Δευτέρα 10 Νοεμβρίου 2008

Η πτώση του «φυλετικού τείχους»

ΗΠΑ: ΜΙΑ ΝΕΑ ΕΠΟΧΗ;

ΕΦΗ ΓΑΖΗ

«Δεν είμαι ένας συμβατικός υποψήφιος... αλλά αυτές οι εκλογές δεν είναι για μένα, είναι για σας» έλεγε ο Μπαράκ Ομπάμα σε μια προεκλογική εκδήλωση λίγες ημέρες πριν. Η δημιουργία ενός μεγάλου και πλειοψηφικού ρεύματος στην πολιτική είναι πάντοτε ένα πολυπαραγοντικό φαινόμενο που βασίζεται σε μια ιδιαίτερη αλχημεία προσδοκιών, ιδεών, αναγκών και συμφερόντων. Αυτό το σύνθετο φαινόμενο εκφράζεται συνήθως μέσα από συγκεκριμένους ανθρώπους και μέσα από συγκεκριμένες λέξεις που συμπυκνώνουν τις πολλές και διαφορετικές πτυχές του.

Η εκλογή του Μπαράκ Ομπάμα με κεντρικό σύνθημα την έννοια της «αλλαγής στην οποία μπορούμε να πιστεύουμε» είναι ένα τέτοιο φαινόμενο. Στο εσωτερικό του συγκατοικούν πολλές ζωές ανθρώπων, πολλές κοινωνικές, οικονομικές και πολιτισμικές πραγματικότητες, πολλές εμπειρίες και πολλές προσδοκίες. Δεν είναι εύκολο να προεξοφλήσει κανείς την πορεία τους αλλά ούτε και να προδιαγράψει το πώς θα διαχειριστεί αυτό το τεράστιο κεφάλαιο ο νεοεκλεγείς πρόεδρος των ΗΠΑ. Είναι ωστόσο ευκολότερο να εντοπιστούν οι κεντρικοί λόγοι της εκλογής του. Ορισμένοι από αυτούς αφορούν τη «μακρά διάρκεια» και άλλοι τη «συγκυρία» του ιστορικού χρόνου. Σε ό,τι αφορά την πρώτη, η εκλογή του Ομπάμα γκρεμίζει ένα «φυλετικό τείχος» που σφράγισε την ιστορία των ΗΠΑ αλλά και του νεότερου κόσμου. Παρά το γεγονός ότι δεν διασφαλίζει την απάλειψη του ρατσισμού, αυτή η εκλογή κατέχει ένα συμβολικό βάρος με ιδιαίτερη σημασία για το μέλλον. Αποτυπώνει το τέλος της φυλετικής κυριαρχίας των «λευκών αγγλοσαξόνων προτεσταντών» στο εσωτερικό των ΗΠΑ, ενώ έχει επιρροή σε παγκόσμιο επίπεδο. Σε ό,τι αφορά τη συγκυρία, η εκλογή του Ομπάμα αποτελεί συντεταγμένη και συνειδητή απόρριψη ενός μοντέλου εσωτερικής, εξωτερικής και οικονομικής πολιτικής το οποίο κατά τα τελευταία οκτώ χρόνια κυριάρχησε στις ΗΠΑ και το οποίο βασίστηκε στον συνδυασμό του νεοφιλελευθερισμού με τον θρησκευτικό φονταμενταλισμό και τον μιλιταρισμό.

Η μαζική συμμετοχή των αμερικανών πολιτών στην εκλογική διαδικασία, αποτέλεσμα ενθουσιασμού για τη συγκεκριμένη υποψηφιότητα αλλά και αγωνίας για το μέλλον, ξαναδίνει στην πολιτική τον χαρακτήρα που απώλεσε κατά τη μετατροπή της σε θλιβερό υπερθέαμα τρομολαγνείας, μισαλλοδοξίας και ηγεμονισμού. Ενεργοποιεί τις παραδόσεις μιας δημοκρατικής Αμερικής που σχεδόν είχε εξαφανιστεί κατά τα τελευταία χρόνια, ενώ δημιουργεί αντίστοιχες προσδοκίες για άλλες κοινωνίες. Δεν ξέρουμε πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα στις ΗΠΑ εν μέσω μιας οικονομικής κρίσης και δύο πολέμων οι οποίοι έχουν πλανητικές επιπτώσεις. Στις ημέρες της δυσθυμίας και της αποστασιοποίησης, όμως, η είδηση της εκλογής του Ομπάμα ήταν μάλλον το καλύτερο πολιτικό νέο που ακούσαμε εδώ και καιρό. Μακάρι να ζήσουμε και στη χώρα μας στο κοντινό μέλλον, μέσα σε ευνοϊκότερες οικονομικές και πολιτικές συνθήκες, την καταξίωση και την αναγνώριση των συμπολιτών μας που ανήκουν σε διαφορετικές φυλές ή έχουν καταγωγή από άλλες χώρες.

  • Η κυρία Εφη Γαζή είναι επίκουρη καθηγήτρια Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας.


Το ΒΗΜΑ, 09/11/2008

Δεν υπάρχουν σχόλια: