Σάββατο 14 Μαρτίου 2009

Ο καπιταλισμός ψάχνει τον δικό του Κοπέρνικο

  • Στο προαναφερθέν έργο του, ο Τόμας Κουν σημειώνει ότι, απέναντι στην κρίση του παλιού, επιστημονικού μοντέλου, ανοίγονται δύο δρόμοι: o πρώτος προσπαθεί να συμφιλιώσει όπως - όπως τα νέα εμπειρικά δεδομένα με την παλιά θεωρία μέσω οριακών διορθώσεων, χωρίς να θίγονται οι βασικές παραδοχές του μοντέλου. Αυτό έκαναν επί 16 αιώνες οι αστρονόμοι, προσπαθώντας να διασώσουν το γεωκεντρικό μοντέλο του Πτολεμαίου, παρότι οι πλανήτες εμφάνιζαν ανώμαλες τροχιές, γεμάτες παλινδρομήσεις, αντί να περιφέρονται σε τέλειους κύκλους.
  • Ωστόσο, οι διαδοχικές διορθώσεις του μοντέλου το έκαναν ολοένα και πιο εξαμβλωματικό, περίπλοκο και τελικά άχρηστο. Οι σωρευτικές αποτυχίες ωρίμασαν το έδαφος για τον δεύτερο δρόμο, την αναθεώρηση του ίδιου του μοντέλου εκ θεμελίων. Αυτός ήταν ο δρόμος του Κοπέρνικου, που έκανε τη μεγάλη επανάσταση στην αστρονομία, αντικαθιστώντας το γεωκεντρικό μοντέλο με το ηλιοκεντρικό.
  • Οι μέχρι στιγμής αντιδράσεις των ισχυρών του κόσμου στην κρίση του «υπαρκτού νεοκαπιταλισμού» παραπέμπουν στην πρώτη από τις δύο μεθόδους: έκτακτες ενέσεις ρευστότητας, προσωρινές εθνικοποιήσεις (περισσότερο χρεών, παρά επιχειρήσεων), συζητήσεις περί νέας, διεθνούς ρύθμισης του χρηματιστικού τομέα και κάθε είδους σχέδια επί χάρτου, αρκεί να μη θιγεί το παράδειγμα της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης.
  • Ωστόσο, η πίεση της κρίσης είναι τέτοια που ωθεί στην αναζήτηση πιο ριζοσπαστικών λύσεων. Ακόμη και ένα έντυπο τόσο κοντά στην Ορθοδοξία του City του Λονδίνου, όπως οι Financial Times, ανοίγει διάλογο για «ένα σχέδιο επιβίωσης του παγκόσμιου καπιταλισμού». Μάλιστα, μεταξύ των 50 διεθνών προσωπικοτήτων που θα καθορίσουν το μέλλον του κόσμου το αμέσως προσεχές διάστημα, περιλαμβάνει τον νεαρό ηγέτη των Γάλλων νεοτροτσκιστών, Ολιβιέ Μπεζανσενό, κάπου ανάμεσα στη Μέρκελ και τον Μπερνάνκι!

Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 15/03/2009

Δεν υπάρχουν σχόλια: