«Ανήκω σε όσα αγαπώ, δικά μας και ξένα»

Mάνος Eλευθερίου

Της Αννας Γριμάνη, Η Καθημερινή

• Η ελληνικότητα είναι αίσθημα ή συνείδηση;

«Πατρίδα σαν τον ήλιο σου ήλιος αλλού δεν λάμπει». Ούτε στη χώρα του Ανατέλλοντος Ηλίου! Το ποίημα του δημοτικού σχολείου μας μπουκώνει ακόμη με ζαχαρωτά. Ωστόσο η φυλή, έστω και με τα σωληνάκια, θαυματουργεί. Κάθε κάλπης και απατεώνας σεμνύνεται για τη ράτσα του. Οι πραγματικά σεμνοί σιωπούν. Πέρα απ' αυτά, τα σύμβολα του έθνους, ας πούμε σημαία και Εθνικός Yμνος, πάντα φέρνουν δάκρυα.

• Τι πιο μικρό ελληνικό αγάπησα.

Μάλλον είναι σπόρος φυτού. Πολλά χνούδια μαζί σχηματίζουν έναν «ήλιο». Ταξιδεύει στον αέρα. Αν δεν το πιάσεις με προσοχή, διαλύεται.

• Η υπέροχη εκδοχή του Ελληνα.

Ακόμη και πολλά καθάρματα στις πόλεις, θαυματούργησαν στην Αντίσταση. Οπως θαυματούργησαν τα «ειδικά» τάγματα ανεπιθύμητων Αριστερών, πρεζάκηδων και νταβατζήδων στα βουνά της Αλβανίας.

• Αυτό που με χαλάει.

Αυτό το άσχημο και οδυνηρό που σχεδόν πάντοτε ακολουθεί κάτι πολύ σπουδαίο που μας συνέβη.

• Προσόν ή μειονέκτημα να είσαι Ελληνας σήμερα;

Προσόν να ζεις μέσα στην Ελλάδα. Μειονέκτημα να αναγκάζεσαι να ζεις σε χώρες που σε θέλουν σκλάβο.

• Παράγει πολιτισμό ο Ελληνας της νέας εποχής ή μένει προσκολλημένος σε μια ρητορική ελληνικότητα;

Υπάρχουν ευτυχώς πολλές εστίες αντιστάσεως νέων, που δεν χαμπαριάζουν για τους ρήτορες και τους αυτόκλητους φύλακες κάθε κρυμμένης απάτης. Υπάρχουν ομάδες, ιδίως στην επαρχία, οι οποίες προσπαθούν τα ακατόρθωτα μέσα στην απομόνωσή τους και την έλλειψη κάθε συνδρομής.

• Με ποια ταυτότητα οι Ελληνες περιέρχονται στον σύγχρονο κόσμο;

Οι περισσότεροι με πλαστά διαβατήρια. Χάσκουν όμως μπροστά στους κλεμμένους ελληνικούς θησαυρούς, τους οποίους, αν ήταν στην πατρίδα μας και στη φυσική τους θέση, θα τους είχαν χεσμένους.

• Το ελληνικό μου «γιατί» κι ένα «πρέπει» που πέταξα.

Γιατί έπρεπε να πάμε στην Ουκρανία, στα 1919, να βοηθήσουμε στρατιωτικά τον Τσάρο για να αντιμετωπίσει την Επανάσταση των Μπολσεβίκων; Δεν είναι ένα το «πρέπει». Είναι πολλά. Και τα οποία δεν διαχειρίζεται μόνος του ένας πολίτης.

• Ο Ελληνας ποιητής μου.

Πάρα πολλοί ποιητές στις ευτυχισμένες στιγμές τους.

• Η αδιαπραγμάτευτη ελληνική αλήθεια μου.

Ανήκω σε όσα αγαπώ, δικά μας και ξένα.

• Η οδός των Ελλήνων στον παγκόσμιο χάρτη - ορίστε την.

Σημείωμα του ταχυδρόμου σε επιστροφή επιστολής: «Ανύπαρκτη οδός».

• * Ο Μάνος Ελευθερίου είναι ποιητής και συγγραφέας. Το τελευταίο βιβλίο του «Ανθρωπος στο Πηγάδι» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Μεταίχμιο».