Η πατρίδα στα χέρια μας

• Του Γιωργου Παγουλατου*, Η Καθημερινή, 02-05-10

Παγκόσμιο υπερθέαμα, σαν τις σφαγές των πρώτων χριστιανών στην αρένα, το ελληνικό δράμα συνεπαίρνει πλήθος διεθνών και εγχώριων παρατηρητών. Ορισμένοι έχουν μεταφέρει τα περιουσιακά τους στοιχεία στο εξωτερικό και απολαμβάνουν το ματς από την κερκίδα των επισήμων. Για ορισμένες «ελίτ» της χώρας, η κρίση συνιστά ένα ιδιότυπο χρηματιστήριο. Μεγάλα στοιχήματα εξουσίας παίζονται, η τράπουλα ξαναμοιράζεται, προσωπικές στρατηγικές οικοδομούνται. Ορισμένα από τα πρόσωπα που συνέβαλαν στην εθνική κατάντια ποντάρουν ξανά τα περισσεύματά τους στη ρουλέτα που γυρίζει.

Ατρωτοι μέσα στον χρόνιο κυνισμό τους, οι γνωμηγήτορες παρακολουθούν με τους φακούς της μικροπολιτικής. Πέφτει η δημοτικότητα Παπανδρέου; Θα ισχυροποιηθεί ο Σαμαράς; Θα επανακάμψουν οι Καραμανλικοί; Θα φαγωθεί ο τάδε για να έρθει ο δείνα; Διευθέτηση των θέσεων στο κατάστρωμα του Τιτανικού, από εκείνους που συνήθισαν να τα δίνουν όλα για ένα πρώτο τραπέζι πίστα.

Στο βάθος, η μεγάλη πλειονότητα των καθημερινών ανθρώπων, βουβοί, οργισμένοι, αγωνιούντες, υποψιάζονται ότι η πατρίδα τους δίνει ύστατη μάχη σωτηρίας. Αγρυπνοι στριφογυρίζουν στα κρεβάτια τους, ανίσχυροι παραδίδονται σε εξωφρενικές φήμες, απελπισμένοι συναισθάνονται το μέλλον να βουλιάζει κάτω από τα πόδια τους. Ψάχνουν κάτι να πιστέψουν, από κάπου να πιαστούν.

Κι οι πολιτικές δυνάμεις της χώρας για μια ακόμα φορά τους προδίδουν. Βουλευτές που σφυρίζουν αδιάφορα στην κατανομή των θυσιών, συνεχίζουν σαν τίποτα να μην έχει αλλάξει. Βολεμένοι συνδικαλιστές απεργούν εβδομαδιαίως, παραλύοντας την οικονομία της χώρας. Εναντίον τίνος; Δανείζομαι τα λόγια του καλού συναδέλφου Μάνου Ματσαγγάνη: «Δεν πιστεύω ότι θα βγούμε από την κρίση απεργώντας αλλά δουλεύοντας. Αλλωστε στη χώρα μας, εκείνοι που έχουν σοβαρούς λόγους να απεργήσουν συνήθως δεν μπορούν, οπότε απεργούν κυρίως όσοι το κάνουν εκ του ασφαλούς. Το θέαμα των συντεχνιών που διέλυσαν το Δημόσιο και μπλόκαραν κάθε μεταρρύθμιση τότε που είχαμε ακόμη καιρό, ενώ τώρα (ξανα)κατεβαίνουν στους δρόμους γιατί ”δεν φταίνε σε τίποτε για την κρίση”, μου είναι ειλικρινά απεχθές. Δεν θα ήθελα να είμαστε και εμείς ανάμεσά τους».

Μεγάλη φασαρία, ωραία κατάσταση. Τραμπούκοι του ΚΚΕ κρατούν ομήρους ξένους επιβάτες, μπλοκάρουν ξενοδοχεία διώχνοντας όσους τουρίστες έχουν απομείνει, στραγγαλίζουν επιχειρήσεις που αγωνιούν για την τουριστική περίοδο, αφήνοντας εργαζόμενους σε απόγνωση.

