Η ελληνική κοινωνία αλλάζει δέρμα

• Της Μαριας Kατσουνακη, Η Καθημερινή, 2/12/2012

Φίλη εκπαιδευτικός, γύρω στα 50, εξαιρετικά προικισμένη με πτυχία, μεταπτυχιακά και γλώσσες, φλερτάρει με την προοπτική να αλλάξει επαγγελματικό πεδίο. «Νομίζω ότι ολοκληρώθηκε ο κύκλος μου στην εκπαίδευση. Θα ήθελα να δοκιμάσω κάτι άλλο. Ακόμη και ν’ ανοίξω ένα ταξιδιωτικό γραφείο». Οι ειδικοί του κλάδου θα χαμογελούσαν ενδεχομένως, γνωρίζοντας την κρίση και στον δικό τους χώρο. Ομως το διακύβευμα είναι η επιλογή της μετακίνησης, η αναζήτηση ενός άλλου προσανατολισμού και μάλιστα σε εποχές που η ανεργία θερίζει. Να εγκαταλείψει, δηλαδή, μια θέση στο Δημόσιο για ένα άλλο, νέο, ξεκίνημα.

Το παγκόσμιο επέκεινα και η εντόπια μαντική

• Του Αριστου Δοξιαδη*, Η Καθημερινή, 2/12/2012

Υπάρχουν δύο είδη μοιρολατρίας στον λόγο των πολιτικών και των δημοσιολόγων τα τελευταία τρία χρόνια. Το πρώτο είναι η αναγωγή σε ένα παγκόσμιο επέκεινα. Για παράδειγμα, όταν μιλάμε για λιτότητα στην Ελλάδα, μερικοί μαρξιστές μεταθέτουν τη συζήτηση στην κρίση υποκατανάλωσης του παγκόσμιου καπιταλισμού. Μοιάζουν με τον παχύσαρκο που του λένε να τρώει λιγότερο, κι αυτός απαντά: «Μα ο κόσμος έχει δισεκατομμύρια πεινασμένους, που θα ’πρεπε να τρώνε περισσότερο. Εχουμε ανάγκη πιο πολύ φαΐ, όχι λιγότερο». Θεωρούν ότι θα μπορούσε να διατηρηθεί ψηλά η κατανάλωση στη χώρα που είχε τη χαμηλότερη αποταμίευση και το χειρότερο εμπορικό ισοζύγιο σε όλη την Ευρώπη, επειδή οι μισθοί στον τρίτο κόσμο είναι χαμηλοί. Αφού δεν μπορεί να φάει αρκετά ο Ινδός, δηλαδή, ας τρώμε εμείς περισσότερο. Ή, αφού δεν ξοδεύει αρκετά ο Γερμανός εργάτης, ας ξοδέψει ο Ελληνας την αποταμίευση του Γερμανού.

Η πνευματική κίνηση στην Ευρώπη

Η μεταπολεμική πολιτισμική παραγωγή στις δύο περιόδους οικονομικής ανασυγκρότησης και ανάπτυξης ώς τη δεκαετία του ’70

• Του Θανου Bερεμη*Η Καθημερινή, 2/12/2012

Η πνευματική κίνηση στη δυτική Ευρώπη μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου χωρίζεται σε δύο χρονικές περιόδους. Από το 1945 ώς το 1960 και από το 1960 ώς τις πετρελαϊκές κρίσεις της δεκαετίας του 1970. Η πρώτη περίοδος χαρακτηρίζεται από αγώνες επιβίωσης του πληθυσμού, αλλά και από τη σταδιακή ανασυγκρότηση που επιτυγχάνεται χάρις και στην αμερικανική βοήθεια. Η δεύτερη είναι η περίοδος μιας πλούσιας σοδειάς, η εποχή της μεγάλης ευημερίας που τέτοια δεν είχε ποτέ γνωρίσει η Ευρώπη. Η εποχή αυτή κλείνει με τους αραβοϊσραηλινούς πολέμους και τις πετρελαϊκές κρίσεις. Ωστόσο, παρά την οικονομική ανάπτυξη της Δύσης, ο Ψυχρός Πόλεμος ανάμεσα στον δυτικό και ανατολικό συνασπισμό και ο επικρεμάμενος κίνδυνος ενός πυρηνικού ολέθρου, διατηρούσε ζωντανή την αβεβαιότητα στη ζωή των ανθρώπων.

Θόδωρος Πάγκαλος: Η Κεντροαριστερά δεν εκφράζεται πλέον από το ΠαΣοΚ

Με επιστολή του στον Ε. Βενιζέλο εντοπίζει τις αιτίες υποχώρησης του κόμματος και ζητά εκλογή νέας ηγεσίας

Τη λύπη του για τα αποτελέσματα των πρόσφατων δημοσκοπήσεων που αφορούν στο ΠαΣοΚ, εξέφρασε ο πρώην αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, Θεόδωρος Πάγκαλος, σε επιστολή που απέστειλε προς τον πρόεδρο του Κινήματος, Ευάγγελο Βενιζέλο. «Ο κοινωνικός χώρος της Κεντροαριστεράς είναι βέβαια εδώ και περιμένει. Δυστυχώς όμως δεν τον εκφράζουμε πλέον» αναφέρει ο κ. Πάγκαλος.

Δημήτρης Ψυχογιός:«Απαιτείται νέο πολιτικό προσωπικό για νεες βάσεις». Η εισήγησή του στην εκδήλωση για την ανασυγκρότηση της Κεντροαριστεράς

Την ανάγκη ύπαρξης νέου πολιτικού προσωπικού που θα θέσει νέες βάσεις στην Κενροαριστερά ανέδειξε ο εκπρόσωπος της κίνησης «Πολιτεία 2012» κατά την εισήγησή του στην εκδήλωση των έξι κινήσεων για την Κεντροαριστερά.

Η ομιλία του κ. Δημήτρη Ψυχογιού

«Η σοσιαλδημοκρατία είναι ευρωπαϊκή επινόηση, μια από τις πολλές για τις οποίες μπορεί να είναι περήφανος ο πολιτισμός της ηπείρου μας. Είναι γέννημα του διαφωτισμού, της αστικής δημοκρατίας και του εργατικού κινήματος – γέννησε και τα κομμουνιστικά κόμματα όμως, που έφθασαν στην εξουσία με τρόπους που όλοι γνωρίζουμε. 

Γιώργος Φλωρίδης: Για έναν «αυτόνομο ευρωπαϊκό δημοκρατικό σοσιαλισμό». Παρέμβαση του Κοινωνικού Συνδέσμου στην εκδήλωση διαλόγου των έξι κινήσεων

Ο Γιώργος Φλωρίδης στο βήμα της κοινής εκδήλωσης για την ανάπτυξη και την ανασυγκρότηση της κεντροαριστεράς στην Ελλάδα, 28/11/2012 στην Τεχνόπολη στο Γκάζι, από τις έξι κινήσεις πολιτών [EUROKINISSI-ΓΕΩΡΓΙΑ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΥ]

Υπέρ ενός συνεδρίου όπως αυτό που έγινε στο Επινέ, για τη συγκρότηση ενός«αυτόνομου» και «νέου ευρωπαϊκού και δημοκρατικού σοσιαλισμού» τάχθηκε ο Γιώργος Φλωρίδης από τον «Κοινωνικό Σύνδεσμο». Με αυτό το στόχο, πρότεινε τη δημιουργία μιας ομάδας πρωτοβουλίας για την ανασυγκρότηση του χώρου σε εθνικό επίπεδο, η οποία θα οργανώσει ένα συντακτικό συνέδριο για τη νέα Σοσιαλιστική παράταξη. Οι κινήσεις πολιτών «Κοινωνικός Σύνδεσμος», «Μπροστά», «Νέοι Μεταρρυθμιστές», «Π80», «Πολιτεία 2012» και «Πρωτοβουλία Β», οργάνωσαν στο Αμφιθέατρο του 984, στην Τεχνόπολη στο Γκάζι, δημόσια εκδήλωση προβληματισμού και διαλόγου για μια σύγχρονη προοδευτική σοσιαλδημοκρατία. σε αυτήν συμμετείχαν και εκπρόσωποι του ΠαΣοΚ και της ΔΗΜΑΡ και η συμμετοχή -πάνω από 300 άτομα παρακολούθησαν τους δύο κύκλους συζήτησης έναντι περίπου 100 που ενδιαφέρθηκαν για την εκδήλωση του Ιουνίου - αιφνιδίασε τους διοργανωτές. 

Ν. Χριστοδουλάκης: Ανάπτυξη με θεσμική ανασυγκρότηση της χώρας. Η ομιλία του πρώην υπουργού Οικονομικών στη συνάντηση για την Κεντροαριστερά

Ο πρώην υπουργός Οικονομικών κ. Ν. Χριστοδουλάκης μιλώντας στη συνάντηση που διοργάνωσαν οι κινήσεις του χώρου για την προοπτική ενοποίησής του υποστήριξε ότι «τα πιο κρίσιμα και επικίνδυνα προβλήματα της Ελλάδας σήμερα είναι η έκρηξη της ανεργίας και η  μη-βιωσιμότητα του χρέους. Και σε άλλες εποχές τα δύο αυτά ζητήματα απείλησαν την ελληνική κοινωνία και διάφορες κυβερνήσεις επιχείρησαν να τα αντιμετωπίσουν.

