Λαθροχειρίες και καταπατήσεις

[Γιατρομανωλάκης Γιώργης, ΤΟ ΒΗΜΑ, 9/9/2012]. Οι κληρονομιές, οι κληρονόμοι, τα κληρονομικά δικαιώματα και όλα τα σχετικά είναι ζητήματα που απασχολούν τους ανθρώπους από παλαιά. Η έννοια της κληρονομιάς είναι πατροπαράδοτη ελληνική αρετή (για να έρθουμε στα δικά μας), τόσο που ο καλός Ελληνας νοείται πάντα και ως καλός κληρονόμος. Πάντως η συνήθης ηθικοπλαστική ρήση «κανείς δεν τα παίρνει μαζί του», δεν μπορεί να παρακάμψει το γεγονός, του «ναι, αλλά τα αφήνει σε κάποιους» και ακριβώς αυτό είναι το τίμημα για τη μεταθανάτια ζωή - ο άνθρωπος ζει μέσα στις κληρονομιές του. Αν μάλιστα αυτό που αφήνει κάποιος στους συγγενείς του έχει την υπόσταση ενός κόμματος, ας πούμε, τότε η κληροδοτημένη χάρη γίνεται και πολιτική ιδεολογία - τα πράγματα είναι γνωστά και δεν χρειάζεται να δώσουμε παραδείγματα.

Και καλά με τις παραπάνω κληρονομιές. Τι γίνεται όμως με τις ιστορικά διαμορφωμένες πολιτικές παρατάξεις, που συνιστούν, ας πούμε, ένα είδος ιδεολογικού κεφαλαίου, μια ιδεολογική περιουσία/ υπεραξία που ογκώθηκε και αυξήθηκε μέσα στην πορεία του χρόνου; Η «πολιτική περιουσία» του ΠαΣοΚ, για να μιλούμε καθαρά, που συγκροτήθηκε κυρίως από πολιτικές καταπατήσεις, ιδεολογικές λαθροχειρίες, υπερτιμημένες πολιτικές μετοχές κτλ., αυτή, λοιπόν, η πάλαι ποτέ κραταιά «πολιτική επιχείρηση» αποτελεί σήμερα περιουσιακό στοιχείο; Και εάν ναι, τότε ποιος ο νόμιμος κληρονόμος του ΠαΣοΚ, ο ΣΥΡΙΖΑ; Το 2009 τα ποσοστά του ΠαΣοΚ ήταν 43,9%, το 2012 κατέβηκαν στο 12,3%. Το 2009 το ποσοστό του ΣΥΡΙΖΑ ήταν 4,6%, στις εκλογές του 2012 το ποσοστό του ανέβηκε στο 26,9%. Δεν χρειάζεται να είναι κάποιος ειδικός αναλυτής για να εννοήσει (σε συνδυασμό και με τη δύναμη των άλλων κομμάτων) πως ένα εξαιρετικά μεγάλο ποσό από το πολιτικό κεφάλαιο του ΠαΣοΚ μπήκε στο ταμείο του ΣΥΡΙΖΑ. Κληρονομιά ή κλοπή; Ούτε το ένα ούτε το άλλο. Απλώς πάρα πολλοί ψηφοφόροι του ΠαΣοΚ ασπάστηκαν τις πολιτικές εξαγγελίες του ΣΥΡΙΖΑ, και όσοι για 40 χρόνια λοιδορούσαν τον ΣΥΡΙΖΑ (στις όποιες μορφές του) ξαφνικά κατάλαβαν το λάθος και εκεί που έφτυναν, έσκυψαν και προσκύνησαν. Αυτές είναι οι βουλές της Ιστορίας, θα πει κάποιος.

