Σπύρος Ασδραχάς: Η ιστορία ως ερμηνεία είναι ανατρεπτική, θα έλεγα επαναστατική

Κρημνιώτη Π.

Η ΑΥΓΗ: 28/10/2012

Συνέντευξη στην Πόλυ Κρημνιώτη

Η Χρυσή Αυγή έχει λόγους να ξεχάσει τη γενεαλογία της και να πει ότι δεν έχει καμία σχέση με το Δίστομο, το Κομμένο και τα Καλάβρυτα. Οι μαρτυρικοί τόποι, σήμερα αλλάζουν. Τη θέση τους την παίρνουν οι ξεριζωμένοι φευγάτοι από τη φτώχεια και τον πόλεμο μετανάστες

"Η ιστορία ως ερμηνεία είναι ανατρεπτική, θα έλεγα επαναστατική", υπογραμμίζει ο Σπύρος Ασδραχάς τοποθετούμενος στο ζήτημα της στάσης των διανοουμένων σε περιόδους βαθιάς και πολύπλευρης κρίσης όπως η σημερινή και προτάσσοντας με ευκρίνεια το δικό του "όχι" στις κατάφωρες παραβιάσεις που συντελούνται γύρω μας. Ο ίδιος ουδέποτε έμεινε αμέτοχος ούτε βουβός. Κορυφαίος ιστορικός, με σημαντικό έργο που επηρέασε τη σύγχρονη ελληνική ιστοριογραφία και ζηλευτή ακαδημαϊκή δραστηριότητα στο εξωτερικό, διανοούμενος με καίριες παρεμβάσεις στον δημόσιο λόγο και ευκρινή παρουσία στην Αριστερά, ο Σπύρος Ασδραχάς τοποθετείται στα μείζονα ζητήματα που κατατρύχουν σήμερα την ελληνική κοινωνία και σε εκείνα που προτάσσονται στον δημόσιο διάλογο. Μιλά για τις έννοιες του φασισμού και του αντιφασισμού στις μέρες μας, για τον νεοναζισμό και τη Χρυσή Αυγή, για τη διαχείριση της μνήμης, τη χρήση της Ιστορίας, για την Αριστερά και τις προκλήσεις της εποχής μας.

Στο ερώτημα πώς μπορούμε να διαχειριστούμε την άνοδο της Χρυσής Αυγής ο Σπύρος Ασδραχάς μάς ξαφνιάζει. Είναι η πρώτη φορά που τον ακούμε να μιλά τόσο αυστηρά, σχεδόν απόλυτα. Απαντά ρητά: "Μόνο με την ανάληψη της εξουσίας φυσικά, για τις τωρινές συνθήκες, από την καινούργια Αριστερά. Η καινούργια Αριστερά, σήμερα, για μένα, και ελπίζω για τη δυνάμει συντριπτική πλειοψηφία του εκλογικού σώματος, δηλαδή ο ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ, με παρεπόμενο την πραγματική εγκαθίδρυση του κράτους, την αποτελεσματική αναδιάρθρωση του δημόσιου τομέα και συνεπώς με την κατίσχυση του δημοκρατικού νόμου".

Για λαό ιστορικό ψυχορραγούντα

• Tου Χρηστου Γιανναρα, Η Καθημερινή, 21/10/2012

Στο κομμάτι της οδού Σταδίου, από την Oμόνοια ώς την Kλαυθμώνος, ίσως και τέσσερα στα πέντε καταστήματα έχουν κλείσει. H εικόνα από μόνη της γεννάει πανικό. Δεν έκλεισε τα καταστήματα η οικονομική αποκλειστικά καταστροφή της χώρας. H ανυπαρξία κράτους προηγήθηκε. Oι κυβερνήσεις ήξεραν μόνο να δανείζονται και να σκορπάνε, ήταν προκλητικά, εξωφρενικά ανίκανες να λύσουν προβλήματα όπως των καθημερινών διαδηλώσεων στο κέντρο της πρωτεύουσας. Aνίκανες να πατάξουν τις ορδές των εγκληματιών «μπαχαλάκηδων». Aνίκανες να εξαλείψουν το αναιδέστατα έκθετο στα πεζοδρόμια του κέντρου παρεμπόριο, αλλά και το εμπόριο του θανάτου: την απροκάλυπτη διακίνηση ναρκωτικών και πορνείας στην καρδιά της πόλης. Kρίση οικονομική περνάνε και άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Kαταστροφή συντελέστηκε μόνο στην Eλλάδα. Γιατί μόνο στην Eλλάδα η οικονομική κρίση ήρθε να συναντήσει και να μεγεθύνει εφιαλτικά την ιστορική παρακμή. Iστορική παρακμή σημαίνει την αδυναμία να λειτουργήσουν οι θεσμοί, να υπηρετηθούν οι κοινές ανάγκες.

Πώς δεν θα φτάσουμε στα άκρα

• Του Νικου Mαραντζιδη*Η Καθημερινή, 21/10/2012

Μπορούμε πράγματι να μην φτάσουμε στα άκρα; Η ερώτηση ίσως ακουστεί εντελώς ρητορική αν καταγράψουμε τα γεγονότα μόνο του τελευταίου μήνα: εισβολή συνδικαλιστών στο υπουργείο Αμυνας, αποκλεισμός αεροδρομίου από αγρότες, βίαιη διάλυση των εκλογών για τα συμβούλια διοίκησης σε πανεπιστήμια και ΤΕΙ, επίδειξη αυταρχισμού και έλλειψης ανεκτικότητας στο θέατρο «Χυτήριο», ξυλοδαρμοί μεταναστών, απειλές, ρίψεις μολότοφ. Πόση παραπάνω ανομία, βία και αυταρχισμό μπορεί να αντέξει μια δημοκρατία; Λένε πολλοί, πως φτάσαμε ώς εδώ λόγω της οικονομικής κρίσης. Δεν είναι ακριβές. Η οικονομική κρίση είναι αναμφίβολα ένας παράγοντας που επιδεινώνει τις συνθήκες της δημοκρατικής λειτουργίας· από μόνη της όμως δεν αρκεί για να αναπτυχθούν τόσο ακραίες δυναμικές. Ας κοιτάξουμε αλλού: παρατηρείται σε αυτό το μέγεθος η βία των άκρων στην Πορτογαλία και την Ιρλανδία που αντιμετωπίζουν παρόμοιες συνθήκες; Ασφαλώς όχι. Η Ισπανία ζει μια βαθιά διπλή κρίση (οικονομική και εθνικής ολοκλήρωσης) κι όμως δεν υπάρχει καμιά σύγκριση με τις δικές μας καταστάσεις.

«Η βία θα προκαλέσει κι άλλη βία»

• Ο Μαρκ Μαζάουερ, εκ των κορυφαίων ιστορικών και γνώστης της ελληνικής πραγματικότητας, αναλύει τα αίτια της κρίσης

• Συνέντευξη στον Αποστολο Λακασα, Η Καθημερινή, 21/10/2012

«Θα μπορέσει η ελληνική κοινωνία να αντιμετωπίσει την κρίση ενωμένη ή αυτή θα την διαλύσει; Οι φωνές που πολώνουν, φτιάχνουν τους τίτλους στην ειδησεογραφία. Ομως, καθένας πρέπει να αναλογισθεί τα μακροχρόνια αποτελέσματα», τονίζει στην «Κ» ο Μαρκ Μαζάουερ. Βαθύς γνώστης της ελληνικής ιστορίας -θεωρείται από τους κορυφαίους στην επιστήμη της Ιστορίας, με το κύριο συστατικό της λαμπρής ακαδημαϊκής διαδρομής του να είναι το έργο του για την Ελλάδα και, ειδικότερα, τη Θεσσαλονίκη- ο Μαρκ Μαζάουερ συμμετείχε ως κορυφαίος ομιλητής μαζί με τον Ακαδημαϊκό Κωνσταντίνο Σβολόπουλο σε τριήμερο επιστημονικό συνέδριο, που οργάνωσε ο Δήμος Θεσσαλονίκης και το Δίκτυο Ναυαρίνο και ολοκληρώνεται σήμερα στη Θεσσαλονίκη, με θέμα «Θεσσαλονίκη: μια πόλη σε μετάβαση, 1912-2012». Γεννημένος το 1958 στο Λονδίνο, σπούδασε σε ορισμένα από τα καλύτερα πανεπιστήμια του κόσμου (Οξφόρδη, Τζονς Χόπκινς) και κατόπιν δίδαξε σε εξίσου εμβληματικά ακαδημαϊκά ιδρύματα (Σάσεξ, Πρίνστον, Μπέρμπεκ, τώρα στο Κολούμπια). Μιλάει ελληνικά, έχει επισκεφθεί ουκ ολίγες φορές τη Θεσσαλονίκη, ενώ πρόσφατα έχει αναπτύξει εκτενή αρθρογραφία σε διεθνή ΜΜΕ για την τρέχουσα οικονομική κρίση στην Ευρωζώνη και στην Ελλάδα. «Σαφώς ο φανατισμός αυξάνεται. Εχουμε για πρώτη φορά φασιστικό κόμμα στη Βουλή. Είτε ο κόσμος θα το δει αυτό σαν προειδοποίηση και θα αντιληφθεί τη σημασία του να δουλεύουμε μαζί διακομματικά ή η βία θα προκαλέσει κι άλλη βία», παρατηρεί, μεταξύ άλλων, στη συνέντευξη που παραχώρησε στην «Κ».

Ο μελετητής χρειάζεται εργαλεία

• Ο καθηγητής Αλέξης Πολίτης αφηγείται στην «Κ» τα πρόσωπα της διανόησης και τους αγώνες στο δεύτερο μισό του 20ού αιώνα

• Της Ολγας Σελλα, Η Καθημερινή, 21/10/2012

Είναι από τους ανθρώπους που γαλουχήθηκαν από την παράδοση του Κ. Θ. Δημαρά στις νεοελληνικές σπουδές. Ο καθηγητής Αλέξης Πολίτης δεν είναι απλώς ένας καθηγητής Νεοελληνικών Σπουδών που τον περασμένο Αύγουστο ολοκλήρωσε την πανεπιστημιακή του καριέρα. Είναι από τους ανθρώπους που υπηρέτησαν και υπηρετούν τη «συνομιλία» των επιστημών, αλλά και από εκείνους που είχαν την τύχη να γνωρίσουν και να μαθητεύσουν δίπλα σε ανθρώπους όπως ο Δημαράς, ο Νίκος Σβορώνος, ο Φίλιππος Ηλιού, ο Σπύρος Ασδραχάς... Σε ένα από τα σύντομα ταξίδια του στην Αθήνα –ζει μόνιμα στο Ρέθυμνο– συζητήσαμε για όλη αυτή την πλούσια διαδρομή του. Μόνο που μια συζήτηση με τον Αλέξη Πολίτη δεν έχει τα συνήθη χαρακτηριστικά μιας συνέντευξης. Ακριβώς επειδή ο Αλέξης Πολίτης, έχοντας περάσει πολλά χρόνια μελετώντας παλαιότερα και νεότερα κείμενα, έχει το χάρισμα της αφήγησης. Μέσα από τη δική του διαδρομή αφηγήθηκε και την ιστορία των ιδεών στο δεύτερο μισό του 20ού αιώνα και μας έδειξε με ποιους τρόπους να πλησιάζουμε τα κείμενα. «Ημουν φοιτητής στο πρώτο τμήμα που ονομάστηκε Τμήμα Βυζαντινών και Νεοελληνικών Σπουδών και ξεκίνησε το 1964. Ιδρύθηκε τότε, χάρη στις προτάσεις που έκανε η Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης στην κυβέρνηση Γεωργίου Παπανδρέου, στον γ.γ. του υπουργείου Παιδείας, Ευάγγελο Παπανούτσο».