Νίκος Μπίστης: Στην ενότητα η δύναμη, στην ανανέωση η ελπίδα. Ομιλία του στην εκδήλωση των 6 Κινήσεων για την κεντροαριστερά

Αναδρομή στο παρελθόν και εκτίμηση του παρόντος στο οποίο βρίσκονται οι δυνάμεις της Κεντροαριστεράς και της ευρύτερης σοσιαλδημοκρατίας επεχείρησε να κάνει το στέλεχος της; ΔΗΜΑΡ Νίκος Μπίστης κατά τη σημερινή του ομιλία σε δημόσια εκδήλωση προβληματισμού και διαλόγου στο Γκάζι. «Το ΠαΣοΚ δεν είναι πλέον η δεσπόζουσα αποκλειστική δύναμη στον χώρο» ανέφερε χαρακτηριστικά ενώ τόνισε ότι η «ενίσχυση της αποτελεσματικότητας της τρικομματικής κυβέρνησης είναι πρώτη και αυτονόητη προτεραιότητα». 

«Αστεγοι» ψηφοφόροι μόνοι ψάχνουν στην κεντροαριστερά. Σε γεμάτο αμφιθέατρο η συζήτηση για την ενοποίησή της - Δημιουργία Forum διαλόγου

[Κρουστάλλη Δήμητρα, ΤΟ ΒΗΜΑ, 29/11/2012]. Στο ασφυκτικά γεμάτο αμφιθέατρο της Τεχνόπολης του Δήμου Αθηναίων στο Γκάζι, με ακροατήριο κατά μέσο όρο 55 ετών και άνω, πραγματοποίησαν, την Τετάρτη, οι κινήσεις της κεντροαριστεράς τη δεύτερη εκδήλωση τους για την ενοποίηση του χώρου. Αυτή τη φορά συμμετείχαν εκπρόσωποι του ΠαΣοΚ και της ΔΗΜΑΡ και η συμμετοχή -πάνω από 300 άτομα παρακολούθησαν τους δύο κύκλους συζήτησης έναντι περίπου 100 που ενδιαφέρθηκαν για την εκδήλωση του Ιουνίου - αιφνιδίασε τους διοργανωτές. 

Τελικά η Ελλάδα μπορεί να τα καταφέρει

• Ο καθηγητής Κ. Βεργόπουλος στο νέο του βιβλίο αναλύει την κρίση
• Συνέντευξη στον Θαναση Βασιλειου, Η Καθημερινή, 25/11/2012

«Η κρίση είναι ένα απλό τεχνικό πρόβλημα, που θα μπορούσε να έχει διευθετηθεί από την πρώτη στιγμή και με άμεση επιτυχία. Τώρα κακοφορμίζει άνωθεν και πυροδοτεί το αδιέξοδο ακόμη και για τους υποκινητές του» μας λέει από το Παρίσι ο Κώστας Βεργόπουλος, ομότιμος καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας στο Πανεπιστήμιο Παρίσι VIII. «Η κρίση είναι μια τρελή ιστορία, η πιο τρελή ιστορία απ’ όλες», υπογραμμίζει. Παρεμβατικός διανοητής, από τη δεκαετία του ’70, εποχή των έργων του «Δύσμορφος καπιταλισμός» και «Εθνισμός στην ανάπτυξη», ο Βεργόπουλος στο τελευταίο του βιβλίο «Ανάρμοστη σχέση» (Πατάκης, 2012) αναλύει το σύνθετο, ταχύτατα μεταβαλλόμενο και εύθραυστο διεθνές οικονομικό περιβάλλον και τις επιπτώσεις του για την Ευρώπη και την Ελλάδα. «Βρισκόμαστε σε μια κατ’ εξοχήν μεταβατική περίοδο: περνάμε από μια ασταθή φάση που κλυδωνίζεται και καταρρέει προς μια φάση που, επί του παρόντος, παραμένει χαοτική, άγνωστη, ασύλληπτη. Το απερχόμενο σύστημα δεν κατανοεί ότι τελειώνει». Θα τα καταφέρει η Ελλάδα; «Ασφαλώς» υποστηρίζει. «Υπό τον όρο, όμως, ότι θα γίνει διαγραφή του χρέους και θα δοθεί προτεραιότητα στην αποκατάσταση των θετικών ρυθμών. Οταν αγορές, κοινωνίες, καταστάσεις τρέχουν ταχύτερα από την ευρωπαϊκή διαχείριση, ε, αυτό είναι ανησυχητικό».   

Χάγκεν Φλάισερ: Η παιδεία μοναδικό εφόδιο ενάντια στον νεοναζισμό

Συνέντευξη στον Σπύρο Κακουριώτη, Η ΑΥΓΗ: 25/11/2012

Οι άνθρωποι πολύ συχνά αγνοούν το ιστορικό πρόσωπο του ναζισμού, το απεχθές πρόσωπο και τους κινδύνους του αντισημιτισμού. Εδώ βλέπουμε ακόμη και στο Ισραήλ να υπάρχουν νεοναζί!

Πριν από δυο βδομάδες έκλεινε με επιτυχία τις εργασίες του το συνέδριο «Πόλεμος, Κατοχή, Αντίσταση, Εμφύλιος. Η δεκαετία του '40 και η μακρά σκιά της», που διοργανώθηκε από το Πανεπιστήμιο Αθηνών, προκειμένου το πρώτο ανώτατο εκπαιδευτικό ίδρυμα της χώρας να τιμήσει τον "Γερμανοέλληνα", όπως τον αποκαλούν πια οι πάντες, Χάγκεν Φλάισερ, ο οποίος ολοκληρώνει ευδοκίμως την υπερτριαντάχρονη θητεία του στην ελληνική πανεπιστημιακή εκπαίδευση.

Ήταν εκεί επιστήμονες που εκπροσωπούν όλες τις τάσεις της σύγχρονης ελληνικής ιστοριογραφίας, μια σημαντική αναγνώριση της προσφοράς του ανθρώπου που πρώτος εισήγαγε, στη "ζούλα", όπως λέει, τις σπουδές για την περίοδο της Κατοχής και της Αντίστασης. Αισθάνεται κάπως άβολα όταν παρατηρούμε αυτήν την καθολική αναγνώριση, ζητώντας του να κάνει μια πρώτη αποτίμηση για το συνέδριο.

- Ο τίτλος του συνεδρίου ήταν «Πόλεμος, Κατοχή, Αντίσταση, Εμφύλιος. Η δεκαετία του '40 και η μακρά σκιά της», στην πραγματικότητα όμως λίγες ανακοινώσεις εστιάζονταν στα όρια της δεκαετίας, οι περισσότερες επικεντρώνονταν στην «ουρά» της. Με τη συνήθως δύσκολη και άβολη κληρονομιά της, που είναι πολυσχιδής, πολυσύνθετη και αφορά όλα τα επίπεδα της μνήμης, ατομική, πολιτισμική, επίσημη, παραταξιακή. Επίσης συμπεριλαμβάνει τα υλικά και τα ηθικά χρέη που μας άφησε η περίοδος, όπως η μη δίωξη των εγκληματιών πολέμου ή η μη ικανοποίηση των διαφόρων επανορθώσεων και απαιτήσεων (ατομικές, διακρατικές, επιστροφή κλαπέντων κ.ά.), κάτι που πάντα με ενδιέφερε πολύ.

ΜΠΕΡΝΑΡ ΑΝΡΙ ΛΕΒΙ: Χωρίς την Ελλάδα η Ευρώπη είναι νεκρή!

Της Μάγδας Λιβέρη [ΕΘΝΟΣ της Κυριακής]

Δεν πρόκειται για σταρ του κινηματογράφου ή της μουσικής αλλά για έναν εκκεντρικό σταρ της γαλλικής διανόησης αφού ο φιλόσοφος Μπερνάρ Ανρί Λεβί με κάθε του εμφάνιση προσελκύει με έναν τρόπο εντυπωσιακό τα Μέσα Ενημέρωσης.

Είναι ο σέξι και γοητευτικός εκπρόσωπος των διανοούμενων της Νέας Αριστεράς, ο οποίος τραβά τα βλέμματα με τα χαρακτηριστικά ξεκούμπωτα λευκά πουκάμισα που φοράει, αλλά και την επιμελώς ατημέλητη κώμη του. Φιλόσοφος, συγγραφέας μυθιστοριογράφος, δοκιμιογράφος, σκηνοθέτης, ιδρυτής του περιοδικού «La Regle du Jeu», αρθρογράφος στο «Point», στην «Corriere de la Sera», την «El Pais» και σε άλλα έντυπα, μέλος του ΔΣ της «Le Monde»... συνδυάζει με ευκολία πολλές ιδιότητες αποτελώντας ένα από τα πρόσωπα με τη μεγαλύτερη επιρροή στη Γαλλία, ενώ είναι διεθνώς γνωστός με τα αρχικά του BHL.

Σπύρος Ασδραχάς: Η ιστορία ως ερμηνεία είναι ανατρεπτική, θα έλεγα επαναστατική

Κρημνιώτη Π.

Η ΑΥΓΗ: 28/10/2012

Συνέντευξη στην Πόλυ Κρημνιώτη

Η Χρυσή Αυγή έχει λόγους να ξεχάσει τη γενεαλογία της και να πει ότι δεν έχει καμία σχέση με το Δίστομο, το Κομμένο και τα Καλάβρυτα. Οι μαρτυρικοί τόποι, σήμερα αλλάζουν. Τη θέση τους την παίρνουν οι ξεριζωμένοι φευγάτοι από τη φτώχεια και τον πόλεμο μετανάστες

"Η ιστορία ως ερμηνεία είναι ανατρεπτική, θα έλεγα επαναστατική", υπογραμμίζει ο Σπύρος Ασδραχάς τοποθετούμενος στο ζήτημα της στάσης των διανοουμένων σε περιόδους βαθιάς και πολύπλευρης κρίσης όπως η σημερινή και προτάσσοντας με ευκρίνεια το δικό του "όχι" στις κατάφωρες παραβιάσεις που συντελούνται γύρω μας. Ο ίδιος ουδέποτε έμεινε αμέτοχος ούτε βουβός. Κορυφαίος ιστορικός, με σημαντικό έργο που επηρέασε τη σύγχρονη ελληνική ιστοριογραφία και ζηλευτή ακαδημαϊκή δραστηριότητα στο εξωτερικό, διανοούμενος με καίριες παρεμβάσεις στον δημόσιο λόγο και ευκρινή παρουσία στην Αριστερά, ο Σπύρος Ασδραχάς τοποθετείται στα μείζονα ζητήματα που κατατρύχουν σήμερα την ελληνική κοινωνία και σε εκείνα που προτάσσονται στον δημόσιο διάλογο. Μιλά για τις έννοιες του φασισμού και του αντιφασισμού στις μέρες μας, για τον νεοναζισμό και τη Χρυσή Αυγή, για τη διαχείριση της μνήμης, τη χρήση της Ιστορίας, για την Αριστερά και τις προκλήσεις της εποχής μας.

Στο ερώτημα πώς μπορούμε να διαχειριστούμε την άνοδο της Χρυσής Αυγής ο Σπύρος Ασδραχάς μάς ξαφνιάζει. Είναι η πρώτη φορά που τον ακούμε να μιλά τόσο αυστηρά, σχεδόν απόλυτα. Απαντά ρητά: "Μόνο με την ανάληψη της εξουσίας φυσικά, για τις τωρινές συνθήκες, από την καινούργια Αριστερά. Η καινούργια Αριστερά, σήμερα, για μένα, και ελπίζω για τη δυνάμει συντριπτική πλειοψηφία του εκλογικού σώματος, δηλαδή ο ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ, με παρεπόμενο την πραγματική εγκαθίδρυση του κράτους, την αποτελεσματική αναδιάρθρωση του δημόσιου τομέα και συνεπώς με την κατίσχυση του δημοκρατικού νόμου".

Για λαό ιστορικό ψυχορραγούντα

• Tου Χρηστου Γιανναρα, Η Καθημερινή, 21/10/2012

Στο κομμάτι της οδού Σταδίου, από την Oμόνοια ώς την Kλαυθμώνος, ίσως και τέσσερα στα πέντε καταστήματα έχουν κλείσει. H εικόνα από μόνη της γεννάει πανικό. Δεν έκλεισε τα καταστήματα η οικονομική αποκλειστικά καταστροφή της χώρας. H ανυπαρξία κράτους προηγήθηκε. Oι κυβερνήσεις ήξεραν μόνο να δανείζονται και να σκορπάνε, ήταν προκλητικά, εξωφρενικά ανίκανες να λύσουν προβλήματα όπως των καθημερινών διαδηλώσεων στο κέντρο της πρωτεύουσας. Aνίκανες να πατάξουν τις ορδές των εγκληματιών «μπαχαλάκηδων». Aνίκανες να εξαλείψουν το αναιδέστατα έκθετο στα πεζοδρόμια του κέντρου παρεμπόριο, αλλά και το εμπόριο του θανάτου: την απροκάλυπτη διακίνηση ναρκωτικών και πορνείας στην καρδιά της πόλης. Kρίση οικονομική περνάνε και άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Kαταστροφή συντελέστηκε μόνο στην Eλλάδα. Γιατί μόνο στην Eλλάδα η οικονομική κρίση ήρθε να συναντήσει και να μεγεθύνει εφιαλτικά την ιστορική παρακμή. Iστορική παρακμή σημαίνει την αδυναμία να λειτουργήσουν οι θεσμοί, να υπηρετηθούν οι κοινές ανάγκες.

Πώς δεν θα φτάσουμε στα άκρα

• Του Νικου Mαραντζιδη*Η Καθημερινή, 21/10/2012

Μπορούμε πράγματι να μην φτάσουμε στα άκρα; Η ερώτηση ίσως ακουστεί εντελώς ρητορική αν καταγράψουμε τα γεγονότα μόνο του τελευταίου μήνα: εισβολή συνδικαλιστών στο υπουργείο Αμυνας, αποκλεισμός αεροδρομίου από αγρότες, βίαιη διάλυση των εκλογών για τα συμβούλια διοίκησης σε πανεπιστήμια και ΤΕΙ, επίδειξη αυταρχισμού και έλλειψης ανεκτικότητας στο θέατρο «Χυτήριο», ξυλοδαρμοί μεταναστών, απειλές, ρίψεις μολότοφ. Πόση παραπάνω ανομία, βία και αυταρχισμό μπορεί να αντέξει μια δημοκρατία; Λένε πολλοί, πως φτάσαμε ώς εδώ λόγω της οικονομικής κρίσης. Δεν είναι ακριβές. Η οικονομική κρίση είναι αναμφίβολα ένας παράγοντας που επιδεινώνει τις συνθήκες της δημοκρατικής λειτουργίας· από μόνη της όμως δεν αρκεί για να αναπτυχθούν τόσο ακραίες δυναμικές. Ας κοιτάξουμε αλλού: παρατηρείται σε αυτό το μέγεθος η βία των άκρων στην Πορτογαλία και την Ιρλανδία που αντιμετωπίζουν παρόμοιες συνθήκες; Ασφαλώς όχι. Η Ισπανία ζει μια βαθιά διπλή κρίση (οικονομική και εθνικής ολοκλήρωσης) κι όμως δεν υπάρχει καμιά σύγκριση με τις δικές μας καταστάσεις.

«Η βία θα προκαλέσει κι άλλη βία»

• Ο Μαρκ Μαζάουερ, εκ των κορυφαίων ιστορικών και γνώστης της ελληνικής πραγματικότητας, αναλύει τα αίτια της κρίσης

• Συνέντευξη στον Αποστολο Λακασα, Η Καθημερινή, 21/10/2012

«Θα μπορέσει η ελληνική κοινωνία να αντιμετωπίσει την κρίση ενωμένη ή αυτή θα την διαλύσει; Οι φωνές που πολώνουν, φτιάχνουν τους τίτλους στην ειδησεογραφία. Ομως, καθένας πρέπει να αναλογισθεί τα μακροχρόνια αποτελέσματα», τονίζει στην «Κ» ο Μαρκ Μαζάουερ. Βαθύς γνώστης της ελληνικής ιστορίας -θεωρείται από τους κορυφαίους στην επιστήμη της Ιστορίας, με το κύριο συστατικό της λαμπρής ακαδημαϊκής διαδρομής του να είναι το έργο του για την Ελλάδα και, ειδικότερα, τη Θεσσαλονίκη- ο Μαρκ Μαζάουερ συμμετείχε ως κορυφαίος ομιλητής μαζί με τον Ακαδημαϊκό Κωνσταντίνο Σβολόπουλο σε τριήμερο επιστημονικό συνέδριο, που οργάνωσε ο Δήμος Θεσσαλονίκης και το Δίκτυο Ναυαρίνο και ολοκληρώνεται σήμερα στη Θεσσαλονίκη, με θέμα «Θεσσαλονίκη: μια πόλη σε μετάβαση, 1912-2012». Γεννημένος το 1958 στο Λονδίνο, σπούδασε σε ορισμένα από τα καλύτερα πανεπιστήμια του κόσμου (Οξφόρδη, Τζονς Χόπκινς) και κατόπιν δίδαξε σε εξίσου εμβληματικά ακαδημαϊκά ιδρύματα (Σάσεξ, Πρίνστον, Μπέρμπεκ, τώρα στο Κολούμπια). Μιλάει ελληνικά, έχει επισκεφθεί ουκ ολίγες φορές τη Θεσσαλονίκη, ενώ πρόσφατα έχει αναπτύξει εκτενή αρθρογραφία σε διεθνή ΜΜΕ για την τρέχουσα οικονομική κρίση στην Ευρωζώνη και στην Ελλάδα. «Σαφώς ο φανατισμός αυξάνεται. Εχουμε για πρώτη φορά φασιστικό κόμμα στη Βουλή. Είτε ο κόσμος θα το δει αυτό σαν προειδοποίηση και θα αντιληφθεί τη σημασία του να δουλεύουμε μαζί διακομματικά ή η βία θα προκαλέσει κι άλλη βία», παρατηρεί, μεταξύ άλλων, στη συνέντευξη που παραχώρησε στην «Κ».

Ο μελετητής χρειάζεται εργαλεία

• Ο καθηγητής Αλέξης Πολίτης αφηγείται στην «Κ» τα πρόσωπα της διανόησης και τους αγώνες στο δεύτερο μισό του 20ού αιώνα

• Της Ολγας Σελλα, Η Καθημερινή, 21/10/2012

Είναι από τους ανθρώπους που γαλουχήθηκαν από την παράδοση του Κ. Θ. Δημαρά στις νεοελληνικές σπουδές. Ο καθηγητής Αλέξης Πολίτης δεν είναι απλώς ένας καθηγητής Νεοελληνικών Σπουδών που τον περασμένο Αύγουστο ολοκλήρωσε την πανεπιστημιακή του καριέρα. Είναι από τους ανθρώπους που υπηρέτησαν και υπηρετούν τη «συνομιλία» των επιστημών, αλλά και από εκείνους που είχαν την τύχη να γνωρίσουν και να μαθητεύσουν δίπλα σε ανθρώπους όπως ο Δημαράς, ο Νίκος Σβορώνος, ο Φίλιππος Ηλιού, ο Σπύρος Ασδραχάς... Σε ένα από τα σύντομα ταξίδια του στην Αθήνα –ζει μόνιμα στο Ρέθυμνο– συζητήσαμε για όλη αυτή την πλούσια διαδρομή του. Μόνο που μια συζήτηση με τον Αλέξη Πολίτη δεν έχει τα συνήθη χαρακτηριστικά μιας συνέντευξης. Ακριβώς επειδή ο Αλέξης Πολίτης, έχοντας περάσει πολλά χρόνια μελετώντας παλαιότερα και νεότερα κείμενα, έχει το χάρισμα της αφήγησης. Μέσα από τη δική του διαδρομή αφηγήθηκε και την ιστορία των ιδεών στο δεύτερο μισό του 20ού αιώνα και μας έδειξε με ποιους τρόπους να πλησιάζουμε τα κείμενα. «Ημουν φοιτητής στο πρώτο τμήμα που ονομάστηκε Τμήμα Βυζαντινών και Νεοελληνικών Σπουδών και ξεκίνησε το 1964. Ιδρύθηκε τότε, χάρη στις προτάσεις που έκανε η Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης στην κυβέρνηση Γεωργίου Παπανδρέου, στον γ.γ. του υπουργείου Παιδείας, Ευάγγελο Παπανούτσο».

Χομπσμπάουμ, ο αμετανόητος

Του Πάνου Τριγάζη*Η ΑΥΓΗ: 06/10/2012

Αποχαιρετούμε τον Έρικ Χομπσμπάουμ με βαθύ σεβασμό στη μνήμη του και ευγνωμοσύνη για το μεγάλο έργο που μας κληροδότησε ως ισχυρό όπλο στους αγώνες της Αριστεράς του 21ου αιώνα για τον σοσιαλισμό του 21ου αιώνα με δημοκρατία και ελευθερία

Ο θάνατος του μεγάλου Βρετανού ιστορικού Έρικ Χομπσμπάουμ αφήνει δυσαναπλήρωτο κενό στην παγκόσμια αριστερή διανόηση. Έσβησε μια δυνατή και καθαρή φωνή υπέρ των κοινωνικά αδύνατων και των αγωνιζόμενων λαών και πολιτών σε όλο τον κόσμο.

Ο καταξιωμένος ιστορικός και φιλόσοφος, με το πλούσιο συγγραφικό έργο και τη διεισδυτική ματιά στις παγκόσμιες εξελίξεις παρέμεινε μαρξιστής ως το τέλος και πηγή γνώσης και έμπνευσης για πολλούς από εμάς.

Στο τελευταίο του βιβλίο με τίτλο «Πώς θα αλλάξουμε τον κόσμο;» (εκδόσεις Θεμέλιο) μιλάει για την επικαιρότητα του μαρξισμού στον 21ο αιώνα.

«Όσο ο παγκόσμιος καπιταλισμός -γράφει στον πρόλογό του- βυθίζεται στη μεγαλύτερη αναστάτωση και κρίση από τις αρχές της δεκαετίας του 1930, είναι απίθανο να αποχωρήσει ο Μαρξ από το προσκήνιο. Από την άλλη, ο Μαρξ του 21ου αιώνα θα είναι σίγουρα πολύ διαφορετικός από τον Μαρξ του 20ου» (σελ.16).

Ο αιώνας της ιστορίας [Eric Hobsbawm]

• Αντώνης Λιάκος, Η ΑΥΓΗ: 02/10/2012

Ο Eric Hobsbawm, που έζησε από το 1917 έως το 2012, δεν ήταν μόνο ένας μεγάλος ιστορικός, ήταν επίσης ένας μεγάλος μαρξιστής του 20ού αιώνα. Γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, μεγάλωσε στη Βιέννη και στο Βερολίνο, και στη συνέχεια σπούδασε στο Καίμπριτζ και δίδαξε στο Λονδίνο. Ήταν ένας κοσμοπολίτης ιστορικός, ο οποίος παρακολούθησε την ιστορία και τις περιπέτειες της Αριστεράς από τα εφηβικά του χρόνια, χωρίς να πάψει ποτέ να βρίσκεται σε διάλογο μαζί της. Η διανοητική του σταδιοδρομία ξεκίνησε από ένα κύκλο ιστορικών, που περιλάμβανε, εκτός από τον ίδιο, μερικά από τα μεγαλύτερα ονόματα της βρετανικής ιστοριογραφίας στο β' μισό του 20ού αιώνα. Τα γνωστότερα ονόματα ήταν ο E.P.Thompson, ο οποίος έδωσε ένα πρωτοποριακό έργο, Η Δημιουργία της Αγγλικής Εργατικής Τάξης, ο Rodney Hilton, που έστρεψε την κοινωνική ιστορία στη μελέτη των αγροτών, και ο Christopher Hill, που αναποδογύρισε τη μελέτη της αγγλικής επανάστασης του 17ου αιώνα.

Έρικ Χόμπσμπάουμ: Πέρασε στην ιστορία

"Έφυγε" σε ηλικία 95 ετών ο κορυφαίος μαρξιστής ιστορικός. Γεννήθηκε τις μέρες της μεγάλης επανάστασης, πέθανε την εποχή... των άκρων. Ο σπουδαίος μαρξιστής ιστορικός και διανοητής Έρικ Χόμπσμπάουμ, από τους κορυφαίους του 20ού αιώνα, άφησε την τελευταία του πνοή σε ηλικία 95 χρόνων, χθες τα ξημερώματα, στο νοσοκομείο Royal Free Hospital του Λονδίνου, όπου νοσηλευόταν με πνευμονία.

Η ΑΥΓΗ, 02/10/2012

Ο σπουδαίος μαρξιστής ιστορικός και διανοητής Έρικ Χόμπσμπάουμ: Πέρασε στην Ιστορία...

Γεννήθηκε τις μέρες της μεγάλης επανάστασης, πέθανε την εποχή... των άκρων. Ο σπουδαίος μαρξιστής ιστορικός και διανοητής Έρικ Χόμπσμπάουμ, από τους κορυφαίους του 20ού αιώνα, άφησε την τελευταία του πνοή σε ηλικία 95 χρόνων, χθες τα ξημερώματα, στο νοσοκομείο Royal Free Hospital του Λονδίνου, όπου νοσηλευόταν με πνευμονία. Η αλήθεια είναι ότι, όπως αναφέρει η λιτή ανακοίνωση της οικογένειάς του, "θα λείψει ιδιαίτερα όχι μόνο στην επί 50 χρόνια σύζυγό του Μαρλέν, τα τρία του παιδιά, τα επτά εγγόνια και δισέγγονα, αλλά και στους πολλούς χιλιάδες αναγνώστες και μαθητές του σε όλο τον κόσμο".

Απεβίωσε ο ιστορικός Έρικ Χόμπσμπαουμ

Απεβίωσε, σε ηλικία 95 ετών, ένας από τους πλέον γνωστούς ιστορικούς της Βρετανίας, ο Έρικ Χόμπσπμπαουμ, όπως επιβεβαίωσε η οικογένειά του. Αφησε την τελευταία του πνοή σήμερα τα ξημερώματα σε νοσοκομείο του Λονδίνου αφού προσβλήθηκε από πνευμονία, σύμφωνα με το BBC που επικαλείται την κόρη του Τζούλια. Ο Χόμπσμπαουμ γεννήθηκε στην Αλεξάνδρια της Αιγύπτου το 1917 από Εβραίους γονείς. Ο βρετανός πατέρας του και η αυστριακή μητέρα του μετακόμισαν στη Βιέννη δύο χρόνια αργότερα και στη συνέχεια στο Βερολίνο. Στα 14 του έγινε μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος, ενώ το 1933 μετακόμισε στο Λονδίνο. Αφού πήρε το διδακτορικό του από το Κέιμπριτζ, το 1947 έγινε λέκτορας στο Μπίρκμπεκ στο Λονδίνο. Το πρώτο από τα περισσότερα 30 βιβλία που έγραψε, τα οποία μεταφράστηκαν σε δεκάδες γλώσσσες, εκδόθηκε το 1948. Σε όλη την ακαδημαϊκή του καριέρα παρέμεινε πιστός υποστηρικτής της μαρξιστικής θεωρίας. «Θα λείψει πολύ όχι μόνο στη γυναίκα του εδώ και πενήντα χρόνια, Μαρλίν, τα τρία παιδιά του, τα επτά εγγόνια και το δισέγγονό του, αλλά και από τις πολλές χιλιάδες αναγνώστες και μαθητές του ανά τον κόσμο».

Aλλο συμφορά και άλλο κακούργημα

Tου Χρηστου Γιανναρα, Η Καθημερινή, 23/9/2012

Σε μιαν αναπάντεχη συμφορά (σεισμό, φωτιά, πλημμύρα, λοιμό, ξενική εισβολή και κατοχή) οι άνθρωποι σφίγγουμε τα δόντια και υπομένουμε. Ξυπνάνε απρόσμενες δυνάμεις αντοχής, το ένστικτο της αυτοσυντήρησης αποδείχνεται πολυμήχανο. Oχι ανώδυνα ούτε χωρίς θύματα – η συμφορά έχει κόστος ανθρώπινες ζωές, είναι πάντοτε απειλή θανάτου. Aλλά έχει τη «λογική» ότι ξεπερνάει τις δυνατότητές μας να την αποτρέψουμε, γι’ αυτό και χαλυβδώνει το πείσμα μας, η ψυχή αντιστέκεται. H ανεργία δεν είναι συμφορά. Oταν ξεπερνάει τα όρια της παροδικής συγκυρίας και αδρανοποιεί το ένα τέταρτο του παραγωγικού δυναμικού της χώρας, είναι πολιτικό κακούργημα, κακουργεί την κοινωνία. Tο κακούργημα έχει αυτουργούς, φυσικούς και ηθικούς. Eίναι οι διαχειριστές της εξουσίας που κατάστρεψαν την οικονομία από στυγνή ιδιοτέλεια ή εγκληματική ανικανότητα. Yπερχρέωσαν εξωφρενικά τη χώρα, σπατάλησαν τα εισοδήματά της, τον όποιο πλούτο της. Mόνο για να συντηρήσουν το πελατειακό κράτος, το απολυταρχικό καθεστώς της κομματοκρατίας.

Eπιτρέπεται η απαγόρευση πολιτικού κόμματος;

• Του Νικου Κ. Αλιβιζατου*Η Καθημερινή, 23/9/2012

Στις συζητήσεις που προκάλεσε η φασιστική δράση της Χρυσής Αυγής έρχεται και επανέρχεται το ερώτημα: ώς πότε η δημοκρατία μας θα ανέχεται τις βίαιες πρακτικές του νεοναζιστικού αυτού κόμματος; Γιατί δεν το θέτει εκτός νόμου; Δυστυχώς, η σχετική συζήτηση πήρε γρήγορα ηθικές και πολιτικές διαστάσεις. Υπάρχει καλή και κακή βία; Και αν ναι, ποιο είναι το κριτήριο της διάκρισης; Η ιδεολογία όσων την υποστηρίζουν; Το αν αυτή βλάπτει πολλούς ή λίγους; Το αν τους βλάπτει σοβαρά ή όχι; Ή μήπως τα κίνητρα όσων τη μετέρχονται; Υπό τις σημερινές περιστάσεις, θεωρώ ότι η συζήτηση αυτή δεν έχει νόημα. Σε ένα κράτος δικαίου, όπως ευτυχώς παραμένει ακόμη η Ελλάδα, η βία είναι καταδικαστέα, απ’ οπουδήποτε και αν προέρχεται, όποιο χρώμα και αν έχουν οι σημαίες όσων την υποστηρίζουν. Διότι η δημοκρατία μας θα αυτοκαταργούνταν αν ανεχόταν άλλα μέσα πολιτικής δράσης, εκτός από την ψήφο των πολιτών και από την άσκηση των δικαιωμάτων που αναγνωρίζει κάθε φιλελεύθερη και δημοκρατική έννομη τάξη. Με άλλα λόγια, με όρους ποινικού δικαίου, η «ευγένεια» των όποιων προθέσεων θα μπορούσε να ληφθεί υπ’ όψιν, όχι βέβαια για τον αποκλεισμό του αδίκου, αλλά το πολύ πολύ ως ελαφρυντική περίπτωση, για την επιμέτρηση της ποινής (άρθρο 84 Π.Κ.).

Οταν η Ελλάδα ανακάλυψε τον ρατσισμό

• Του Πασχου Mανδραβελη, Η Καθημερινή, 23/9/2012

Φυσικά και δεν συμψηφίζεται η ακροαριστερή παραβατικότητα με την ακροδεξιά. Ενα κακό από τα αριστερά συν ένα κακό από τα δεξιά δεν ισούται με μηδέν· δεν παράγει κάτι ουδέτερο. Μας κάνει δύο κακά. Και οι λογικές εκατέρωθεν «κι εσείς γιατί βασανίζετε τους μαύρους», ή «κι εσείς γιατί βασανίζετε τους Ελληνες» δεν προσθέτουν. Κλέβουν χρόνο από ένα διάλογο που έπρεπε να γίνει πριν από πολύ καιρό σ’ αυτή τη χώρα.

Καλώς ή κακώς η κρίση έφερε στην επιφάνεια όλα τα προβλήματα που κρύβαμε κάτω από το χαλί της επίπλαστης ευημερίας. Δεν είναι μόνο η οικονομία για την οποία δεν προνοήσαμε και εκφυλίστηκε σε μια φούσκα που τώρα -μόλις κόπηκαν τα δανεικά- συρρικνώνεται βιαίως. Για όλα τα ζητήματα δεν είχαμε λύσεις, είχαμε πρόχειρα συνθήματα. Και μύθους... Πολλούς μύθους... Από το «οι Ελληνες δεν είναι ρατσιστές», μέχρι το «νόμος είναι το δίκιο του τάδε», η ελληνική κοινωνία ποτέ δεν συζήτησε σε βάθος τις προκλήσεις που είχε. Βολεύτηκε και αποσιώπησε.

Η Δημοκρατία και τα άκρα

• Του Νικου Μαραντζιδη*Η Καθημερινή, 23/9/2012

Είναι σαφές πως τα τελευταία χρόνια οι αντιπροσωπευτικοί θεσμοί της χώρας δέχτηκαν ισχυρό κλονισμό. Για πολλούς λόγους, σημαντικό τμήμα των πολιτών όχι μόνο στέκεται αδιάφορα έναντι της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας αλλά δείχνει κιόλας πως δεν έχει πρόβλημα να αναζητήσει άλλους δρόμους. Το γεγονός αυτό μας φέρνει ξανά μπροστά σε κρίσιμα ερωτήματα: κινδυνεύει, πράγματι, η δημοκρατία από τα άκρα ή πρόκειται απλώς για προπαγάνδα των φιλελεύθερων υποστηρικτών της; Διαφέρει ουσιωδώς η αντισυστημική συμπεριφορά της άκρας δεξιάς από αυτήν της άκρας αριστεράς; Εντέλει, υπάρχουν δύο πολιτικά άκρα ή μόνον ένα;

Η καινούργια στέγη απαιτεί και νέα υλικά

[Σεβαστάκης Δημήτρης, ΤΟ ΒΗΜΑ, 9/9/2012]. Τα μεγάλα λαϊκά σύνολα που συμπύκνωσε, αλλοίωσε και εξέφρασε η Δημοκρατική Παράταξη υπάρχουν; Οχι. Αφανίστηκαν στη μη παραγωγική φενάκη. Πώς μπορεί λοιπόν η Δημοκρατική Παράταξη να κληροδοτηθεί, πώς είναι δυνατόν να υπάρχει διάδοχο και εν ζωή πολιτικό σχήμα υποδοχής, όταν το κοινό που τη συγκρότησε και το συνεχές των αιτημάτων που αφομοίωσε εκπίπτουν, αναστρέφονται ιστορικά; Οταν το κοινωνικό σώμα της εξανεμίζεται μαζί με τις αναφορές που το συνέταξαν; Οι ορμητικές μάζες που εκφράστηκαν από την ευρύχωρη ιδιόλεκτο του ΠαΣοΚ, που πλούτισαν, αλλά κυρίως ενσωμάτωσαν τη θεσμοποιητική ισχύ τους σε όλο το κοινωνικό-οργανωσιακό υπερκείμενο, εξαφανίζονται όχι πλέον σε μια προλεταριοποίηση, αλλά στη νέα, ασύντακτη και πολιτιστικά ακανόνιστη έξωση. Η άνεργη ένδεια δεν μπορεί να γίνει αφηγηματικό, ταυτοτικό εργαλείο.

Λαθροχειρίες και καταπατήσεις

[Γιατρομανωλάκης Γιώργης, ΤΟ ΒΗΜΑ, 9/9/2012]. Οι κληρονομιές, οι κληρονόμοι, τα κληρονομικά δικαιώματα και όλα τα σχετικά είναι ζητήματα που απασχολούν τους ανθρώπους από παλαιά. Η έννοια της κληρονομιάς είναι πατροπαράδοτη ελληνική αρετή (για να έρθουμε στα δικά μας), τόσο που ο καλός Ελληνας νοείται πάντα και ως καλός κληρονόμος. Πάντως η συνήθης ηθικοπλαστική ρήση «κανείς δεν τα παίρνει μαζί του», δεν μπορεί να παρακάμψει το γεγονός, του «ναι, αλλά τα αφήνει σε κάποιους» και ακριβώς αυτό είναι το τίμημα για τη μεταθανάτια ζωή - ο άνθρωπος ζει μέσα στις κληρονομιές του. Αν μάλιστα αυτό που αφήνει κάποιος στους συγγενείς του έχει την υπόσταση ενός κόμματος, ας πούμε, τότε η κληροδοτημένη χάρη γίνεται και πολιτική ιδεολογία - τα πράγματα είναι γνωστά και δεν χρειάζεται να δώσουμε παραδείγματα.

Ποιος θα κλείσει το ραντεβού με την Ιστορία;

[Μοσχονάς Γεράσιμος, ΤΟ ΒΗΜΑ, 9/9/2012]. Το ΠαΣοΚ του 1981 ενσάρκωσε κάτι μοναδικά πλειοψηφικό, «κάτι» που είχε σχέση με ένα αίτημα δημοκρατίας, συμμετοχής και κοινωνικής δικαιοσύνης το οποίο είχε μείνει ανεκπλήρωτο σε όλη τη διάρκεια της μετεμφυλιακής κυριαρχίας της δεξιάς παράταξης. Κεντρικός κορμός αυτού του πλειοψηφικού ρεύματος ήταν οι «δημοκρατικές δυνάμεις» ή η «δημοκρατική παράταξη». Εάν ο κεντρώος/κεντροαριστερός χώρος, λόγω της βενιζελικής παράδοσης, έχει ένα προβάδισμα ιδιοκτησίας στην κληρονομιά της «δημοκρατικής παράταξης», ο χώρος της Αριστεράς είναι, τουλάχιστον από την εποχή της ΕΔΑ του 1958 και, πάντως, από τις εκλογές-ορόσημο του 1961, ιστορικός συν-ιδιοκτήτης.

Νέες Εποχές: Υπάρχει κληρονομιά της δημοκρατικής παράταξης;

[ΤΟ ΒΗΜΑ, ΝΕΕΣ ΕΠΟΧΕΣ, 9/9/2012]. Η συμπλήρωση 38 χρόνων από τη διακήρυξη της 3ης του Σεπτέμβρη 1974 έγινε ξαφνικά αντικείμενο πολιτικής διαμάχης. Εκτός από το ΠαΣοΚ που δικαιολογημένα διοργάνωσε επετειακή εκδήλωση, σε ανάλογη εκδήλωση πρώην «πράσινων» στελεχών μίλησε ο επικεφαλής του ΣΥΡΙΖΑ Αλ. Τσίπρας. Επειδή, όπως έχει ειπωθεί και παλαιότερα, η πολιτική είναι η διαχείριση των συμβόλων, η διεκδίκηση από τα δύο κόμματα της πολιτικής κληρονομιάς της Διακήρυξης που έδωσε νέο νόημα στον όρο «δημοκρατική παράταξη» αποκτά βαθύτερο χαρακτήρα.

Καλή και κακή συγκομιδή των τροφίμων

Αρχέγονη αντιμετώπιση της ξηρασίας σε εποχή τεχνολογικά εκρηκτική

• Του Σπ. Ι. Ασδραχα*Η Καθημερινή, 02/09/2012

Στην Αμερική η κακή κλιματική συγκυρία (ξηρασία) επέφερε πτώση της παραγωγής των δημητριακών (σιτάρι και καλαμπόκι) και της ζάχαρης. Τούτο μας παραπέμπει σε αρχέγονες καταστάσεις και στους όρους που διείπαν το ζεύγος ευφορία-αφορία, αλλά και στους τρόπους της αντιμετώπισής τους. Και αυτά σε χρόνους με μια τεχνική που δεν συγκρίνεται με τη σημερινή. Σε όλες τις περιπτώσεις κοινός παρονομαστής η κλιματική συγκυρία. Ας σημειωθεί ότι η ευφορία δεν συνεπάγεται την άμεση αύξηση των κερδών. Ενας Γερμανός ιστορικός, ο Abel, παρατηρούσε τα εξής: σε εποχή ευφορίας ο μεγάλος παραγωγός αντισταθμίζει την πτώση των τιμών με το μεγάλο πλεόνασμα που μπορεί να διοχετεύσει στην αγορά με χαμηλές τιμές, συνεπώς να έχει υψηλές χρηματικές εισφορές· ο μεσαίος και ο μικρός παραγωγός χάνουν από την πτώση των τιμών, γιατί διαθέτουν χαμηλά πλεονάσματα. Επικαλείται τον Σαίξπηρ που λέει ότι ένας κτηματίας πηγαίνει να κρεμαστεί, γιατί υπήρξε καλή σοδειά: δεν πρόκειται για παραλογισμό, αλλά για μια οικονομική πραγματικότητα.

Το τέλος του αμερικανικού ονείρου

Ο νομπελίστας Τζόζεφ Στίγκλιτς περιγράφει τους μύθους της οικονομίας και το αφόρητο βάρος της ανισότητας

The Observer

Στα αρχαία ελληνικά, η λέξη «πλεονεξία» συχνά συνδέεται με τη λέξη «ύβρις». Οι αρχαίοι Ελληνες έβλεπαν τους τυράννους ως κατά βάση πλεονέκτες στα κίνητρά τους. «Η εξουσία υπηρετεί την πλεονεξία και έτσι για να χαλιναγωγήσει κανείς την εξουσία, πρέπει να χαλιναγωγήσει την πλεονεξία». Στο βιβλίο του «The Price of Inequality: The Avoidable Causes and the Invisible Costs of Inequality» («Το τίμημα της ανισότητας. Τα αποφεύξιμα αίτια και το κρυμμένο κόστος της ανισότητας»), ο Τζόζεφ Στίγκλιτς περιγράφει πώς η αχαλίνωτη εξουσία και η ασυγκράτητη απληστία γράφουν τον επιτάφιο του αμερικανικού ονείρου. Η υπόσχεση για την Αμερική ως γη της ευκαιρίας έχει συντριβεί από τους σύγχρονους πλεονέκτες τυράννους, οι οποίοι αποτελούν το 1%, ενώ μεγάλα τμήματα του 99% σ’ όλο τον κόσμο έχουν αρχίσει να διαδηλώνουν την οργή τους. Σ’ αυτή τη συχνά χαοτική οργή, όπως την έχουμε δει στο κίνημα Occupy Wall Street και στους indignados της Ισπανίας, ο Στίγκλιτς δίνει σχήμα, ευφράδεια, ουσία και κύρος. Και δεν το κάνει στο όνομα μιας αντικαπιταλιστικής επανάστασης -παρότι λέει στο 1% ότι η ώρα του τέλους τους μπορεί να είναι κοντά- αλλά με στόχο να αποσπασθεί ο καπιταλισμός από τον φονταμενταλισμό της ελεύθερης αγοράς και να μπει στην υπηρεσία των πολλών, όχι των λίγων.

What would Jaurès do?

Julian Wright

Christophe Prochasson 
LA GAUCHE EST-ELLE MORALE?
280pp. Flammarion. €19.30.
978 2 0812 4600 3 

Jean Jaurès 
OEUVRES COMPLÈTES, II 
Le passage au socialisme, 1889–1893 
Edited by Madeleine Rebérioux and Gilles Candar 
748pp. Fayard. €35.50.
978 2 2136 1623 0

LE PROCÈS DE L’ASSASSIN DE JAURÈS 
460pp. Pagala/l’Harmattan. €42.
978 2 3590 3007 5 

CAHIERS JAURÈS 
N° 200, 2011/2: “Pourquoi Jaurès?”
200pp. Société d’études jaurésiennes

 The Times Literary Supplement: 2 May 2012

Jean Jaures

“

What would Jaurès do?” The message printed on the mugs at the French Socialist Party’s summer university in 2010 echoed the slogan of Evangelical Christians, “What would Jesus do?”. In the chaotic and controversial recent history of the French Centre Left, the question resonates as an ironic prompt to politicians. Are political leaders on the Left up to the moral stature of the great socialist leader of the early twentieth century? Do they remember his broader humanist mission? Jean Jaurès (1859–1914) remains a totem – though a poorly appreciated one – precisely because his physical personality remains such a strong part of his political presence. What would he do; not what would he think, or say: the formulation is apposite for Jaurès. Even in his most subtle political statements, Jaurès was a man of action. His was the socialism of a brilliant philosopher; but one who sweated profusely at the tribune of the Chamber of Deputies, caught up in the emotion of his own political activity.

Why do French socialists, in this spring of elections and uncertainty, remain fascinated by Jaurès?

After brilliant studies at the École Normale Supérieure, Jean Jaurès pursued a career as a schoolmaster and passed his doctorate in philosophy; but he was rapidly successful in politics, winning a seat in the 1885 election in his mid-twenties. He lost his seat, but re-entered parliament in 1893 with the label of republican socialist, the representative of the Tarn, a department in south-west France with important mining and glass-working concerns that would help to define his political engagement. He was rapidly seen as the outstanding political leader of the far Left; his powerful oratory and dogged persistence in attacking injustice gave him national and international status – most importantly, during the Dreyfus Affair.

Η ζωή και το τέλος του Ζαν Ζορές

• ΤΟΥ ΛΕΟΝΤΟΣ ΤΡΟΤΣΚΙ

Σαν αύριο, στις 20 Αυγούστου 1940, ο σταλινικός πράκτορας Ραμόν Μερκαντέρ δολοφονούσε στο Κογιοκάν του Μεξικού τον Λέοντα Τρότσκι, από τους πρωτεργάτες της Οκτωβριανής Επανάστασης. Στις 31 Ιουλίου επίσης έκλεισαν 98 χρόνια από τη μέρα που ο σοσιαλιστής ηγέτης Ζαν Ζωρές έπεφτε νεκρός στο καφέ «Κρουασάν» της Μονμάρτης, πυροβολημένος από τον εθνικιστή Ραούλ Βιγιέν. Στην ουσία, όμως, η πολιτική δολοφονία του ειρηνιστή ηγέτη εντασσόταν στην προετοιμασία του Α΄ Παγκόσμιου ιμπεριαλιστικού πολέμου. Ένα «κόκκινο νήμα» συνδέει τις δύο αυτές «πολιτικές δολοφονίες του αιώνα», όπως χαρακτηρίστηκαν στην εποχή τους: τα θύματά τους «έπεσαν μέσα στο στίβο, πολεμώντας τις πιο φοβερές μάστιγες του ανθρώπινου γένους, τον πόλεμο και την αντεπανάσταση. Και θα παραμείνουν στη μνήμη των μεταγενέστερων ως πρόδρομοι-πρότυπα του ανώτερου ανθρώπου που θα γεννηθεί από τα βάσανα και τις συμφορές, από τις ελπίδες και τον αγώνα». Το άρθρο αυτό το έγραψε ο Λεόν Τρότσκι τον Ιούλιο του 1915 στην εφημερίδα «Kievskaya Mysl» («Η Σκέψη του Κίεβου») της οποίας υπήρξε ανταποκριτής στο Παρίσι. Τα αποσπάσματα που δημοσιεύουμε σήμερα είναι από τη γαλλική μετάφραση της ρωσικής επανέκδοσης του 1917. Ολόκληρο το άρθρο θα κυκλοφορήσει σύντομα στα ελληνικά.

