Αναγκαστικά άδικες

ΕΧΟΥΝ ΜΕΛΛΟΝ ΟΙ ΑΓΟΡΕΣ;

PIERRE - NOEL GIRAUD

Πολλοί θεωρούν την παρούσα κρίση μια κρίση εμπιστοσύνης: δεν θα τελειώσει παρά αν ανακτηθεί η εμπιστοσύνη. Πώς ανακτάται; Χρειάζονται ορισμένες δυνατές κινήσεις από τις κυβερνήσεις. Επί της ουσίας, το σχέδιο Πόλσον είναι αυτό που αρμόζει να γίνει. Στην πράξη, η έξοδος από την κρίση θα προκύψει μόνο από μια συλλογική απόφαση των οικονομικών παραγόντων. Αν ανησυχούν ότι θα συνεχιστεί, θα συνεχιστεί. Αν αποφασίσουν να ξαναδείξουν εμπιστοσύνη, οι επιπτώσεις θα είναι περιορισμένες. Γι' αυτό το να δηλώνουν μερικοί με κάθε ευκαιρία «Δεν είναι τόσο σοβαρά τα πράγματα!» δεν σημαίνει ότι είναι κυνικοί υποκριτές που κρύβουν την αλήθεια από τον λαό αλλά επιδεικνύουν την εξυπνάδα όσων έχουν καταλάβει ότι η οικονομία κυριαρχείται από τις αυτοεκπληρούμενες προσδοκίες.

Η οικονομία της αγοράς αποτελεί μια λαμπρή νίκη της δημοκρατίας. Στις πλούσιες χώρες τουλάχιστον οι επενδυτές είναι πλέον όλοι «ελεύθεροι και με ίσα δικαιώματα». Εχουν πρόσβαση σε τεράστια ποικιλία οικονομικών προϊόντων που παρουσιάζουν όλους τους πιθανούς συνδυασμούς απόδοσης/ρίσκου.

Μια αγορά όμως δεν λειτουργεί αποτελεσματικά παρά μόνο με συγκεκριμένες και διαδεδομένες πληροφορίες για τα προϊόντα. Αλλά οι αναγκαίες πληροφορίες για να εκτιμηθεί η ποιότητα των οικονομικών τίτλων είναι ελλιπείς και ασύμμετρες. Ελλιπείς διότι, ενώ η τιμή ενός αγαθού αντικατοπτρίζει το παρελθόν του, δηλαδή τους παράγοντες που συνέβαλαν στην παραγωγή του, η τιμή ενός τίτλου εκφράζει το μέσο όραμα που έχουν οι επενδυτές για το μέλλον του. Για το μέλλον όμως κανείς δεν μπορεί να είναι βέβαιος.

Επιπλέον η πληροφορία είναι πολύ ασύμμετρη. Στην απέραντη δημοκρατία που είναι η αγορά ψηφίζουν μαζί, αγοράζοντας και πουλώντας τίτλους στις ίδιες αγορές, από τη μία πλευρά οι μικροεπενδυτές που δεν έχουν ούτε τον χρόνο ούτε τα εργαλεία να αναλύσουν την αξία των μετοχών, δηλαδή το ρίσκο τους, και από την άλλη οι ειδικοί, που είναι πολύ καλά πληροφορημένοι. Συνεπώς δεν είναι δύσκολο να μαντέψουμε ποιοι θα υποστούν τις ζημιές σε περίπτωση κρίσης: με βεβαιότητα οι χειρότερα πληροφορημένοι παίκτες, οι μικροεπενδυτές.

Οι λιγότερο πληροφορημένοι επενδυτές θα έπρεπε να αναγκάσουν τους οικονομικούς θεσμούς να έχουν μεγαλύτερη υπευθυνότητα στη λήψη και διαχείριση του ρίσκου. Αλλά είναι αμφίβολο ότι θα στραφούμε προς αυτή την κατεύθυνση: οι ελλείψεις και η ασυμμετρία της πληροφορίας είναι απαρασάλευτες.

Ο κ. Pierre-Noël Giraud είναι καθηγητής Οικονομικών στο Mines Paris Tech.

Το ΒΗΜΑ, 05/10/2008