Χρειαζόμαστε παγκόσμια διακυβέρνηση

Tου Π. Παπακωνσταντινου, Η Καθημερινή, Παρασκευή, 5 Δεκεμβρίου 2008

«Η αλλαγή της πολιτικής ατμόσφαιρας και της πολιτικής ηγεσίας στις Ηνωμένες Πολιτείες ασκεί σημαντική επίδραση στην Ευρώπη: η άνοδος στην εξουσία του Τζον Κένεντι έδωσε ώθηση στην ανάπτυξη του διαλόγου μεταξύ Δυτικής και Ανατολικής Ευρώπης. Μετά την εκλογή του Μπιλ Κλίντον άνοιξε ένας κύκλος νικών της Αριστεράς στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης. Ελπίζω ότι η πολύ σημαντική νίκη του Μπαράκ Ομπάμα θα έχει ευεργετικά αποτελέσματα και για την ευρωπαϊκή Κεντροαριστερά».

Ο συνομιλητής μας έχει χαρακτηριστεί ως «ο Ευρωπαίος ομόλογος του Ομπάμα» και δεν είναι άλλος από τον ηγέτη της ιταλικής Κεντροαριστεράς, Βάλτερ Βελτρόνι. Αν και προέρχεται από τις τάξεις του ισχυρότερου Κ.Κ. της Δύσης -διετέλεσε, μάλιστα, και αρχισυντάκτης της εφημερίδας του «Ουνιτά»- δημιούργησε ένα νέο κόμμα της Κεντροαριστεράς, το Δημοκρατικό Κόμμα Ιταλίας, κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωση του ομώνυμου αμερικανικού. Το 2005 συναντήθηκε με τον τότε γερουσιαστή του Ιλινόις Μπαράκ Ομπάμα στην Ουάσιγκτον, για να γίνει ένας από τους πρώτους οπαδούς του στην απέναντι πλευρά του Ατλαντικού. Μάλιστα, έγραψε και τον ενθουσιώδη πρόλογο στην ιταλική έκδοση του βιβλίου του μαύρου πολιτικού «Τολμώ να ελπίζω».

Διδάκτορας στο Πάντειο

Αρχηγός της αντιπολίτευσης, επιτυχημένος πρώην δήμαρχος της Αιώνιας Πόλης («οι Ρωμαίοι αυτοκράτορες ικανοποιούσαν τον λαό με άρτο και θεάματα, ο Βελτρόνι τα κατάφερε μόνο με θεάματα», έγραψαν στη χώρα του), δημοσιογράφος, ο Βάλτερ Βελτρόνι είναι ένας άνθρωπος με πολλές όψεις. Χθες, βρέθηκε στην Αθήνα με δύο άλλες ιδιότητες: εκείνη του διανοουμένου, που ανακηρύχθηκε επίτιμος διδάκτορας δημοσιογραφίας και πολιτισμού από το Πάντειο Πανεπιστήμιο, και εκείνη του συγγραφέα. Παρά το βαρύ πρόγραμμα, έκλεψε λίγο χρόνο για να μιλήσει με μικρή ομάδα Ελλήνων δημοσιογράφων προτού παρουσιάσει, μαζί με τον καθηγητή του Παντείου Γιάγκο Ανδρεάδη, το μυθιστόρημά του «Η ανακάλυψη της Αυγής» (Εκδόσεις Ν. & Σ. Μπατσιούλας) στο βιβλιοπωλείο «Ιανός».

Ρωτήσαμε τον Ιταλό πολιτικό πώς γίνεται η Ιταλία, ένα από τα μεγαλύτερα πολιτικά εργαστήρια της Ευρώπης, γόνιμο φυτώριο αριστερών ιδεών, από την εποχή του Αντόνιο Γκράμσι μέχρι τα χρόνια της «εργατικής αυτονομίας», να κινείται σήμερα στον αστερισμό του Μπερλουσκόνι, των νεοφασιστών συμμάχων του και της ξενοφοβικής «Λίγκας του Βορρά».

«Η κατάσταση της Ιταλίας είναι εντελώς ιδιόμορφη», δηλώνει ο Βελτρόνι και διευκρινίζει: «Εχουμε βέβαια τη χρηματοπιστωτική κρίση, ανάλογη με εκείνη που πλήττει άλλες χώρες. Είχαμε και τον κύκλο ανόδου της Δεξιάς που άνοιξε και στην Ευρώπη μετά τη νίκη του Μπους στις ΗΠΑ. Σε αυτά ήρθαν να προστεθούν η βαριά κοινωνική κρίση, η πάντα μεγάλη απόσταση ανάμεσα στον Βορρά και τον Νότο, το πρόβλημα του οργανωμένου εγκλήματος. Η Δεξιά επένδυσε στον φόβο, κυρίως τον φόβο της Ευρώπης και της μετανάστευσης. Είναι, όμως, πιο εύκολο να κερδίσει κανείς τις εκλογές με τον φόβο, παρά να κυβερνήσει με αυτόν. Ηδη, σε όλη την Ευρώπη υπάρχει κρίση εμπιστοσύνης στις δεξιές κυβερνήσεις. Στην Ιταλία, δεν υπάρχει μόνο ξενοφοβία, υπάρχει και ισχυρή αντίδραση και κίνημα εναντίον της ξενοφοβίας».

Περιβαλλοντική επανάσταση

Τι διαφορετικό έχει, όμως, να προτείνει μια Κεντροαριστερά σε βαθιά, κάποτε, υπαρξιακή κρίση (βλ. Γαλλία) απέναντι στην οικονομική ύφεση;

«Οπως τις δεκαετίες του ’80 και του ’90 ο τομέας των τηλεπικοινωνιών αναδείχθηκε σε βασικό κινητήρα της οικονομικής ανάπτυξης, έτσι σήμερα μπορεί να διαδραματίσει πρωταγωνιστικό ρόλο η “πράσινη” μετεξέλιξη της οικονομίας. Ο κόσμος έχει πολλούς λόγους να απεξαρτηθεί από το πετρέλαιο, καθώς η εξάρτηση από αυτό, πέραν του περιβαλλοντικού και του οικονομικού κόστους, αλλοιώνει και τις διεθνείς ισορροπίες.

Χρειαζόμαστε, λοιπόν, μια περιβαλλοντική επανάσταση (…). Παράλληλα, πρέπει να δείξουμε θάρρος και να κάνουμε πράξη αυτό που απέρριψε η Αμερική του Μπους και η ευρωπαϊκή Δεξιά: την παγκόσμια διακυβέρνηση που είναι αναγκαία για την αντιμετώπιση όλων των μεγάλων προκλήσεων της εποχής μας».

Εποχή μεγάλων αλλαγών

Σε ένα πορτρέτο του Βελτρόνι, με αφορμή τις τελευταίες ιταλικές εκλογές, το BBC ανέφερε ότι έχει επηρεαστεί περισσότερο από τον πολιτικό του ήρωα, τον Ρόμπερτ Κένεντι, παρά από τα διαβάσματα της νιότης του γύρω από τον Καρλ Μαρξ. Στις επανειλημμένες ερωτήσεις που δέχθηκε χθες για τον «αμερικανοκεντρισμό» και την «Ομπαμα-μανία» του, ο Βελτρόνι δεν έδειξε σημεία ταλάντευσης:

«Από τη μεγάλη κρίση του 1929, η Αμερική βγήκε με το New Deal και η Ευρώπη με τις ναζιστικές διώξεις των Εβραίων. Είναι πολύ σημαντικό ότι ο Ομπάμα στέλνει ένα κοινωνικό μήνυμα, λέει ότι δεν πρέπει να σκεφτόμαστε μόνο τη Wall Street, αλλά και τη Main Street (την παραγωγική βιομηχανία), ότι η Αμερική δεν μπορεί να λύσει μόνη της τα προβλήματα. Νομίζω ότι βρισκόμαστε σε μια πολύ ενδιαφέρουσα εποχή μεγάλων αλλαγών στον σύγχρονο κόσμο και μεγάλων προκλήσεων για τη διεθνή Κεντροαριστερά».