Χομπσμπάουμ, ο αμετανόητος

Του Πάνου Τριγάζη*Η ΑΥΓΗ: 06/10/2012

Αποχαιρετούμε τον Έρικ Χομπσμπάουμ με βαθύ σεβασμό στη μνήμη του και ευγνωμοσύνη για το μεγάλο έργο που μας κληροδότησε ως ισχυρό όπλο στους αγώνες της Αριστεράς του 21ου αιώνα για τον σοσιαλισμό του 21ου αιώνα με δημοκρατία και ελευθερία

Ο θάνατος του μεγάλου Βρετανού ιστορικού Έρικ Χομπσμπάουμ αφήνει δυσαναπλήρωτο κενό στην παγκόσμια αριστερή διανόηση. Έσβησε μια δυνατή και καθαρή φωνή υπέρ των κοινωνικά αδύνατων και των αγωνιζόμενων λαών και πολιτών σε όλο τον κόσμο.

Ο καταξιωμένος ιστορικός και φιλόσοφος, με το πλούσιο συγγραφικό έργο και τη διεισδυτική ματιά στις παγκόσμιες εξελίξεις παρέμεινε μαρξιστής ως το τέλος και πηγή γνώσης και έμπνευσης για πολλούς από εμάς.

Στο τελευταίο του βιβλίο με τίτλο «Πώς θα αλλάξουμε τον κόσμο;» (εκδόσεις Θεμέλιο) μιλάει για την επικαιρότητα του μαρξισμού στον 21ο αιώνα.

«Όσο ο παγκόσμιος καπιταλισμός -γράφει στον πρόλογό του- βυθίζεται στη μεγαλύτερη αναστάτωση και κρίση από τις αρχές της δεκαετίας του 1930, είναι απίθανο να αποχωρήσει ο Μαρξ από το προσκήνιο. Από την άλλη, ο Μαρξ του 21ου αιώνα θα είναι σίγουρα πολύ διαφορετικός από τον Μαρξ του 20ου» (σελ.16).

Ο αιώνας της ιστορίας [Eric Hobsbawm]

• Αντώνης Λιάκος, Η ΑΥΓΗ: 02/10/2012

Ο Eric Hobsbawm, που έζησε από το 1917 έως το 2012, δεν ήταν μόνο ένας μεγάλος ιστορικός, ήταν επίσης ένας μεγάλος μαρξιστής του 20ού αιώνα. Γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, μεγάλωσε στη Βιέννη και στο Βερολίνο, και στη συνέχεια σπούδασε στο Καίμπριτζ και δίδαξε στο Λονδίνο. Ήταν ένας κοσμοπολίτης ιστορικός, ο οποίος παρακολούθησε την ιστορία και τις περιπέτειες της Αριστεράς από τα εφηβικά του χρόνια, χωρίς να πάψει ποτέ να βρίσκεται σε διάλογο μαζί της. Η διανοητική του σταδιοδρομία ξεκίνησε από ένα κύκλο ιστορικών, που περιλάμβανε, εκτός από τον ίδιο, μερικά από τα μεγαλύτερα ονόματα της βρετανικής ιστοριογραφίας στο β' μισό του 20ού αιώνα. Τα γνωστότερα ονόματα ήταν ο E.P.Thompson, ο οποίος έδωσε ένα πρωτοποριακό έργο, Η Δημιουργία της Αγγλικής Εργατικής Τάξης, ο Rodney Hilton, που έστρεψε την κοινωνική ιστορία στη μελέτη των αγροτών, και ο Christopher Hill, που αναποδογύρισε τη μελέτη της αγγλικής επανάστασης του 17ου αιώνα.

