Δευτέρα 20 Αυγούστου 2012

What would Jaurès do?


Julian Wright

Christophe Prochasson 
LA GAUCHE EST-ELLE MORALE?
280pp. Flammarion. €19.30.
978 2 0812 4600 3 

Jean Jaurès 
OEUVRES COMPLÈTES, II 
Le passage au socialisme, 1889–1893 
Edited by Madeleine Rebérioux and Gilles Candar 
748pp. Fayard. €35.50.
978 2 2136 1623 0

LE PROCÈS DE L’ASSASSIN DE JAURÈS 
460pp. Pagala/l’Harmattan. €42.
978 2 3590 3007 5 

CAHIERS JAURÈS 
N° 200, 2011/2: “Pourquoi Jaurès?”
200pp. Société d’études jaurésiennes

 The Times Literary Supplement: 2 May 2012
Jean JauresJean Jaures
What would Jaurès do?” The message printed on the mugs at the French Socialist Party’s summer university in 2010 echoed the slogan of Evangelical Christians, “What would Jesus do?”. In the chaotic and controversial recent history of the French Centre Left, the question resonates as an ironic prompt to politicians. Are political leaders on the Left up to the moral stature of the great socialist leader of the early twentieth century? Do they remember his broader humanist mission? Jean Jaurès (1859–1914) remains a totem – though a poorly appreciated one – precisely because his physical personality remains such a strong part of his political presence. What would he do; not what would he think, or say: the formulation is apposite for Jaurès. Even in his most subtle political statements, Jaurès was a man of action. His was the socialism of a brilliant philosopher; but one who sweated profusely at the tribune of the Chamber of Deputies, caught up in the emotion of his own political activity.

Why do French socialists, in this spring of elections and uncertainty, remain fascinated by Jaurès?
After brilliant studies at the École Normale Supérieure, Jean Jaurès pursued a career as a schoolmaster and passed his doctorate in philosophy; but he was rapidly successful in politics, winning a seat in the 1885 election in his mid-twenties. He lost his seat, but re-entered parliament in 1893 with the label of republican socialist, the representative of the Tarn, a department in south-west France with important mining and glass-working concerns that would help to define his political engagement. He was rapidly seen as the outstanding political leader of the far Left; his powerful oratory and dogged persistence in attacking injustice gave him national and international status – most importantly, during the Dreyfus Affair.

Η ζωή και το τέλος του Ζαν Ζορές


  • ΤΟΥ ΛΕΟΝΤΟΣ ΤΡΟΤΣΚΙ

Σαν αύριο, στις 20 Αυγούστου 1940, ο σταλινικός πράκτορας Ραμόν Μερκαντέρ δολοφονούσε στο Κογιοκάν του Μεξικού τον Λέοντα Τρότσκι, από τους πρωτεργάτες της Οκτωβριανής Επανάστασης. Στις 31 Ιουλίου επίσης έκλεισαν 98 χρόνια από τη μέρα που ο σοσιαλιστής ηγέτης Ζαν Ζωρές έπεφτε νεκρός στο καφέ «Κρουασάν» της Μονμάρτης, πυροβολημένος από τον εθνικιστή Ραούλ Βιγιέν. Στην ουσία, όμως, η πολιτική δολοφονία του ειρηνιστή ηγέτη εντασσόταν στην προετοιμασία του Α΄ Παγκόσμιου ιμπεριαλιστικού πολέμου. Ένα «κόκκινο νήμα» συνδέει τις δύο αυτές «πολιτικές δολοφονίες του αιώνα», όπως χαρακτηρίστηκαν στην εποχή τους: τα θύματά τους «έπεσαν μέσα στο στίβο, πολεμώντας τις πιο φοβερές μάστιγες του ανθρώπινου γένους, τον πόλεμο και την αντεπανάσταση. Και θα παραμείνουν στη μνήμη των μεταγενέστερων ως πρόδρομοι-πρότυπα του ανώτερου ανθρώπου που θα γεννηθεί από τα βάσανα και τις συμφορές, από τις ελπίδες και τον αγώνα». Το άρθρο αυτό το έγραψε ο Λεόν Τρότσκι τον Ιούλιο του 1915 στην εφημερίδα «Kievskaya Mysl» («Η Σκέψη του Κίεβου») της οποίας υπήρξε ανταποκριτής στο Παρίσι. Τα αποσπάσματα που δημοσιεύουμε σήμερα είναι από τη γαλλική μετάφραση της ρωσικής επανέκδοσης του 1917. Ολόκληρο το άρθρο θα κυκλοφορήσει σύντομα στα ελληνικά.

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ-ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Θεοδόσης Θωμαδάκης - Τριαντάφυλλος Μηταφίδης
[Η ΑΥΓΗ: 19/08/2012]

Ο Ζαν Ζορές γεννήθηκε στις 3 Σεπτεμβρίου 1859 στο Κάστρο του Λαγκεντόκ, μια περιοχή που έδωσε στη Γαλλία επιφανείς άνδρες όπως οι: Γκιζό, Αύγουστος Κοντ, Λαφαγιέτ, Λαπερούζ, Ριβαρόλ κ. ά. Μια περιοχή-«χωνευτήρι» φυλών, που, όπως λέει ο Ραποπόρ, από τους βιογράφους του Ζορές, είχε εξαιρετική επίδραση στην πνευματική ζωή αυτής της επαρχίας: από τον Μεσαίωνα ακόμα ήταν η κοιτίδα των αιρέσεων και της ελεύθερης σκέψης.

Ευρωκρίση: Η επιστροφή των μανιφέστων


Μπαλή Κάκη
Η ΑΥΓΗ: 19/08/2012
Για τους νεότερους στην Ευρώπη η έννοια του μανιφέστου ήταν μέχρι πολύ πρόσφατα άγνωστη. Εδώ και μερικές δεκαετίες, οι διανοούμενοι της εποχής μας απέφευγαν να απευθυνθούν μαχητικά στους λαούς με δημόσιες παρεμβάσεις τύπου Ζαν Πωλ Σαρτρ ή Χάινριχ Μπελ, ενδεχομένως επειδή εξέλειπαν αυτού του βεληνεκούς οι προσωπικότητες ή διότι η συλλογή υπογραφών κάτω από μία πρόταση ή μια επιστολή διαμαρτυρίας ξέφτισε με τα χρόνια. Το τελευταίο διάστημα, όμως, με την κρίση στην Ευρώπη να βαθαίνει και την αγωνία του αδιέξοδου να κορυφώνεται, η... μόδα του μανιφέστου επιστρέφει.
Η πρόταση των Χάμπερμας - Μπόφινγκερ - Ρίμελιν είναι για τα εκλογικά δεδομένα στη Γερμανία πολύ τολμηρή, αφού τάσσεται ξεκάθαρα υπέρ της «κοινοτικοποίησης» του δημοσίου χρέους στην Ευρωζώνη, κάτι με το οποίο συμφωνεί μεν ο Γκάμπριελ κι ένα μεγάλο μέρος του SPD και των Γερμανών Πράσινων, όμως δύσκολα θα πειστούν για κάτι τέτοιο οι ψηφοφόροι.
Την αρχή έκανε ένα ασύμμετρο τρίο, ο πράσινος Ντάνιελ Κον Μπέντιτ, ο κοινωνιολόγος Ούλριχ Μπεκ και ο φιλόσοφος Γιούργκεν Χάμπερμας, που κάλεσαν σε μια «Νέα ίδρυση της Ευρώπης από τα κάτω». Ήταν ένα μανιφέστο παλιού τύπου, το οποίο λίγο πολύ αποτέλεσε και την εξαίρεση στη νέα μόδα. Τα περισσότερα που ακολούθησαν δεν συντάχθηκαν από συγγραφείς, κοινωνιολόγους, γενικότερα από διανοούμενους, αλλά από οικονομολόγους. Και δεν απευθύνονταν στους λαούς, αλλά πρωτίστως στο σινάφι τους και στα μέλη της πολιτικής ελίτ που διατηρούν ακόμη τη συνήθεια να διαβάζουν.
Το πιο εντυπωσιακό το συνέταξαν ο νομπελίστας Πωλ Κρούγκμαν και ο Βρετανός οικονομολόγος Ρίτσαρντ Λάιαρντ και το ονόμασαν «το μανιφέστο της οικονομικής λογικής». Σ’ αυτό διατύπωσαν μια σειρά επιχειρημάτων ενάντια στην υστερία της λιτότητας και κάλεσαν τις κυβερνήσεις να μην κάνουν ακόμη χειρότερη την κατάσταση με τις συνεχείς περικοπές εν μέσω ύφεσης. Πάνω από δέκα χιλιάδες οικονομολόγοι υπέγραψαν το μανιφέστο, οι κυβερνήσεις δεν αντέδρασαν.
Στη Γερμανία, πάλι, η πρωτοβουλία των Κρούγκμαν κ.ά., προκάλεσε ένα... αντιμανιφέστο. Ο συντηρητικός διευθυντής του οικονομικού ινστιτούτου Ifo του Μονάχου, Χανς Βέρνερ Ζιν, μαζί με άλλους 170 κυρίως νεοφιλελεύθερους οικονομολόγους έσπευσε με ανοιχτή επιστολή του να καταγγείλει την Άνγκελα Μέρκελ ότι υποχωρεί στις απαιτήσεις των «χρεωκοπημένων χωρών», γεγονός που πρέπει να το φρενάρουν οι «συνετές χώρες».

Κυριακή 12 Αυγούστου 2012

Οι εθνικοί φόβοι και η άνοδος της Ακροδεξιάς


The Economist
«Παρέχουμε τρόφιμα που έχουν παραχθεί στην Ελλάδα σε Eλληνες πολίτες». Ο Ηλίας Κασιδιάρης, εκπρόσωπος Τύπου της Χρυσής Αυγής, ακούστηκε ανένδοτος, απευθυνόμενος στην ουρά των εκατοντάδων, φτωχικά ντυμένων, στην πλειοψηφία τους ηλικιωμένων, που περίμεναν το πρωί της 1η Αυγούστου στην πλατεία Συντάγματος για ένα «πακέτο βοήθειας». Νεαρές γυναίκες και άνδρες, οι οποίοι φορούσαν τις χαρακτηριστικές μαύρες κοντομάνικες μπλούζες της ακροδεξιάς οργάνωσης ήλεγχαν ταυτότητες πριν δώσουν στους ευγνώμονες παραλήπτες μια πλαστική σακούλα γεμάτη φρούτα, λαχανικά και ζυμαρικά. Η Χρυσή Αυγή αποτελεί το πιο πρόσφατο παράδειγμα επιτυχημένης ακροδεξιάς παράταξης στην Ευρώπη. Στις εκλογές του Ιουνίου έλαβε το 6,9% των ψήφων και δεκαοκτώ έδρες στο Κοινοβούλιο. Ο ιδρυτής και αρχηγός της, Νίκος Μιχαλολιάκος, επιμένει πως δεν πρόκειται για μια νεοναζιστική οργάνωση, παρά το γεγονός ότι το έμβλημα της Χρυσής Αυγής θυμίζει σβάστικα και τον ναζιστικό χαιρετισμό που του απευθύνουν τα στελέχη του κόμματος κάθε φορά που ο ίδιος ανεβαίνει στο βήμα. Στους ψηφοφόρους της Χρυσής Αυγής συγκαταλέγονται αρκετοί αστυνομικοί, απογοητευμένοι νεαροί Ελληνες και ηλικιωμένοι από τις περιοχές των μεγάλων αστικών κέντρων με μεγάλη εγκληματικότητα.

H σωτηρία ανέφικτη αν δεν υπάρξει «δίκη»


Tου Χρηστου Γιανναρα, Η Καθημερινή, 12/8/2012
Tο να παίζει κανείς με την ψυχολογία των πολιτών, τον φόβο, τον ενδεχόμενο πανικό, την ελπίδα ή τον απελπισμό τους, το να τολμάει τέτοιον σαδισμό από καιροσκοπικό συμφέρον ή από ανεύθυνη επιπολαιότητα, είναι αδίκημα ποινικό. Tο προβλέπει ο Ποινικός Kώδικας (άρθρο 191) και το προσδιορίζει ως «διασπορά ψευδών ειδήσεων». Tο τιμωρεί με φυλάκιση τουλάχιστον τριών μηνών και με χρηματική ποινή. Tο αδίκημα, με τη νομική του διατύπωση, αφορά σε όποιον «διασπείρει με οποιονδήποτε τρόπο ψευδείς ειδήσεις ή φήμες ικανές να επιφέρουν ανησυχίες ή φόβο στους πολίτες ή να ταράξουν τη δημόσια πίστη ή να κλονίσουν την εμπιστοσύνη του κοινού στο εθνικό νόμισμα ή στις ένοπλες δυνάμεις της χώρας ή να επιφέρουν διαταραχή στις διεθνείς σχέσεις της χώρας». Tο άρθρο δυστυχώς δεν προβλέπει τις καταστροφικές για την οργανωμένη συλλογικότητα συνέπειες που μπορεί να έχει η διασπορά ψευδών ειδήσεων παραπλανητικά αισιόδοξων («λεφτά υπάρχουν»), εφησυχαστικών, ικανών να οδηγήσουν τους πολίτες σε ψευδαισθήσεις και προσδοκίες ουτοπικές, δηλαδή σε σκόπιμη απώλεια επαφής με την πραγματικότητα. Iσως η πορεία της χώρας να ήταν διαφορετική, αν είχαν υπάρξει ποινικές συνέπειες για τον πρωθυπουργό που βεβαίωνε θριαμβικά ότι «οι βάσεις φεύγουν», «η Eλλάδα ανήκει στους Eλληνες» ενώ είχε μόλις υπογράψει τη συνέχιση παραμονής των βάσεων και την παραίτηση της Eλλάδας από το δικαίωμα ερευνών για πετρέλαιο ακόμα και έξω από τη Σαλαμίνα.

Το έθνος-κράτος ζει και βασιλεύει


Ο διάσημος ιστορικός της πολιτικής σκέψης Κουέντιν Σκίνερ μιλάει για την κυβέρνηση, τον λαό, την εκπροσώπησή του
  • Συνέντευξη στους Γιώργο Γιαννακόπουλο, Francisco Quijano*Η Καθημερινή, 12/8/2012

Ο Κουέντιν Σκίνερ διδάσκει Ιστορία στο κολέγιο Queen Mary του Πανεπιστημίου του Λονδίνου (έδρα Ανθρωπιστικών Επιστημών Barber Beaumont). Για περισσότερο από τέσσερις δεκαετίες υπήρξε καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης και στη συνέχεια Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ.
Είναι ένας από τους σημαντικότερους ιστορικούς της πολιτικής σκέψης και τα έργα του είναι διαθέσιμα σε είκοσι τέσσερις γλώσσες. Το 2007 αναγορεύθηκε επίτιμος διδάκτωρ του τμήματος Μεθοδολογίας, Ιστορίας και Θεωρίας της Επιστήμης του Πανεπιστημίου Αθηνών (βλ. περιοδικό «Νεύσις», τχ. 19, Αθήνα 2010-11). Μαζί με τους Τζον Πόκοκ και Τζον Νταν, o Κουέντιν Σκίνερ θεωρείται ο κύριος εκπρόσωπος της λεγόμενης «σχολής του Κέμπριτζ» - ένα μεθοδολογικό ρεύμα στον χώρο των ιστορικών σπουδών που έδωσε νέα πνοή στη μελέτη της ιστορίας των πολιτικών ιδεών εστιάζοντας στη σύνδεση των φιλοσοφικών ιδεών με τα ιστορικά τους συμφραζόμενα. Το εύρος του έργου του Σκίνερ είναι εντυπωσιακό. Ξεχωρίζουν οι έρευνές του επί των θεμελίων της νεότερης πολιτικής σκέψης στην Ευρώπη από το τέλος του 13ου ώς τον 16ο αιώνα, με ιδιαίτερη έμφαση στην έννοια του κράτους («Θεμέλια της Νεότερης Πολιτικής Σκέψης», εκδ. Αλεξάνδρεια, 2005)· οι μονογραφίες του για τον Μακιαβέλι (εκδ. Νήσος, 2002) και τον Χομπς· οι μελέτες του για την έννοια της πολιτικής ελευθερίας («Η Ελευθερία προτιμότερη από τον Φιλελευθερισμό», εκδ. Καρδαμίτσα, 2002)· οι περισσότερο μεθοδολογικές και φιλοσοφικές του πραγματείες σχετικά με τη γλώσσα και το νόημα, την ερμηνεία και την κατανόηση των κειμένων («Θεωρήσεις της Πολιτικής: Σχετικά με τη Μέθοδο» εκδ. Αλεξάνδρεια 2008).

Θρύλος από τα παλιά για το φετινό καλοκαίρι


Η βελανιδιά, οι σύγχρονοι παραθεριστές, τα φωτοβολταϊκά κάτω από τον ήλιο
  • Του Βασιλη Καραποστολη*Η Καθημερινή, 12/8/2012

Αυτό το καλοκαίρι δεν μπορούμε να ’μαστε απλώς παραθεριστές. Δεν μπορούμε να περάσουμε ξώφαλτσα δίπλα στη Φύση. Είναι ανάγκη να πάρουμε κάποια διδάγματα απ’ ό,τι μας ξεπερνάει και μας αγκαλιάζει ταυτόχρονα. Είμαστε μέρος της Φύσης... Αυτά δεν λένε στους μαθητές τα βιβλία; Ομως τι είδους μέρος του όλου είμαστε, αφού δεν ξέρουμε τι να κάνουμε μέσα στο όλον; Η ύπαιθρος μάς γνέφει, μας κάνει πράσινα σινιάλα, αλλά εμείς μαγκωνόμαστε, λες και τα σήματα έρχονται από εξωγήινα πλάσματα. Ο σύγχρονος παραθεριστής οπισθοχωρεί μπροστά σε τέτοια καλέσματα, κι υπάρχουν μάλιστα στιγμές που το θρόισμα των φύλλων, το λίκνισμα του κλωναριού, το πέταγμα ενός πουλιού να του φαίνονται τόσο άσχετα με τις προσωπικές υποθέσεις του, ώστε να κλείνει τα παντζούρια του παραθύρου του για να βουλιάξει στη δική του, την αποκλειστικά ανθρώπινη ησυχία του. Αλλά το να έχεις στις βαλίτσες σου τις υποθέσεις σου και το να θέλεις να βρεις την ησυχία σου, είναι πράγματα ασυμβίβαστα μεταξύ τους.

Ολέθρια παραχώρηση στους πρυτάνεις


  • Γρηγόρης Καλφέλης
  • ΤΟ ΒΗΜΑ, 12/8/2012
Υπάρχει μια εντελώς αρνητική ρύθμιση η οποία επισκιάζει όλες τις άλλες νομοθετικές τροποποιήσεις που έκανε πρόσφατα ο υπουργός Παιδείας στον νόμο για την τριτοβάθμια εκπαίδευση. Με τη ρύθμιση τούτη παρατείνεται η θητεία των πρυτάνεων ως το 2014 και έτσι απαράδεκτα επιβραβεύονται όλοι εκείνοι οι άνθρωποι που εμπόδισαν την εφαρμογή τού ν. 4009/2011 (ο οποίος δεν έχει κηρυχθεί, τουλάχιστον μέχρι σήμερα, ως αντισυνταγματικός). Ας μην είμαστε όμως θεσμικά αφελείς. Με την παραπάνω ρύθμιση επιβραβεύονται ιδεολογικά και όλες εκείνες οι θλιβερές ομάδες φοιτητών και καθηγητών που καταλάμβαναν παράνομα τις σχολές και εμπόδιζαν την εκλογή των καινούργιων Συμβουλίων Διοίκησης!

Η βούληση για τη μεγάλη ανατροπή


  • Δήμητρα Κούκουρα
  • ΤΟ  ΒΗΜΑ, 12/8/2012
Θαύμα συνήθως ορίζεται καθετί που παρεμβαίνει στους φυσικούς νόμους, προκαλεί έκπληξη και αποδίδεται σε θεϊκή επέμβαση. Η Αγία Γραφή και η διδασκαλία της Εκκλησίας μας, όταν περιγράφουν ένα θαύμα, δεν το βλέπουν να συγκρούεται με την τάξη των φυσικών πραγμάτων, εφόσον όλη η φυσική δημιουργία είναι ένα θαύμα. Ο Θεός, δημιουργός και φυσικός νομοθέτης, δεν ανατρέπει τους δικούς του νόμους, αλλά με τις ενέργειές του προεκτείνει και συμπληρώνει τους υπάρχοντες, για να εξυπηρετηθεί το σχέδιο της Θείας Οικονομίας, δηλαδή η σωτηρία των ανθρώπων από τη φθορά και τον θάνατο. Το πρώτο μεγάλο θαύμα και τελείως ακατανόητο για την περιορισμένη ανθρώπινη λογική είναι η ίδια η δημιουργία: ο άχρονος, ο αχώρητος και αναλλοίωτος Θεός, χωρίς να έχει καμία ανάγκη, δημιουργεί τον θαυμαστό κόσμο.

Πολιτική Θεολογία και Θεολογική Πολιτική


  • Γεράσιμος Βώκος
  • ΤΟ ΒΗΜΑ, 12/8/2012
Είναι γνωστή η μελέτη που δημοσίευσε γύρω στο 1920 με τίτλο «Πολιτική Θεολογία» ο γερμανός θεωρητικός Carl Schmitt. Στο εντυπωσιακό και πολυσυζητημένο αυτό έργο ο συγγραφέας υποστήριζε ότι οι έννοιες της πολιτικής είναι εκκοσμικευμένες έννοιες της θεολογίας. Για παράδειγμα, σύμφωνα με τον Schmitt, η απόλυτη κυριαρχία του ηγεμόνα σχετίζεται με την παντοδυναμία του Θεού, ενώ η κατάσταση έκτακτης ανάγκης στην πολιτική αντιστοιχεί σε αυτό που οι θεολόγοι ονομάζουν θαύμα.

Ξεχάσαμε την «πέτρα της υπομονής»


  • Νάσος Βαγενάς
  • ΤΟ ΒΗΜΑ, 12/8/2012
Στο ερώτημα αν στη σημερινή κατάσταση της χώρας μας μπορεί να ελπίζει κανείς σε θαύματα αρμόδιοι να απαντήσουν εγκυρότερα είναι οι ευρωπαίοι εταίροι μας παρά εμείς. Γιατί, καθώς μια δική μας απάντηση θα υπαγορευόταν, όπως όλα ως τώρα δείχνουν, περισσότερο από την επιθυμία παρά από την αποφασιστικότητα για την πραγματοποίησή τους, η άποψή μας επί του θέματος θα ήταν εξαρχής προκατειλημμένη. Αλλωστε, ένα θαύμα ζούσαμε στις δεκαετίες της Μεταπολίτευσης. Πώς αλλιώς θα μπορούσε να χαρακτηρίσει κανείς την εικονική πραγματικότητα της περιόδου όπου ένας ολόκληρος λαός τρεφόταν από τον πλούτο των άρτων και των ιχθύων της ευρωπαϊκής λίμνης της Γεννησαρέτ; Η ανάμνηση αυτής της εποχής, κατά την οποία τυφλοί θριάμβευαν σε αγώνες σκοποβολής, ανάπηροι κατατρόπωναν αρτιμελείς σε αθλοπαιδιές, αποθανόντες εξακολουθούσαν να ζουν συνταξιοδοτούμενοι, καλόγεροι πλούτιζαν μετατρέποντας σε εξωχώριες εταιρείες τα ψωμιά και τα ψάρια της εγχώριας Βιστωνίδας, θα επιδρούσε αναπότρεπτα σε μιαν απάντηση στο εν λόγω ερώτημα.

