Με τις έντονες συζητή-σεις που γίνονται σε παγκόσμιο επίπεδο μετά τη χρηματοοικονομική κρίση στις ΗΠΑ, θα μπορούσε να πει κανείς ότι, παραφράζοντας τον Μαρξ, το φάντασμα του Κέινς πλανάται πάνω από τον κόσμο. Η κρίση αυτή, που ξεκίνησε από τις ΗΠΑ και θεωρείται η μεγαλύτερη μετά την κρίση του 1929, έχει αρχίσει να έχει σημαντικές παρενέργειες σε όλο τον κόσμο. Οι αβεβαιότητες είναι μεγάλες. Ακόμη και οι ίδιες οι τράπεζες δεν γνωρίζουν την έκταση των προβλημάτων τους. Το πρόβλημα δεν είναι απλώς θέμα ρευστότητας. Είναι πολύ βαθύτερο. Το ερώτημα είναι γιατί να συμβεί αυτή η κρίση. Ολοι σχεδόν θεωρούν ότι η κρίση αυτή οφείλεται, σε μεγάλο βαθμό, στην αδυναμία των ρυθμιστικών πλαισίων και την απουσία έγκαιρων παρεμβάσεων.Η βασική αντίληψη των ιθυνόντων ήταν ότι οι αγορές λειτουργούν αποτελεσματικά και ότι, σε τελευταία ανάλυση, οι ίδιοι οι φορείς της αγοράς αυτορρυθμίζονται και δεν χρειάζεται η κρατική παρέμβαση.Η ευφορία που κυριάρχησε τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια έκανε πολλούς να ξεχάσουν τα διδάγματα του παρελθόντος και το βασικό μάθημα που μας δίδαξε ο Kέινς.Οτι, δηλαδή, η ανεξέλεγκτη λειτουργία των αγορών μπορεί πολύ συχνά να οδηγήσει σε καταστροφικά αποτελέσματα. Ο Kέινς επομένως δεν επανέρχεται με την απλή συνταγή των δεκαετιών του 1950 και του 1960 για επεκτατική δημοσιονομική πολιτική, αν και αυτό προτείνεται για τις ΗΠΑ και όχι μόνο, όσο για το ότι οι αγορές λειτουργούν αποτελεσματικά μόνο όταν το πλαίσιο στο οποίο δρουν είναι σαφές, με αυστηρούς κανόνες και μηχανισμούς εφαρμογής τους. Ο ρόλος του κράτους αλλάζει, όπως αλλάζουν και οι οικονομικές συνθήκες.
Αυτό όμως πολύ απέχει από το να διακηρύσσεται ότι πρέπει να μειωθεί ο ρόλος του κράτους. Η Ιστορία συχνά εκδικείται αυτούς που την αγνοούν. Το κακό όμως είναι ότι το κόστος το πληρώνουν συνήθως άλλοι, και μάλιστα εκείνοι που δεν φταίνε. Ας ελπίσουμε ότι έγκαιρα οι ιθύνοντες θα λάβουν τα μέτρα τους, για να μπορέσουμε να ξεπεράσουμε την κρίση με το λιγότερο δυνατό κόστος.
Ο κ. Β. Ράπανος είναι καθηγητής στο Τμήμα Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Αθηνών
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου