ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ, ΠΑΣΟΚ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΛΗΘΕΙΑ

Επειδή προκλήθηκα από έναν ψευδώνυμο «Ρήγα», που θέλει να μιλήσουμε «πολιτικά», θεώρησα απαραίτητο να κάνω την παρακάτω μικρή κωδικοποιημένη «ανασκόπηση» μιας μακράς διαδρομής της χώρας που κυβερνήθηκε από το ΠΑΣΟΚ, με τα θετικά και τα αρνητικά.

Ο Ανδρέας Παπανδρέου ως ιδρυτής του ΠΑΣΟΚ, ενσάρκωσε το αίτημα της αλλαγής. Αίτημα που συνεπήρε και συγκίνησε όλους τους Έλληνες πολίτες. Αίτημα που εξέφραζε τη βαθιά ανάγκη του τόπου να υπάρξει μια τομή στην πολιτική ζωή. Η ανάληψη της διακυβέρνησης της χώρας από τον Ανδρέα Παπανδρέου τον Οκτώβρη του 1981, έθεσε τέρμα στη μονοκρατορία της και πραγματοποίησε ένα όνειρο πολλών γενεών στην Ελλάδα. Ισοδυναμούσε με ειρηνική επανάσταση. Η παρουσία του και η προσωπικότητά του σ’ αυτή τη νίκη, διαδραμάτισαν καταλυτικό ρόλο. Γιατί εξέφρασε τότε και στη συνέχεια ευρύτερες κοινωνικές δυνάμεις. Εξέφρασε τα οράματα της εθνικής ανεξαρτησίας, της λαϊκής κυριαρχίας και της κοινωνικής απελευθέρωσης.

Από το 1974 μέχρι το 1981 το ΠΑΣΟΚ έκανε υπεραισθητή την παρουσία του, είτε με τα «μαξιμαλιστικά» του συνθήματα («Στις 18 Σοσιαλισμός»), είτε με τον αριστερό του ριζοσπαστισμό και τη δυναμική του αντιπολίτευση, αλλάζοντας τα μέχρι τότε πολιτικά δεδομένα, και κατάφερε να κινητοποιήσει το λαό, δημιουργώντας ώριμες πολιτικές συνθήκες για τη μεγάλη αλλαγή του 1981. Το ΠΑΣΟΚ, αφότου ανέλαβε κυβερνητικές ευθύνες, εμπέδωσε στη διάρκεια της πρώτης οκταετίας 1981-1989 το αίσθημα της αλλαγής.

ΕΘΝΙΚΗ ΣΥΜΦΙΛΙΩΣΗ. Αναγνωρίστηκε η Εθνική Αντίσταση, άρχισε ο ελεύθερος επαναπατρισμός των πολιτικών προσφύγων, δόθηκε σύνταξη στους αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης, καταργήθηκαν οι γιορτές μίσους, καταργήθηκαν οι φάκελοι.

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ. Καταργήθηκε ο σταυρός προτίμησης, δόθηκε ψήφος στους νέους από 18 χρόνων, όπως επίσης και ψήφος στους μετανάστες και στους ναυτικούς.

ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΙ. Αυτόματη τιμαριθμική αναπροσαρμογή και υπερδιπλασιασμός μισθών και ημερομισθίων, άδεια τεσσάρων εβδομάδων, εβδομάδα εργασίας 40 ωρών, κατάργηση του ν. 330/76 και θεσμοθέτηση του νόμου 1264/82, αύξηση αριθμού στεγαστικών δανείων για εργαζόμενους, αύξηση οικογενειακών επιδομάτων, τιμαριθμοποίηση της φορολογικής κλίμακας για τους εργατοϋπαλλήλους, μεγάλες αυξήσεις στις συντάξεις του ΙΚΑ, του ΤΕΒΕ, του ΤΣΑ και άλλων ταμείων, καθιέρωσης επικουρικής σύνταξης για όλους τους εργαζόμενους, προγράμματα κοινωνικού τουρισμού, υπερδιπλασιασμός αγροτικών συντάξεων, αυτοτελής σύνταξη και δωρεάν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη στους αγρότες, μέτρα για βελτίωση της διακίνησης των αγροτικών προϊόντων, μέτρα προστασίας και αξιοποίηση των αγροτικών καλλιεργειών, ενίσχυση εκδημοκρατισμός και μαζικοποίηση των αγροτικών συνεταιρισμών.

ΜΙΚΡΟΜΕΣΑΙΟΙ. Διπλασιασμός των τραπεζικών πιστώσεων και φορολογικές ελαφρύνσεις στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, διαφάνεια και απλούστευση των διαδικασιών δανειοδότησης στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, ίδρυση ασφαλιστικού κεφαλαίου για παροχή εγγυήσεων στη βιοτεχνία, επίλυση του προβλήματος της επαγγελματικής στέγης.

ΥΓΕΙΑ. Εθνικό Σύστημα Υγείας, Κέντρα Υγείας, νοσοκομειακός γιατρός, Εθνικός Οργανισμός Φαρμάκου.

ΠΑΙΔΕΙΑ. Νόμος Πλαίσιο για τα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα, ίδρυση-αναβάθμιση Τεχνολογικών ιδρυμάτων, συμμετοχή φοιτητών στη διοίκηση των ΑΕΙ-ΤΕΙ, ίδρυση νέων Πανεπιστημίων Θεσσαλίας, Αιγαίου Ιονίου, πολυκλαδικά λύκεια-μεταλυκειακά κέντρα, νέα συγγράμματα στη δημοτική με μονοτονικό σύστημα, νέο σύστημα εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, εκσυγχρονισμός - αναβάθμιση επαγγελματικής εκπαίδευσης, προγράμματα λαϊκής επιμόρφωσης, αύξηση και αναβάθμιση κέντρων νεότητας, αύξηση και βελτίωση των δημόσιων βρεφονηπιακών σταθμών.

ΓΗΡΑΤΕΙΑ. Σύνταξη σε ανασφάλιστους άνω των 70 ετών, επιδότηση 8.000 δρχ. σε οικονομικά αδύναμα άτομα 60-70 ετών, αύξηση των Κέντρων Ανοιχτής Προστασίας Ηλικιωμένων (ΚΑΠΗ) από 8 σε 100, βελτίωση της σύνταξης και μέτρα για την επαγγελματική αποκατάσταση αναπήρων.

Προγράμματα λαϊκής και εργατικής κατοικίας, προώθηση της ισότητας των φύλων, εκσυγχρονισμός του οικογενειακού δικαίου, καθιέρωση του πολιτικού γάμου, εκσυγχρονισμός του σωφρονιστικού συστήματος, μέτρα για την πολιτιστική ανάπτυξη, προώθηση της έρευνας και της τεχνολογίας.

ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΣΗ. Διοικητική αποκέντρωση, ενίσχυση-αναβάθμιση τοπικής αυτοδιοίκησης, θεσμοί λαϊκής συμμετοχής: νομαρχιακά συμβούλια, συνοικιακά συμβούλια, λαϊκές συνελεύσεις, κοινωνικοποιήσεις, εποπτικά συμβούλια.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗ. Μάχη κατά της γραφειοκρατίας, κατάργηση πολυθεσίας, μονιμοποίηση 90.000 εκτάκτων υπαλλήλων του δημοσίου, ενιαίο μισθολόγιο.

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ. Νοικοκύρεμα της οικονομίας και των δημόσιων ταμείων, μείωση του ελλείμματος ισοζυγίου πληρωμών, του πληθωρισμού, του ελλείμματος του δημόσιου τομέα, αύξηση των εξαγωγών, εξυγίανση των υπερχρεωμένων επιχειρήσεων, βελτίωση του κυκλώματος εμπορίας προϊόντων και αντιμετώπιση των μεσαζόντων, προγράμματα περιφερειακής ανάπτυξης.

ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ-ΑΝΕΡΓΙΑ. Προγράμματα επιδοτούμενης απασχόλησης, προγράμματα για την καταπολέμηση της ανεργίας, Εθνικό Σύστημα Προστασίας από την ανεργία, επιδόματα ανεργίας σε νέους, διεύρυνση των προϋποθέσεων και επιμήκυνση του χρόνου επιδότησης ανεργίας, αναβάθμιση και επέκταση επαγγελματικού προσανατολισμού, και της ταχύρρυθμης επαγγελματικής εκπαίδευσης, εξυγίανση των υπερχρεωμένων επιχειρήσεων και διασφάλιση της δουλειάς σε χιλιάδες εργαζόμενους, αξιοποίηση των κρατικών προμηθειών προς όφελος των εγχώριων προϊόντων.

ΜΑΧΗ ΣΤΗΝ ΕΟΚ. Διεκδίκηση και κατοχύρωση των δικαιωμάτων μας στην ΕΟΚ, απορρόφηση πόρων από τα κοινοτικά ταμεία, προώθηση του μνημονίου για προστασία βιομηχανίας-βιοτεχνίας και μικρής και μεσαίας γεωργικής καλλιέργειας, μεγαλύτερα ποσοστά αύξησης για μεσογειακά προϊόντα, ειδική ενίσχυση για συνεταιριστικές μονάδες, συμπεριλήφθηκαν στη χρηματοδότηση της ΕΟΚ όλοι οι νομοί της χώρας και όχι μόνο οι 20 που είχε συμφωνηθεί από την προηγούμενη κυβέρνηση.

ΕΘΝΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ. Προώθηση της Εθνικής Λαϊκής Ενότητας, κατοχύρωση της ενότητας λαού και στρατού.

ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ. Κατάργηση των ΤΕΑ και των πιστοποιητικών κοινωνικών φρονημάτων, εξυγίανση των Σωμάτων Ασφαλείας, δυνατότητα ελεύθερης έκφρασης του πολίτη.

ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ. Αδέσμευτη, ανεξάρτητη, περήφανη εξωτερική πολιτική, συμφωνία για την οριστική απομάκρυνση των Βάσεων, συμπαράταξη με τον αγωνιζόμενο κυπριακό λαό, πρωτοπορία στο διεθνές κίνημα για ειρήνη και αφοπλισμό.

Αλλά η διακυβέρνηση της χώρας από τον Ανδρέα Παπανδρέου έδωσε στην πολιτική δημοκρατία την καθεστωτική ασφάλεια και συνοχή της. Χάρη στη συνολική πολιτική του Ανδρέα Παπανδρέου απέκτησε λειτουργικό βάθος και πειθώ η ευρωπαϊκή επιλογή του Κ. Καραμανλή. Γιατί με τη διακυβέρνηση του Ανδρέα Παπανδρέου το «άλλο μισό» της κοινωνίας βρήκε τους διαύλους και τα μέσα ώστε να προσδώσει στην πολιτική δημοκρατία το βάθος, τη διάρκεια και τη σταθερότητα που δίνουν τα δίκτυα της κοινωνικής πρόνοιας και το κίνητρο της οικονομικής συμμετοχής μαζί με την πολιτική ισοτιμία.

Η δεκαετία του ’80 ήταν καθοριστική από την άποψη της οριστικοποίησης ­για πρώτη φορά στη νεοελληνική ιστορία ­ της καθεστωτικής συνοχής ενός σύγχρονου ευρωπαϊκού κράτους, έργο που ιστορικά έπραξε η σοσιαλδημοκρατία παντού στην Ευρώπη κάποιες δεκαετίες νωρίτερα. Η ύπαιθρος αστικοποιήθηκε, οι δυνάμεις της εργασίας απέκτησαν όχι μόνο δύναμη οικονομικής διαπραγμάτευσης αλλά ο ευρύτερος δημόσιος τομέας απέκτησε και ουσιώδη πολιτική εξουσία, συνυφασμένη με τη συνδικαλιστική. Στεγανά στη δομή της κρατικής εξουσίας κατέρρευσαν, ενώ η δημόσια διοίκηση από προπύργιο του κομματικού κράτους μετεβλήθη σε χώρο ισότιμης πρόσβασης κάθε έλληνα πολίτη. Με απλά λόγια, αν δεν υπήρχε η συνολική πολιτική του Ανδρέα Παπανδρέου στη δεκαετία του ’80, η Ελλάδα θα παρέμενε μια κοινωνία εύθραυστη, με μεγάλες ανισότητες και κοινωνικά εκρηκτική, άρα πολιτικά ευάλωτη και ασταθής ώστε να μην μπορέσει να αποτελέσει ­ όπως είναι σήμερα ­ ένα οργανικό στοιχείο της σύγχρονης ευρωπαϊκής πραγματικότητας…

Στη διάρκεια της διακυβέρνησης με πρωθυπουργό τον Κώστα Σημίτη προώθησε δυναμικά τον εκσυγχρονισμό της χώρας.

Τι σήμαινε εκσυγχρονισμός; Σήμαινε σταθερή οικονομία. Οικονομία με υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης, οικονομία με περισσότερη κοινωνική δικαιοσύνη. Σήμαινε τη συνεχή αναβάθμιση της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, στα Βαλκάνια και στον διεθνή περίγυρό της, την επίλυση των εθνικών μας θεμάτων. Επιδιώχθηκε μια κοινωνία με περισσότερη ασφάλεια, με περισσότερες δυνατότητες και ευκαιρίες για τον πολίτη.

H Ελλάδα έγινε μέλος της ΟΝΕ, απέκτησε ένα από τα σταθερότερα νομίσματα του κόσμου, συμμετείχε στον πυρήνα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, απέκτησε σταθερή οικονομία, πέτυχε από τους υψηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Το ΠΑΣΟΚ πέτυχε τη σταθερή βελτίωση των εισοδημάτων των Ελλήνων. Επεκτάθηκε το κοινωνικό κράτος με συνεχώς υψηλότερες κοινωνικές δαπάνες. Έγιναν μεγάλα και μικρά έργα σε έκταση πρωτόγνωρη. Αντιμετωπίστηκε το πρόβλημα της τρομοκρατίας που απασχολούσε τη χώρα από το 1974. Έκλεισε για πάντα το θέμα της βασιλικής περιουσίας. H Ελλάδα ανέλαβε τους Ολυμπιακούς Αγώνες, η Ολυμπιακή προετοιμασία ολοκληρώθηκε με επιτυχία. Η Ελλάδα απέκτησε διπλωματική υπεροχή στην περιοχή. H Κύπρος εντάχθηκε στην Ευρωπαϊκή Ένωση και έχουν δημιουργηθεί τώρα πια οι προϋποθέσεις για τη λύση του Κυπριακού και την αντιμετώπιση του θέματος της υφαλοκρηπίδας στο Αιγαίο. Η Ελλάδα άλλαξε θεαματικά προς το καλύτερο. Ήταν μία περίοδος δημιουργική, που παρόμοια δεν έχει γνωρίσει άλλοτε ο τόπος μας.

Μπορώ να συνεχίσω, αν χρειαστεί!