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ-ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Θεοδόσης Θωμαδάκης - Τριαντάφυλλος Μηταφίδης

[Η ΑΥΓΗ: 19/08/2012]

Ο Ζαν Ζορές γεννήθηκε στις 3 Σεπτεμβρίου 1859 στο Κάστρο του Λαγκεντόκ, μια περιοχή που έδωσε στη Γαλλία επιφανείς άνδρες όπως οι: Γκιζό, Αύγουστος Κοντ, Λαφαγιέτ, Λαπερούζ, Ριβαρόλ κ. ά. Μια περιοχή-«χωνευτήρι» φυλών, που, όπως λέει ο Ραποπόρ, από τους βιογράφους του Ζορές, είχε εξαιρετική επίδραση στην πνευματική ζωή αυτής της επαρχίας: από τον Μεσαίωνα ακόμα ήταν η κοιτίδα των αιρέσεων και της ελεύθερης σκέψης.

Ευρωκρίση: Η επιστροφή των μανιφέστων

Μπαλή Κάκη

Η ΑΥΓΗ: 19/08/2012

• next

Για τους νεότερους στην Ευρώπη η έννοια του μανιφέστου ήταν μέχρι πολύ πρόσφατα άγνωστη. Εδώ και μερικές δεκαετίες, οι διανοούμενοι της εποχής μας απέφευγαν να απευθυνθούν μαχητικά στους λαούς με δημόσιες παρεμβάσεις τύπου Ζαν Πωλ Σαρτρ ή Χάινριχ Μπελ, ενδεχομένως επειδή εξέλειπαν αυτού του βεληνεκούς οι προσωπικότητες ή διότι η συλλογή υπογραφών κάτω από μία πρόταση ή μια επιστολή διαμαρτυρίας ξέφτισε με τα χρόνια. Το τελευταίο διάστημα, όμως, με την κρίση στην Ευρώπη να βαθαίνει και την αγωνία του αδιέξοδου να κορυφώνεται, η... μόδα του μανιφέστου επιστρέφει.

Η πρόταση των Χάμπερμας - Μπόφινγκερ - Ρίμελιν είναι για τα εκλογικά δεδομένα στη Γερμανία πολύ τολμηρή, αφού τάσσεται ξεκάθαρα υπέρ της «κοινοτικοποίησης» του δημοσίου χρέους στην Ευρωζώνη, κάτι με το οποίο συμφωνεί μεν ο Γκάμπριελ κι ένα μεγάλο μέρος του SPD και των Γερμανών Πράσινων, όμως δύσκολα θα πειστούν για κάτι τέτοιο οι ψηφοφόροι.

Την αρχή έκανε ένα ασύμμετρο τρίο, ο πράσινος Ντάνιελ Κον Μπέντιτ, ο κοινωνιολόγος Ούλριχ Μπεκ και ο φιλόσοφος Γιούργκεν Χάμπερμας, που κάλεσαν σε μια «Νέα ίδρυση της Ευρώπης από τα κάτω». Ήταν ένα μανιφέστο παλιού τύπου, το οποίο λίγο πολύ αποτέλεσε και την εξαίρεση στη νέα μόδα. Τα περισσότερα που ακολούθησαν δεν συντάχθηκαν από συγγραφείς, κοινωνιολόγους, γενικότερα από διανοούμενους, αλλά από οικονομολόγους. Και δεν απευθύνονταν στους λαούς, αλλά πρωτίστως στο σινάφι τους και στα μέλη της πολιτικής ελίτ που διατηρούν ακόμη τη συνήθεια να διαβάζουν.

Το πιο εντυπωσιακό το συνέταξαν ο νομπελίστας Πωλ Κρούγκμαν και ο Βρετανός οικονομολόγος Ρίτσαρντ Λάιαρντ και το ονόμασαν «το μανιφέστο της οικονομικής λογικής». Σ’ αυτό διατύπωσαν μια σειρά επιχειρημάτων ενάντια στην υστερία της λιτότητας και κάλεσαν τις κυβερνήσεις να μην κάνουν ακόμη χειρότερη την κατάσταση με τις συνεχείς περικοπές εν μέσω ύφεσης. Πάνω από δέκα χιλιάδες οικονομολόγοι υπέγραψαν το μανιφέστο, οι κυβερνήσεις δεν αντέδρασαν.

Στη Γερμανία, πάλι, η πρωτοβουλία των Κρούγκμαν κ.ά., προκάλεσε ένα... αντιμανιφέστο. Ο συντηρητικός διευθυντής του οικονομικού ινστιτούτου Ifo του Μονάχου, Χανς Βέρνερ Ζιν, μαζί με άλλους 170 κυρίως νεοφιλελεύθερους οικονομολόγους έσπευσε με ανοιχτή επιστολή του να καταγγείλει την Άνγκελα Μέρκελ ότι υποχωρεί στις απαιτήσεις των «χρεωκοπημένων χωρών», γεγονός που πρέπει να το φρενάρουν οι «συνετές χώρες».

Οι εθνικοί φόβοι και η άνοδος της Ακροδεξιάς

The Economist

«Παρέχουμε τρόφιμα που έχουν παραχθεί στην Ελλάδα σε Eλληνες πολίτες». Ο Ηλίας Κασιδιάρης, εκπρόσωπος Τύπου της Χρυσής Αυγής, ακούστηκε ανένδοτος, απευθυνόμενος στην ουρά των εκατοντάδων, φτωχικά ντυμένων, στην πλειοψηφία τους ηλικιωμένων, που περίμεναν το πρωί της 1η Αυγούστου στην πλατεία Συντάγματος για ένα «πακέτο βοήθειας». Νεαρές γυναίκες και άνδρες, οι οποίοι φορούσαν τις χαρακτηριστικές μαύρες κοντομάνικες μπλούζες της ακροδεξιάς οργάνωσης ήλεγχαν ταυτότητες πριν δώσουν στους ευγνώμονες παραλήπτες μια πλαστική σακούλα γεμάτη φρούτα, λαχανικά και ζυμαρικά. Η Χρυσή Αυγή αποτελεί το πιο πρόσφατο παράδειγμα επιτυχημένης ακροδεξιάς παράταξης στην Ευρώπη. Στις εκλογές του Ιουνίου έλαβε το 6,9% των ψήφων και δεκαοκτώ έδρες στο Κοινοβούλιο. Ο ιδρυτής και αρχηγός της, Νίκος Μιχαλολιάκος, επιμένει πως δεν πρόκειται για μια νεοναζιστική οργάνωση, παρά το γεγονός ότι το έμβλημα της Χρυσής Αυγής θυμίζει σβάστικα και τον ναζιστικό χαιρετισμό που του απευθύνουν τα στελέχη του κόμματος κάθε φορά που ο ίδιος ανεβαίνει στο βήμα. Στους ψηφοφόρους της Χρυσής Αυγής συγκαταλέγονται αρκετοί αστυνομικοί, απογοητευμένοι νεαροί Ελληνες και ηλικιωμένοι από τις περιοχές των μεγάλων αστικών κέντρων με μεγάλη εγκληματικότητα.

H σωτηρία ανέφικτη αν δεν υπάρξει «δίκη»

Tου Χρηστου Γιανναρα, Η Καθημερινή, 12/8/2012

Tο να παίζει κανείς με την ψυχολογία των πολιτών, τον φόβο, τον ενδεχόμενο πανικό, την ελπίδα ή τον απελπισμό τους, το να τολμάει τέτοιον σαδισμό από καιροσκοπικό συμφέρον ή από ανεύθυνη επιπολαιότητα, είναι αδίκημα ποινικό. Tο προβλέπει ο Ποινικός Kώδικας (άρθρο 191) και το προσδιορίζει ως «διασπορά ψευδών ειδήσεων». Tο τιμωρεί με φυλάκιση τουλάχιστον τριών μηνών και με χρηματική ποινή. Tο αδίκημα, με τη νομική του διατύπωση, αφορά σε όποιον «διασπείρει με οποιονδήποτε τρόπο ψευδείς ειδήσεις ή φήμες ικανές να επιφέρουν ανησυχίες ή φόβο στους πολίτες ή να ταράξουν τη δημόσια πίστη ή να κλονίσουν την εμπιστοσύνη του κοινού στο εθνικό νόμισμα ή στις ένοπλες δυνάμεις της χώρας ή να επιφέρουν διαταραχή στις διεθνείς σχέσεις της χώρας». Tο άρθρο δυστυχώς δεν προβλέπει τις καταστροφικές για την οργανωμένη συλλογικότητα συνέπειες που μπορεί να έχει η διασπορά ψευδών ειδήσεων παραπλανητικά αισιόδοξων («λεφτά υπάρχουν»), εφησυχαστικών, ικανών να οδηγήσουν τους πολίτες σε ψευδαισθήσεις και προσδοκίες ουτοπικές, δηλαδή σε σκόπιμη απώλεια επαφής με την πραγματικότητα. Iσως η πορεία της χώρας να ήταν διαφορετική, αν είχαν υπάρξει ποινικές συνέπειες για τον πρωθυπουργό που βεβαίωνε θριαμβικά ότι «οι βάσεις φεύγουν», «η Eλλάδα ανήκει στους Eλληνες» ενώ είχε μόλις υπογράψει τη συνέχιση παραμονής των βάσεων και την παραίτηση της Eλλάδας από το δικαίωμα ερευνών για πετρέλαιο ακόμα και έξω από τη Σαλαμίνα.

Το έθνος-κράτος ζει και βασιλεύει

Ο διάσημος ιστορικός της πολιτικής σκέψης Κουέντιν Σκίνερ μιλάει για την κυβέρνηση, τον λαό, την εκπροσώπησή του

• Συνέντευξη στους Γιώργο Γιαννακόπουλο, Francisco Quijano*Η Καθημερινή, 12/8/2012

Ο Κουέντιν Σκίνερ διδάσκει Ιστορία στο κολέγιο Queen Mary του Πανεπιστημίου του Λονδίνου (έδρα Ανθρωπιστικών Επιστημών Barber Beaumont). Για περισσότερο από τέσσερις δεκαετίες υπήρξε καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης και στη συνέχεια Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ.

Είναι ένας από τους σημαντικότερους ιστορικούς της πολιτικής σκέψης και τα έργα του είναι διαθέσιμα σε είκοσι τέσσερις γλώσσες. Το 2007 αναγορεύθηκε επίτιμος διδάκτωρ του τμήματος Μεθοδολογίας, Ιστορίας και Θεωρίας της Επιστήμης του Πανεπιστημίου Αθηνών (βλ. περιοδικό «Νεύσις», τχ. 19, Αθήνα 2010-11). Μαζί με τους Τζον Πόκοκ και Τζον Νταν, o Κουέντιν Σκίνερ θεωρείται ο κύριος εκπρόσωπος της λεγόμενης «σχολής του Κέμπριτζ» - ένα μεθοδολογικό ρεύμα στον χώρο των ιστορικών σπουδών που έδωσε νέα πνοή στη μελέτη της ιστορίας των πολιτικών ιδεών εστιάζοντας στη σύνδεση των φιλοσοφικών ιδεών με τα ιστορικά τους συμφραζόμενα. Το εύρος του έργου του Σκίνερ είναι εντυπωσιακό. Ξεχωρίζουν οι έρευνές του επί των θεμελίων της νεότερης πολιτικής σκέψης στην Ευρώπη από το τέλος του 13ου ώς τον 16ο αιώνα, με ιδιαίτερη έμφαση στην έννοια του κράτους («Θεμέλια της Νεότερης Πολιτικής Σκέψης», εκδ. Αλεξάνδρεια, 2005)· οι μονογραφίες του για τον Μακιαβέλι (εκδ. Νήσος, 2002) και τον Χομπς· οι μελέτες του για την έννοια της πολιτικής ελευθερίας («Η Ελευθερία προτιμότερη από τον Φιλελευθερισμό», εκδ. Καρδαμίτσα, 2002)· οι περισσότερο μεθοδολογικές και φιλοσοφικές του πραγματείες σχετικά με τη γλώσσα και το νόημα, την ερμηνεία και την κατανόηση των κειμένων («Θεωρήσεις της Πολιτικής: Σχετικά με τη Μέθοδο» εκδ. Αλεξάνδρεια 2008).

Θρύλος από τα παλιά για το φετινό καλοκαίρι

Η βελανιδιά, οι σύγχρονοι παραθεριστές, τα φωτοβολταϊκά κάτω από τον ήλιο

• Του Βασιλη Καραποστολη*Η Καθημερινή, 12/8/2012

Αυτό το καλοκαίρι δεν μπορούμε να ’μαστε απλώς παραθεριστές. Δεν μπορούμε να περάσουμε ξώφαλτσα δίπλα στη Φύση. Είναι ανάγκη να πάρουμε κάποια διδάγματα απ’ ό,τι μας ξεπερνάει και μας αγκαλιάζει ταυτόχρονα. Είμαστε μέρος της Φύσης... Αυτά δεν λένε στους μαθητές τα βιβλία; Ομως τι είδους μέρος του όλου είμαστε, αφού δεν ξέρουμε τι να κάνουμε μέσα στο όλον; Η ύπαιθρος μάς γνέφει, μας κάνει πράσινα σινιάλα, αλλά εμείς μαγκωνόμαστε, λες και τα σήματα έρχονται από εξωγήινα πλάσματα. Ο σύγχρονος παραθεριστής οπισθοχωρεί μπροστά σε τέτοια καλέσματα, κι υπάρχουν μάλιστα στιγμές που το θρόισμα των φύλλων, το λίκνισμα του κλωναριού, το πέταγμα ενός πουλιού να του φαίνονται τόσο άσχετα με τις προσωπικές υποθέσεις του, ώστε να κλείνει τα παντζούρια του παραθύρου του για να βουλιάξει στη δική του, την αποκλειστικά ανθρώπινη ησυχία του. Αλλά το να έχεις στις βαλίτσες σου τις υποθέσεις σου και το να θέλεις να βρεις την ησυχία σου, είναι πράγματα ασυμβίβαστα μεταξύ τους.

Ολέθρια παραχώρηση στους πρυτάνεις

• Γρηγόρης Καλφέλης
• ΤΟ ΒΗΜΑ, 12/8/2012

Υπάρχει μια εντελώς αρνητική ρύθμιση η οποία επισκιάζει όλες τις άλλες νομοθετικές τροποποιήσεις που έκανε πρόσφατα ο υπουργός Παιδείας στον νόμο για την τριτοβάθμια εκπαίδευση. Με τη ρύθμιση τούτη παρατείνεται η θητεία των πρυτάνεων ως το 2014 και έτσι απαράδεκτα επιβραβεύονται όλοι εκείνοι οι άνθρωποι που εμπόδισαν την εφαρμογή τού ν. 4009/2011 (ο οποίος δεν έχει κηρυχθεί, τουλάχιστον μέχρι σήμερα, ως αντισυνταγματικός). Ας μην είμαστε όμως θεσμικά αφελείς. Με την παραπάνω ρύθμιση επιβραβεύονται ιδεολογικά και όλες εκείνες οι θλιβερές ομάδες φοιτητών και καθηγητών που καταλάμβαναν παράνομα τις σχολές και εμπόδιζαν την εκλογή των καινούργιων Συμβουλίων Διοίκησης!

Η βούληση για τη μεγάλη ανατροπή

• Δήμητρα Κούκουρα
• ΤΟ  ΒΗΜΑ, 12/8/2012

Θαύμα συνήθως ορίζεται καθετί που παρεμβαίνει στους φυσικούς νόμους, προκαλεί έκπληξη και αποδίδεται σε θεϊκή επέμβαση. Η Αγία Γραφή και η διδασκαλία της Εκκλησίας μας, όταν περιγράφουν ένα θαύμα, δεν το βλέπουν να συγκρούεται με την τάξη των φυσικών πραγμάτων, εφόσον όλη η φυσική δημιουργία είναι ένα θαύμα. Ο Θεός, δημιουργός και φυσικός νομοθέτης, δεν ανατρέπει τους δικούς του νόμους, αλλά με τις ενέργειές του προεκτείνει και συμπληρώνει τους υπάρχοντες, για να εξυπηρετηθεί το σχέδιο της Θείας Οικονομίας, δηλαδή η σωτηρία των ανθρώπων από τη φθορά και τον θάνατο. Το πρώτο μεγάλο θαύμα και τελείως ακατανόητο για την περιορισμένη ανθρώπινη λογική είναι η ίδια η δημιουργία: ο άχρονος, ο αχώρητος και αναλλοίωτος Θεός, χωρίς να έχει καμία ανάγκη, δημιουργεί τον θαυμαστό κόσμο.

Πολιτική Θεολογία και Θεολογική Πολιτική

• Γεράσιμος Βώκος
• ΤΟ ΒΗΜΑ, 12/8/2012

Είναι γνωστή η μελέτη που δημοσίευσε γύρω στο 1920 με τίτλο «Πολιτική Θεολογία» ο γερμανός θεωρητικός Carl Schmitt. Στο εντυπωσιακό και πολυσυζητημένο αυτό έργο ο συγγραφέας υποστήριζε ότι οι έννοιες της πολιτικής είναι εκκοσμικευμένες έννοιες της θεολογίας. Για παράδειγμα, σύμφωνα με τον Schmitt, η απόλυτη κυριαρχία του ηγεμόνα σχετίζεται με την παντοδυναμία του Θεού, ενώ η κατάσταση έκτακτης ανάγκης στην πολιτική αντιστοιχεί σε αυτό που οι θεολόγοι ονομάζουν θαύμα.

Ξεχάσαμε την «πέτρα της υπομονής»

• Νάσος Βαγενάς
• ΤΟ ΒΗΜΑ, 12/8/2012

Στο ερώτημα αν στη σημερινή κατάσταση της χώρας μας μπορεί να ελπίζει κανείς σε θαύματα αρμόδιοι να απαντήσουν εγκυρότερα είναι οι ευρωπαίοι εταίροι μας παρά εμείς. Γιατί, καθώς μια δική μας απάντηση θα υπαγορευόταν, όπως όλα ως τώρα δείχνουν, περισσότερο από την επιθυμία παρά από την αποφασιστικότητα για την πραγματοποίησή τους, η άποψή μας επί του θέματος θα ήταν εξαρχής προκατειλημμένη. Αλλωστε, ένα θαύμα ζούσαμε στις δεκαετίες της Μεταπολίτευσης. Πώς αλλιώς θα μπορούσε να χαρακτηρίσει κανείς την εικονική πραγματικότητα της περιόδου όπου ένας ολόκληρος λαός τρεφόταν από τον πλούτο των άρτων και των ιχθύων της ευρωπαϊκής λίμνης της Γεννησαρέτ; Η ανάμνηση αυτής της εποχής, κατά την οποία τυφλοί θριάμβευαν σε αγώνες σκοποβολής, ανάπηροι κατατρόπωναν αρτιμελείς σε αθλοπαιδιές, αποθανόντες εξακολουθούσαν να ζουν συνταξιοδοτούμενοι, καλόγεροι πλούτιζαν μετατρέποντας σε εξωχώριες εταιρείες τα ψωμιά και τα ψάρια της εγχώριας Βιστωνίδας, θα επιδρούσε αναπότρεπτα σε μιαν απάντηση στο εν λόγω ερώτημα.