Έρικ Χόμπσμπάουμ: Πέρασε στην ιστορία

"Έφυγε" σε ηλικία 95 ετών ο κορυφαίος μαρξιστής ιστορικός. Γεννήθηκε τις μέρες της μεγάλης επανάστασης, πέθανε την εποχή... των άκρων. Ο σπουδαίος μαρξιστής ιστορικός και διανοητής Έρικ Χόμπσμπάουμ, από τους κορυφαίους του 20ού αιώνα, άφησε την τελευταία του πνοή σε ηλικία 95 χρόνων, χθες τα ξημερώματα, στο νοσοκομείο Royal Free Hospital του Λονδίνου, όπου νοσηλευόταν με πνευμονία.

Η ΑΥΓΗ, 02/10/2012

Ο σπουδαίος μαρξιστής ιστορικός και διανοητής Έρικ Χόμπσμπάουμ: Πέρασε στην Ιστορία...

Γεννήθηκε τις μέρες της μεγάλης επανάστασης, πέθανε την εποχή... των άκρων. Ο σπουδαίος μαρξιστής ιστορικός και διανοητής Έρικ Χόμπσμπάουμ, από τους κορυφαίους του 20ού αιώνα, άφησε την τελευταία του πνοή σε ηλικία 95 χρόνων, χθες τα ξημερώματα, στο νοσοκομείο Royal Free Hospital του Λονδίνου, όπου νοσηλευόταν με πνευμονία. Η αλήθεια είναι ότι, όπως αναφέρει η λιτή ανακοίνωση της οικογένειάς του, "θα λείψει ιδιαίτερα όχι μόνο στην επί 50 χρόνια σύζυγό του Μαρλέν, τα τρία του παιδιά, τα επτά εγγόνια και δισέγγονα, αλλά και στους πολλούς χιλιάδες αναγνώστες και μαθητές του σε όλο τον κόσμο".

Απεβίωσε ο ιστορικός Έρικ Χόμπσμπαουμ

Απεβίωσε, σε ηλικία 95 ετών, ένας από τους πλέον γνωστούς ιστορικούς της Βρετανίας, ο Έρικ Χόμπσπμπαουμ, όπως επιβεβαίωσε η οικογένειά του. Αφησε την τελευταία του πνοή σήμερα τα ξημερώματα σε νοσοκομείο του Λονδίνου αφού προσβλήθηκε από πνευμονία, σύμφωνα με το BBC που επικαλείται την κόρη του Τζούλια. Ο Χόμπσμπαουμ γεννήθηκε στην Αλεξάνδρια της Αιγύπτου το 1917 από Εβραίους γονείς. Ο βρετανός πατέρας του και η αυστριακή μητέρα του μετακόμισαν στη Βιέννη δύο χρόνια αργότερα και στη συνέχεια στο Βερολίνο. Στα 14 του έγινε μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος, ενώ το 1933 μετακόμισε στο Λονδίνο. Αφού πήρε το διδακτορικό του από το Κέιμπριτζ, το 1947 έγινε λέκτορας στο Μπίρκμπεκ στο Λονδίνο. Το πρώτο από τα περισσότερα 30 βιβλία που έγραψε, τα οποία μεταφράστηκαν σε δεκάδες γλώσσσες, εκδόθηκε το 1948. Σε όλη την ακαδημαϊκή του καριέρα παρέμεινε πιστός υποστηρικτής της μαρξιστικής θεωρίας. «Θα λείψει πολύ όχι μόνο στη γυναίκα του εδώ και πενήντα χρόνια, Μαρλίν, τα τρία παιδιά του, τα επτά εγγόνια και το δισέγγονό του, αλλά και από τις πολλές χιλιάδες αναγνώστες και μαθητές του ανά τον κόσμο».