Ναι, έτσι είναι. Αλλωστε και το 1981 το ΠαΣοΚ έλαβε ποσοστό 48,6%, όταν το 1974 είχε μόλις 13,6%. Πάλι και τότε πάρα πολλοί ψηφοφόροι που ανήκαν σε παλαιότερες δημοκρατικές παρατάξεις (Ενωση Κέντρου και οπωσδήποτε η Αριστερά) κατάλαβαν πως τόσα χρόνια βάδιζαν στραβά, ενώ το φωτεινό χέρι του Αρχηγού έλαμπε μπροστά τους. Προφανώς οι πολιτικές συνθήκες του 1981 διαφέρουν από τις συνθήκες του 2012, αλλά μπορεί κάποιος να αμφισβητήσει πως η μετάλλαξη μιας δημοκρατικής παράταξης σε ΠαΣοΚ του 1981 δεν έχει τα ίδια ποιοτικά χαρακτηριστικά με την πρόσφατη μετάλλαξη των ψηφοφόρων του ΠαΣοΚ που είδαν φως σε μια ήδη μεταλλαγμένη Αριστερά; Τις ίδιες «εκδρομές»/ επιδρομές που πραγματοποιούσε συχνά ο Ανδρέας Παπανδρέου παρέα με τον Ακη κ.ά. στις αριστερές περιοχές, τις ίδιες επιχειρεί και ο αρχηγός του ΣΥΡΙΖΑ στις πρώην πασοκικές κτήσεις. Οι ίδιες ιδεολογικές λαθροχειρίες, οι ίδιες πολιτικές καταπατήσεις. Δεν γνωρίζω για ποιο λόγο η θεωρούμενη πλην αφανής ελληνική δημοκρατική παράταξη (όπου και η Αριστερά) δεν μπόρεσε να οργανωθεί σε ένα αυτοδύναμο, ορθολογικό πατριωτικό κόμμα και επέτρεψε να εμφανίζονται όλα αυτά τα πολιτικά υβρίδια; Είναι θέμα λοιπόν κληρονομιάς ή πρόκειται για μια νεοελληνική κληρονομική κατάρα να πλενόμαστε στα βρώμικα νερά που εμείς αφήσαμε βρώμικα να πλυθούν οι άλλοι; Είμαστε όντως ένας λαός περιούσιος ή ένας λαός σε μιαν αδιάκοπη πολιτική διασπορά, χωρίς σταθερό ιδεολογικο-πολιτικό κέντρο;

Εν πάση περιπτώσει, έτσι φαίνεται να έχουν τα πράγματα. Ή, να τα πούμε πιο καθαρά: οι δημοκρατικές παρατάξεις δεν ζουν από κληρονομίες ή δωρεές, ή δακτυλίδια διαδοχής ή χειροτονίες. Εχουν τις δικές τους αρχές και αξίες και τις παραδόσεις τους. Δεν κλέβουν, δεν αλλοιώνουν, δεν εξαπατούν, δεν μεταλλάσσονται. Μια τέτοια πολιτική παράταξη και αν υπάρχει δεν εμφανίστηκε στη μεταπολιτευτική ζωή της χώρας. Γι' αυτό και η σημερινή κατάρρευση. Ούτε είναι βέβαιο αν θα εμφανιστεί. Αντίθετα, πάντα υπάρχει ο φόβος της τερατογένεσης. Δεν τίθεται λοιπόν ζήτημα αν μπορεί (ή πρέπει) να κληρονομήσει κάποιος μια διαλυμένη δημοκρατική παράταξη. Επειδή στην Ελλάδα ουδέποτε υπήρξε όντως μια οργανωμένη δημοκρατική, ορθολογική και ανθρωπιστική παράταξη. Γι' αυτό όσοι πιστεύουν πως είναι κληρονόμοι μιας μελλοντικής επίγειας ελληνικής δημοκρατικής παράταξης, ας πάψουν να ελπίζουν.

Στους ουρανούς πάντως ίσως κάποιοι, τουλάχιστον, μπορέσουν να κληρονομήσουν ακόμη και τη βασιλεία. Αλλά πρέπει να ξέρουν πως έχουν συνταχθεί ειδικοί κατάλογοι εκείνων που αποκλείονται από την κληρονομία των ουρανών. Υπενθυμίζω τον κατάλογο του Απόστολου Παύλου (Κορινθίους Α'): Μη πλανάσθε. Ούτε πόρνοι ούτε ειδωλολάτρες ούτε μοιχοί ούτε μαλακοί (;) ούτε αρσενοκοίται ούτε κλέπται ούτε πλεονέκται, ου μέθυσοι, ου λοίδοροι, ουχ άρπαγες βασιλείαν θεού κληρονομήσουσιν. Ο κατάλογος είναι, φοβάμαι, μεγάλος, ελπίζω όμως πως οι αναγνώστες μας δεν ανήκουν σε κάποια από τις παραπάνω κατηγορίες. Κατά συνέπεια οι ελπίδες τους για την ουράνια κληρονομιά είναι πολλές.

Ο κ. Γιώργης Γιατρομανωλάκης είναι καθηγητής Κλασικής Φιλολογίας και συγγραφέας.