε να δεχτούμε ένας ολόκληρος λαός να βυθίζεται στη φτώχεια και την απελπισία.

(Η συνέντευξη του Κ. Λεβί δημοσιεύτηκε στο Έθνος της Κυριακής στις 18/11/2012)