Από την άλλη μεριά, η Ν.Δ. κάνει την προσχηματική της αυτοκριτική. «Πράγματι, σε ορισμένες περιπτώσεις διαχειριστήκαμε απλώς το σύστημα αντί να το αλλάξουμε», είπε ο κ. Σαμαράς. Ετσι απλά συνόψισε τον απολογισμό μιας κυβέρνησης που μέσα σε 5 χρόνια φόρτωσε 80.000 ακόμα δημόσιους υπαλλήλους, 120 δισεκατομμύρια στο δημόσιο χρέος, και μερικά από τα χειρότερα σκάνδαλα, πριν τελικά εγκαταλείψει κακήν κακώς μισοβυθισμένο το πλοίο. Από τότε που ο αυτοκράτορας Χιροχίτο ανακοίνωσε τη συντριβή της Ιαπωνίας με τη φράση «η εξέλιξη του Πολέμου δεν απέβη κατ’ ανάγκην επωφελής», ποτέ η αλήθεια δεν διατυπώθηκε με οικονομικότερο τρόπο. Υποσχέθηκε να βάλει πλάτες ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Το μόνο που έχουμε δει είναι οι πλάτες ενός ικανού νέου ηγέτη που απομακρύνεται από τις εθνικές του ευθύνες.

Το σοβαρό τμήμα της Αριστεράς απαντά στην κρίση με αγωνιστικές επικλήσεις στις δυνάμεις της κοινωνικής και ριζοσπαστικής Ευρώπης. Ανέξοδη φυγή στην ανεύθυνη παραμυθία της ουτοπίας. Δεν εξηγεί πού θα βρεθούν τα λεφτά για να πληρωθούν μισθοί και συντάξεις όταν τα ξένα κεφάλαια εγκαταλείψουν τη χώρα, σε μια οικονομία με αρνητική εθνική αποταμίευση και ισχνές παραγωγικές δυνατότητες. Αλλοι πάλι επιμένουν ότι το πρόβλημά μας είναι μια οφθαλμαπάτη. Και ΗΠΑ και Βρετανία έχουν δημόσιο έλλειμμα σχεδόν σαν της Ελλάδας, λένε, κι η Ιταλία και το Βέλγιο έχουν παρόμοιο δημόσιο χρέος, κι η Ισπανία μεγάλο εξωτερικό έλλειμμα. Ξεχνούν βέβαια να αναφέρουν ότι μόνο η Ελλάδα τα έχει όλα αυτά μαζί, παρέα με το πιο χρεοκοπημένο ασφαλιστικό σύστημα και τη χειρότερη δυναμική δημόσιου χρέους σε όλη την Ευρώπη. Γι’ αυτό μας γρονθοκοπούν οι αγορές.

Πολιτικές δυνάμεις εγωπαθείς και αυτιστικές, που περιφρονούν την αλήθεια, απεχθάνονται τις ευθύνες, υπηρετούν την ευκολία, αναπαράγουν τις αυταπάτες. Είναι ίσως τραγική ειρωνεία ότι η σημαντικότερη πολιτική ομιλία των τελευταίων ετών, δόθηκε από τον πρωθυπουργό στην κοινοβουλευτική ομάδα του κόμματός του τη μαύρη Τρίτη 27 Απριλίου, μέρα υποβάθμισης του ελληνικού ομολόγου σε junk bond. Το ΠΑΣΟΚ βαρύνεται με προπατορικό αμάρτημα: εκτόξευσε το δημόσιο χρέος στη δεκαετία του ’80, κι έπειτα απέτυχε να το τιθασεύσει. Εισήγαγε κομματισμό και φαυλοκρατία στο Δημόσιο. Δημιούργησε πολλά από τα «κεκτημένα» που έστειλαν τα ασφαλιστικά Ταμεία στο κόκκινο και τις υγιείς επιχειρηματικές δυνάμεις της χώρας σε απελπισία. Συνδέθηκε με τη διαφθορά και κατασπατάληση του δημόσιου χρήματος.

Ομως η πατρίδα τώρα διεξάγει τη μάχη της επιβίωσης με την πολιτική ηγεσία που της έλαχε. Μια ηγεσία που, με όλα τα λάθη της, είναι έντιμη και αξιοπρεπής. Από κείνη εξαρτάται αν η μακρά πορεία οικονομικής σωτηρίας, που ξεκινά με θυσίες, ταπείνωση και πόνο, θα οδηγήσει σε μια νέα Ιθάκη ή σε μια νέα εθνική καταστροφή. Από κείνη, και από όλους εμάς.

* Ο κ. Γ. Παγουλάτος διδάσκει στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών