Το ΠαΣοΚ μπροστά στην 3η του Σεπτέμβρη

Ι. ΠΑΠΑΝΤΩΝΙΟΥ

Διανύοντας τον πέμπτο χρόνο νεοδημοκρατικής διακυβέρνησης έχουν χαθεί και τα τελευταία ίχνη αισιοδοξίας για την πορεία της χώρας. Οι πολίτες ανησυχούν. Στην οικονομία, τα κεκτημένα της ΟΝΕ, η σταθερότητα και η ανάπτυξη ανατρέπονται. Η δήθεν απογραφή αποδείχθηκε απάτη. Κομματισμός και φαυλότητα οδηγούν το κράτος και τους θεσμούς σε ολοένα χαμηλότερα επίπεδα αναποτελεσματικότητας και ανυποληψίας. Στην εξωτερική πολιτική, είναι εμφανής η απουσία στρατηγικής και η αμηχανία στους χειρισμούς.

Απέναντι σε αυτή την πραγματικότητα, το ΠαΣοΚ ετοιμάζεται και πάλι, με την ευκαιρία της επετείου της ίδρυσής του, για ένα νέο ξεκίνημα. Πολλοί, μέσα στο ΠαΣοΚ, περιμένουν παθητικά τον Πρόεδρο να «ξεδιπλώσει» τις πρωτοβουλίες του. Υπάρχουν, όμως, οι προϋποθέσεις ανάκαμψης;

Η ιστορική εμπειρία από περιόδους κρίσης άλλων κομμάτων υποδεικνύει την ανάγκη συνύπαρξης δύο στοιχείων:

* Αποτελεσματική οργάνωση. Το πρόβλημα του ΠαΣοΚ δεν αφορά μόνο τον Πρόεδρο. Είναι γενικότερο. Τα κριτήρια αποτελεσματικότητας περιλαμβάνουν την ικανότητα σύνθεσης και επικοινωνίας πολιτικών μηνυμάτων, και την ικανότητα αξιοποίησης του ανθρώπινου δυναμικού. Σήμερα, τα μηνύματα του ΠαΣοΚ είναι συγκεχυμένα και εκπέμπονται ασυντόνιστα. Παραβιάζονται βασικές αρχές διοίκησης, και κυρίως η αρχή «ο κατάλληλος άνθρωπος στην κατάλληλη θέση».

Επιπλέον, τα πολυάριθμα όργανα είναι δυσκίνητα και αναποτελεσματικά, ενώ η προσφυγή σε πειθαρχικά μέτρα υπονομεύει την εσωκομματική δημοκρατία και τη συλλογικότητα, αποδυναμώνοντας συνολικά το Κίνημα.

Η ύπαρξη «προσωπικών στρατηγικών» χρησιμοποιείται ως άλλοθι για την κακή εικόνα του ΠαΣοΚ. Ομως, προσωπικές στρατηγικές και φιλοδοξίες υπάρχουν σε όλα τα κόμματα και σε όλες τις εποχές. Στόχος της ηγεσίας είναι να συνθέσει τα πολλά «εγώ» σε ένα «εμείς». Αν δεν ανταποκρίνεται σε αυτή την αποστολή, έχει αποτύχει.

Εξίσου ανησυχητική είναι η σιωπή προβεβλημένων στελεχών και η απουσία εναλλακτικής πρότασης διοίκησης του κόμματος. Το θέμα δεν είναι να αλλάξει ο χαλίφης, αλλά να καθιερωθεί ένα άλλο πρότυπο κομματικής οργάνωσης βασισμένο στη δημοκρατία και στη συλλογικότητα.

* Συγκροτημένο και αξιόπιστο πολιτικό πρόταγμα. Οι προηγούμενες περίοδοι διακυβέρνησης του ΠαΣοΚ είχαν καθαρό στίγμα. Η δημοκρατική αλλαγή προσδιόρισε τη δεκαετία του '80 και ο εκσυγχρονισμός τη δεκαετία του '90. Σήμερα, υπάρχει σύγχυση εννοιών και αστάθεια τακτικών. Συνυπάρχουν μηνύματα επανακρατικοποίησης και κλεισίματος των ΔΕΚΟ. Διάθεση και απόρριψη αλλαγής του άρθρου 16. Απαξίωση και στήριξη του έργου της προηγούμενης οκταετίας. Ακραίες πολιτικές και προσωπικές επιθέσεις εναλλάσσονται, χωρίς εμφανή αιτία, με φάσεις περισυλλογής και προγραμματικής ενασχόλησης.

Κάτω από αυτές τις συνθήκες δεν υπάρχουν μαγικές κινήσεις ανάκαμψης. Χρειάζεται πολιτική και ιδεολογική ανασυγκρότηση για να κτιστεί η αναγκαία αξιοπιστία. Η κοινωνία είναι ανυπόμονη. Η ακρίβεια, το φάσμα της ανεργίας, η συνεχής υποβάθμιση των κοινωνικών υπηρεσιών, δημιουργούν ένα ασφυκτικό κλίμα για την πλειονότητα των πολιτών. Πρέπει να τεθούν προτεραιότητες για τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις, κυρίως στην εκπαίδευση και το κράτος. Στην οικονομία, να ξεπεραστούν παρωχημένα διλήμματα, του τύπου κρατικοποίηση/ιδιωτικοποίηση, και να προταχθούν λύσεις που αποδίδουν. Να συνταχθεί αξιόπιστο σχέδιο στήριξης των ασθενέστερων ομάδων.

Ο χρόνος τρέχει. Η ανασυγκρότηση της παράταξης πρέπει να ξεκινήσει αμέσως. Η ευθύνη είναι συλλογική.

• Ο κ. Γιάννος Παπαντωνίου είναι πρώην υπουργός του ΠαΣοΚ.

Το ΒΗΜΑ, 31/08/2008