Πού πάει η ΑΡΙΣΤΕΡΑ: Μια διετία στο ασανσέρ

• 2008-2010: ΜΕΤΑΞΥ 15,5 ΚΑΙ 22% ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΠΟΥ ΑΥΤΟΤΟΠΟΘΕΤΟΥΝΤΑΙ ΣΤΗΝ ΑΡΙΣΤΕΡΑ

• Το ποσοστό του εκλογικού σώματος που αυτοτοποθετείται πολιτικά στην «αριστερά» κινείται την τελευταία διετία μεταξύ 15,5% και 22%, παρουσιάζει δηλαδή μια διακύμανση εξίμισι περίπου ποσοστιαίων μονάδων.

• Το υψηλότερο ποσοστό της πολιτικής αυτοτοποθέτησης στην «αριστερά» καταγράφηκε στο 22% το Φεβρουάριο του 2008 και το χαμηλότερο στο 15,5% τον τρέχοντα μήνα Μάιο του 2010.

• Η διαφοροποίηση αυτή προς «τα κάτω» δεν αφορά μόνον την «αριστερά». Τα δεδομένα δείχνουν μια μεγάλη πτώση του συνόλου των παραταξιακών αυτοτοποθετήσεων, με τη Ν.Δ. σε κατάσταση αποσύνθεσης και το ΠΑΣΟΚ σε φθίνουσα πορεία. Η εικόνα προσδιορίζεται από την αύξηση της αποξένωσης του εκλογικού σώματος από τις ιδεολογίες, και γενικότερα το πολιτικό σύστημα. Η «αριστερά» είναι η λιγότερο θιγμένη, αλλά όχι άθικτη.

Από όλα αυτά συνάγονται ορισμένα ενδιαφέροντα συμπεράσματα:

• 1 Το εκλογικό άθροισμα των αριστερών κομμάτων (ΚΚΕ, ΣΥΡΙΖΑ, ΑΝΤΑΡΣΥΑ, εξωκοινοβουλευτική αριστερά) φτάνει το 13% περίπου το 2009 και επομένως υπολείπεται σημαντικά από το 18% που είναι ο μέσος όρος των αυτοτοποθετήσεων στην «αριστερά» στη διετία αυτή. Το μεγαλύτερο μέρος του υπολοιπόμενου ποσοστού κινείται εκλογικά προς το ΠΑΣΟΚ. Η κρίση του ΠΑΣΟΚ την περίοδο 2007-2008 δημιούργησε την ελπίδα το ποσοστό των «αριστερών» του ΠΑΣΟΚ να στραφεί προς την αριστερά, όμως η τάση αυτή ανεστάλη (προσωρινά;) στις εκλογές του 2009.

• 2 Ο ορίζοντας της «πολιτικής αριστεράς» στην Ελλάδα εξακολουθεί να κινείται έως τα σύνορα του 25%. Το κατώφλι αυτό είναι ό,τι κατέγραψε η ΕΔΑ. Η μεταπολιτευτική αριστερά στο σύνολό της, κινούμενη αθροιστικά στα επίπεδα του 12-13%, δεν έφτασε τα επίπεδα της ΕΔΑ του '58 αλλά, επιπλέον, συσπείρωσε εκλογικά μόνον το 50% των «αριστερών».

• 3 Στις συνθήκες της κρίσης και της «νέας μεταπολίτευσης» που κυοφορείται, η αριστερά έχει μπροστά της μία πρόκληση και ένα εμπόδιο. Η πρόκληση είναι να απευθυνθεί στον κόσμο της εργασίας με όρους «κοινωνίας» και όχι με όρους «ιστορίας» και «συμβόλων». Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να ανακαλύψει μέσα στην ελληνική κοινωνία εκείνες τις δυνάμεις και τις συλλογικότητες που είναι «αριστερές» χωρίς να τους ενδιαφέρει η πολιτική και ιστορική αριστερά. Το εμπόδιο είναι ότι το μεγαλύτερο κομμάτι των σημερινών «απόκληρων» κινείται ήδη έξω από τη σφαίρα της πολιτικής και δημοκρατικής συμμετοχής, σε μια κίνηση ατομικισμού, αποξένωσης και πολιτικού κυνισμού.

• ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΣ ΒΕΡΝΑΡΔΑΚΗΣ Επίκουρος καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης. Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, Κυριακή 16 Μαΐου 2010