Η έννοια του αριστερού...

Του Αγγελου Σταγκου, Η Καθημερινή, 5/8/2012

Στη χώρα των στρεβλώσεων πολλές είναι οι έννοιες που έχουν επίσης διαστρεβλωθεί ή έχουν χάσει τη σημασία τους. Δεν είναι άλλωστε και ιδιαίτερα παράξενο· όταν διαστρεβλώνονται γεγονότα, πλάθονται και επικρατούν μύθοι, αλλοιώνεται η Ιστορία και επαναλαμβάνονται ως αληθινές δηλώσεις που δεν έγιναν ποτέ, ανάλογα πάντα με τις προθέσεις και τις διαθέσεις του αφηγητή, είτε πρόκειται για πρόσωπο είτε για μέσο επικοινωνίας είτε για κόμμα ή κυβέρνηση. Το χειρότερο όμως είναι ότι στη σημερινή Ελλάδα η μυθοπλασία και οι διαστρεβλωμένες έννοιες έχουν δημιουργήσει μια φαντασιακή «πραγματικότητα» γεμάτη αδιέξοδα. Στις περισσότερες περιπτώσεις αυτό καλλιεργείται για να εξυπηρετεί συμφέροντα και τελικά εδραιώνεται στον συλλογικό τρόπο σκέψης και συμπεριφοράς.

Είναι πολλές οι έννοιες που απαιτούν επαναπροσδιορισμό για να ξαναβρούν την πραγματική σημασία τους. Ξεχωριστή θέση ανάμεσά τους έχει η έννοια της Αριστεράς, ποια είναι αριστερή συμπεριφορά, ποια όχι και, τέλος πάντων, ποιος είναι αριστερός και ποιος δεν είναι σε αυτή τη χώρα. Απορρίπτοντας κατ’ αρχήν την άποψη ότι στο όνομα της Αριστεράς «ο σκοπός αγιάζει τα μέσα» και ξεχωρίζοντας βέβαια τη θεωρία από την πρακτική, γιατί στα θεωρητικά όλοι μπορούν να πάρουν άριστα και να εμφανίζονται ως άγιοι. Πρώτον, γιατί οι πάντες μπορούν να επικαλεστούν ανάλογο δογματικό επιχείρημα στο όνομα της δικής τους ιδεολογίας προκειμένου να δικαιολογήσουν πράξεις, συμπεριφορές και στάση ζωής. Δεύτερον, γιατί αριστερός δεν είναι αυτός που έχει διαβάσει πέντε-δέκα κιλά βιβλία περί μαρξισμού και των διαφόρων εκφράσεών του, αλλά εκείνος που αγωνίζεται μεν για βελτιώσεις, αλλά ταυτόχρονα αντιλαμβάνεται ότι στα δικαιώματα και τις διεκδικήσεις αντιστοιχούν υποχρεώσεις, ευθύνες και κοινωνική συνέπεια με βάση την πραγματικότητα και τις ανάγκες της συγκυρίας.

Αναμφίβολα, ο οικονομικός νεοφιλελευθερισμός που κυριαρχεί διεθνώς υπονομεύει το κράτος πρόνοιας που χαρακτηρίζει τον ευρωπαϊκό τρόπο ζωής, περιορίζει την κοινωνική δικαιοσύνη, δημιουργεί αδιέξοδα. Ας προστεθεί επίσης ότι το καπιταλιστικό μοντέλο των τελευταίων 35-40 ετών βρίσκεται σε κρίση. Η δική μας περίπτωση όμως διαφέρει ουσιαστικά. Η Ελλάδα είναι κράτος ασυδοσίας και σε μεγάλο βαθμό αυτό είναι αποτέλεσμα μιας αριστερής ιδεολογίας που κυριάρχησε μετά τον εμφύλιο πόλεμο και σταδιακά μεταβλήθηκε σε μια αλυσίδα στρεβλώσεων προκειμένου να εξυπηρετεί πλέγματα συμφερόντων και συντεχνιών. Φυσικά αυτό συνέβη γιατί η κουλτούρα της Δεξιάς, που υποτίθεται ότι εκπροσωπούσε τη λεγόμενη αστική τάξη, ήταν αντιδραστική και πολύ χαμηλού επιπέδου. Στόχος της ήταν η άλωση του κράτους και όχι ο εμπλουτισμός της κοινωνίας με αστική νοοτροπία και έτσι η Αριστερά έχασε ως παράταξη τον πόλεμο και κέρδισε την προπαγάνδα.

Με δεδομένα όλα αυτά, αλλά και πολλές άλλες πολιτικές, ιστορικές και κοινωνικές παραμέτρους που απαιτούν ολόκληρο βιβλίο για να παρουσιαστούν και να αναλυθούν, ένα ζήτημα είναι κατά πόσον τα ελληνικά κόμματα της Αριστεράς, που λειτουργούν στο πλαίσιο της κοινοβουλευτικής Δημοκρατίας και απολαμβάνουν τα δικαιώματα και τις ελευθερίες τις οποίες αναγνωρίζει, πρέπει να σέβονται ή όχι τους νόμους. Πιο συγκεκριμένα, αν μπορούν να παροτρύνουν, να οργανώνουν και να προσφέρουν κάλυψη σε εκδηλώσεις που ξεπερνούν το πολιτικό επίπεδο και είναι έκδηλα παράνομες ή αν τις εντάσσουν σε μια επαναστατική πρακτική, που σημαίνει ότι στους στόχους και στη λειτουργία τους υπάρχει και επαναστατική διάσταση ανατροπής.

Το άλλο ζήτημα είναι πώς προσδιορίζεται το «αριστερό». Είναι μέσα στην αριστερή αντίληψη ένα κράτος υπερφορτωμένο με κόσμο, αναποτελεσματικό, γραφειοκρατικό και διεφθαρμένο από το οποίο λείπει εντελώς ή έννοια του κόστους - αποτελέσματος; Δέχεται η αριστερή σκέψη τον συντεχνιακό συνδικαλισμό, τα προνόμια, την αργομισθία, τη ρουσφετολογία, την προστασία των ανίκανων και των διεφθαρμένων, την ισοπέδωση; Γιατί πρέπει ο αριστερός να αποδέχεται τις σπατάλες και την αναποτελεσματικότητα στην παιδεία, την ασφάλιση και την υγεία; Παραβιάζουν τις αριστερές αρχές η αξιοκρατία, η υγιής επιχειρηματικότητα, η ανάληψη πρωτοβουλίας ή ο επαγγελματισμός; Είναι εκτός αριστερής λογικής η εύρυθμη λειτουργία των πανεπιστημίων ως χώρων προαγωγής και μεταφοράς γνώσεων και όχι ως κέντρων συναλλαγής;

Και πάνω από όλα, ικανοποιούσε την Αριστερά και αυτούς που την εκφράζουν η πορεία της χώρας ώς σήμερα; Αν όχι, γιατί συμπεριφέρονται ως στυλοβάτες της αντίδρασης;