Μπορούμε να πιστεύουμε σε θαύμα;


Οι ημέρες του Δεκαπενταύγουστου στην ελληνική παράδοση ήταν ανέκαθεν συνδεδεμένες με το θρησκευτικό συναίσθημα το οποίο, μαζί με την ανάταση που δημιουργεί το καλοκαίρι, προκαλεί μια ευφορία και μια αναζωογόνηση της ελπίδας. Ελπίδα που μας κάνει πολλές φορές να πιστεύουμε ότι το αδύνατο μπορεί να γίνει δυνατό, πως ακόμη και στις ημέρες μας γίνονται θαύματα. Θαύμα εξάλλου έχουμε συνηθίσει να αποκαλούμε πολλά φαινόμενα που δεν έχουν σχέση με τη θρησκεία. Ας θυμηθούμε την έκφραση «οικονομικό θαύμα» με την οποία περιγράφονται οι εξαιρετικές αναπτυξιακές επιδόσεις διαφόρων χωρών. Αλλά και από την ανάποδη, όταν τα πράγματα στραβώνουν δραματικά, πάλι θεωρούμε ότι «μόνο ένα θαύμα μπορεί να μας σώσει». Αλλά το θαύμα είναι κάτι που πρέπει να περιμένουμε μοιρολατρικά να το κάνουν άλλοι για μας ή εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό και από τις δικές μας ενέργειες;

Κυριακή 5 Αυγούστου 2012

Οι αλλαγές δεν εγγυώνται ηρεμία στα ΑΕΙ


  • Τα συμφέροντα και το παρασκήνιο

Ο στόχος του υπουργείου Παιδείας «να αποκλιμακωθούν εγκαίρως» αντιπαραθέσεις και εντάσεις στον χώρο της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης τίθεται εν αμφιβόλω, καθώς ακόμα και μετά το «ξήλωμα» βασικών διατάξεων του νόμου-πλαισίου και τις υπαναχωρήσεις, οι «σκληροπυρηνικοί» των ΑΕΙ ζητούν την πλήρη κατάργησή του, προαναγγέλλοντας θερμό φθινόπωρο. «Οχι νέο λάδι σε μια φωτιά που καίει» απαντούν άλλοι πανεπιστημιακοί, που χωρίς να εκδηλώνουν δημοσίως την ικανοποίησή τους για τις αλλαγές που επέφερε στον «νόμο Διαμαντοπούλου» ο υπουργός κ. Κων. Αρβανιτόπουλος, συναινούν με αυτόν ότι ο «νέος-νέος νόμος» θα αποδειχθεί πιο λειτουργικός στην πράξη. Αντιθέτως, άλλοι πανεπιστημιακοί δεν κρύβουν την απογοήτευσή τους για την ανατροπή του αρχικού νόμου, κάνοντας λόγο για οπισθοδρόμηση και για νίκη των διαφόρων συντεχνιών των πανεπιστημίων που κατάφεραν να ακυρώσουν σε μεγάλο βαθμό μια γενναία μεταρρυθμιστική προσπάθεια που είχε υπερψηφισθεί στην προηγούμενη Βουλή. Στο παρασκήνιο αυτής της διελκυστίνδας, καταγράφεται και η πρόθεση κάποιων πρυτάνεων να παραιτηθούν από το αξίωμά τους. Οι ίδιοι διαβλέπουν όξυνση των προβλημάτων στα ΑΕΙ, λόγω των οικονομικών περικοπών επισημαίνοντας, για παράδειγμα, το μεγάλο αγκάθι διαχείρισης των φοιτητικών εστιών που περνά στη δικαιοδοσία τους.

Οταν χλευάζονται και οι εξυγιαντές...


Ο υπουργός Παιδείας... παίγνιο του πανεπιστημιακού κατεστημένου!
Toυ Σταμου Zουλα, Η Καθημερινή, 5/8/2012
Η ταπεινωτική υπαναχώρηση του Κράτους στο θέμα της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης εμπεριέχει και μια σημαντικότατη πτυχή, η οποία μάλλον δεν επισημάνθηκε επαρκώς. Την εξουδετέρωση και τον εξευτελισμό μιας μικρής -έστω- μερίδας πανεπιστημιακών, οι οποίοι στράφηκαν εναντίον του σαθρού και φαύλου κατεστημένου στην Ανώτατη Παιδεία, πρωτοστατώντας στο τόλμημα της εξυγίανσής της. Για μεν τους ριψάσπιδες πολιτικούς, οι οποίοι υπέκυψαν στην ανταρσία των πρυτανικών αρχών και κατήργησαν πανικόβλητα έναν νόμο «τους», που είχε υπερψηφισθεί από τα πέντε έκτα της Βουλής (!), ισχύει πιθανότατα το «ο βρεγμένος τη βροχή δεν την φοβάται». Τι σημαίνει, όμως -και προπαντός πού οδηγεί- το αναίσχυντο «άδειασμα» των πανεπιστημιακών που τους εμπιστεύθηκαν και στήριξαν τις εξυγιαντικές τους «προθέσεις»; Σκέφθηκε κανείς πώς αισθάνονται εκείνοι (λιγοστοί, πλέον, σ’ αυτόν τον τόπο) «όπου στη ζωή τους ώρισαν να φυλάγουν Θερμοπύλες»; Η τιμή «που τους πρέπει», κατά τον Καβάφη, όχι μόνον δεν αναγνωρίζεται από κανέναν, αλλά το Κράτος τους διαπομπεύει και οι «αντίπαλοι» τους χλευάζουν.

Η απελευθέρωση της οικονομίας από το κράτος


Του Πασχου Mανδραβελη, Η Καθημερινή, 5/8/2012
Μέχρι το 1987 ο κρατικός έλεγχος στις ραδιοσυχνότητες ήταν ασφυκτικός. Ραδιογωνιόμετρα περιπολούσαν στους δρόμους για να πιάσουν τους ιδιώτες («ραδιοερασιτέχνες» ή «ραδιοπειρατές» λέγονταν τότε) οι οποίοι φαλκίδευαν το αποκλειστικό μονοπώλιο του κράτους στον «στρατηγικής σημασίας δημόσιο πόρο», όπως εθεωρούντο τότε οι συχνότητες. Οι τεχνολογικές εξελίξεις που θα δημιουργούσαν «αθέμιτο ανταγωνισμό» στο κρατικό μονοπώλιο της ΕΡΤ δεν ανησυχούσαν τους τότε κρατούντες. Ο Δημήτρης Μαρούδας έμεινε στην Ιστορία επειδή, με την έπαρση του κρατικομονοπωλητή, απείλησε ότι θα καταρρίψει τους δορυφόρους. Το ελληνικό πολιτικό σύστημα, αντί να συζητήσει τους όρους απελευθέρωσης του -έτσι κι αλλιώς- σπάνιου πόρου, αντί να επεξεργαστεί ένα σχέδιο για τα μελλούμενα, επέμενε μέχρι τέλους στην πεισματική του άρνηση της πραγματικότητας. Μέχρι που η πραγματικότητα παρέσυρε τα τείχη και έγινε το «έλα να δεις και να ακούσεις». Η απελευθέρωση έγινε άναρχα. Οποιος πρόλαβε έστησε ένα αυθαίρετο στην μπάντα των συχνοτήτων, για να το μεταπωλήσει σε αστρονομικές τιμές. Το κράτος ουδέποτε πήρε κάποιο αντίτιμο για τη χρήση από ιδιώτες της δημόσιας περιουσίας. Οι όροι για το περιεχόμενο, οι οποίοι προκύπτουν εκ του Συντάγματος, κουρελιάστηκαν. Είκοσι πέντε χρόνια μετά, κρατική ρύθμιση ακόμη δεν υπάρχει· οι θρυλούμενες άδειες ακόμη δεν έχουν εκδοθεί...

Η έννοια του αριστερού...


Του Αγγελου Σταγκου, Η Καθημερινή, 5/8/2012
Στη χώρα των στρεβλώσεων πολλές είναι οι έννοιες που έχουν επίσης διαστρεβλωθεί ή έχουν χάσει τη σημασία τους. Δεν είναι άλλωστε και ιδιαίτερα παράξενο· όταν διαστρεβλώνονται γεγονότα, πλάθονται και επικρατούν μύθοι, αλλοιώνεται η Ιστορία και επαναλαμβάνονται ως αληθινές δηλώσεις που δεν έγιναν ποτέ, ανάλογα πάντα με τις προθέσεις και τις διαθέσεις του αφηγητή, είτε πρόκειται για πρόσωπο είτε για μέσο επικοινωνίας είτε για κόμμα ή κυβέρνηση. Το χειρότερο όμως είναι ότι στη σημερινή Ελλάδα η μυθοπλασία και οι διαστρεβλωμένες έννοιες έχουν δημιουργήσει μια φαντασιακή «πραγματικότητα» γεμάτη αδιέξοδα. Στις περισσότερες περιπτώσεις αυτό καλλιεργείται για να εξυπηρετεί συμφέροντα και τελικά εδραιώνεται στον συλλογικό τρόπο σκέψης και συμπεριφοράς.

Επενδύοντας στην εκκόλαψη νέων ιδεών για το κράτος


Συζήτηση για τη μετάβαση από τον μαρασμό του κράτους στα πλεονεκτήματα της κοινωνίας
  • Του Θαναση Bασιλειου, Η Καθημερινή, 5/8/2012

Μετά το μεταπολεμικό οικονομικό μοντέλο της Ενδοξης Τριακονταετίας και με τη μετάβαση από την κεϋνσιανή στη συντηρητική επανάσταση, η Ευρώπη χρειάζεται να εφεύρει εκ νέου τον δικό της βηματισμό. Στα συμφραζόμενα ενός κόσμου που δεν θα μοιάζει σε τίποτα με τον προηγούμενο, και στο πλαίσιο της οικονομικής κρίσης το τέλος της οποίας δεν είναι άμεσα ορατό, αναπτύσσεται ο δημόσιος διάλογος για τα όρια του κράτους και της αγοράς, δίχως να υπάρχει ένα αποκρυσταλλωμένο καλύτερο παράδειγμα προς μίμηση ή ένα χειρότερο παράδειγμα προς αποφυγή. Η θεωρητική σύλληψη ενός κράτους δικαίου που θα ενισχύει τη συλλογική ευημερία, δίχως να εγκαταλείπει τους πλέον ευάλωτους είναι το ζητούμενο. Το ερώτημα εδώ είναι: τι κράτος θέλουμε; «Αντί να κάνουμε τους διαιτητές ανάμεσα στο “περισσότερο κράτος” και το “λιγότερο κράτος” θα πρέπει να στοχαστούμε το “διαφορετικό κράτος”» υποστηρίζουν οι Φιλίπ Αγκιόν και Αλεξαντρά Ρουλέ, στο βιβλίο τους «Ο νέος ρόλος του κράτους. Για μια ανανεωτική σοσιαλδημοκρατία» (εκδ. Πόλις). Η επένδυση στην εκκόλαψη και υλοποίηση ιδεών, η προστασία των πολιτών από καινοφανείς κινδύνους, η εγγύηση της κοινωνικής συνοχής και του συμβολαίου μεταξύ των κοινωνικών εταίρων και, τέλος, η εδραίωση της δημοκρατίας συγκαταλέγονται στις προϋποθέσεις της επανεφεύρεσης του κράτους για την κοινωνία και την οικονομία.

Λόγιες και λαϊκές ουτοπίες...


Από την Αποκάλυψη στις μελλοντολογικές ή εσχατολογικές προφητείες της Δευτέρας Παρουσίας στην επίγεια ζωή
  • Του Σπ. Ι. Ασδραχα*Η Καθημερινή, 5/8/2012

Οι λόγιες ουτοπίες είναι πολιτειακά σχέδια που αναζητούν την ιδανική πολιτεία. Είναι συνήθως άχρονες και στρέφονται στο παρελθόν. Ο αιώνας των Φώτων τις προσανατόλισε στο μέλλον. Ολα αυτά τα ζητήματα τα πραγματεύεται ο Αντώνης Λιάκος σε πρόσφατο έργο του. Εξετάζει και την ουτοπία των ερμηνειών της Αποκάλυψης που τη Δευτέρα Παρουσία δεν την ανάγουν μόνο στο επέκεινα, αλλά και στην επίγεια ζωή. Αλλωστε το λέγει και η προσευχή: «Γενηθήτω το θέλημά Σου ως εν ουρανώ και επί της γης». Παράλληλα με τη λόγια υπάρχει και η λαϊκή ουτοπία, η Κουκάνια, η χώρα της αφθονίας: ο Βεζούβιος αντί για λάβα ξερνά βουτυρωμένα μακαρόνια: μια Κουκάνια όπου «όσο περισσότερο κοιμάσαι τόσο περισσότερο κερδίζεις»· η Κουκάνια που ζωγραφίζει ο Μπρύγκελ, με τους ξαπλωμένους με την τυλωμένη κοιλιά και το γουρουνόπουλο με το καρφωμένο μαχαίρι που τρέχει να το φας.