Είναι απίστευτο το πώς για ένα σημαντικό κομμάτι της ελληνικής κοινής γνώμης η συζήτηση για το τι συνέβη το 1965 έχει την ίδια ένταση που θα είχε ένας καυγάς για το τι συνέβη χθες. Η Ιστορία στην Ελλάδα παθιάζει, διχάζει και προκαλεί έντονες συζητήσεις. Τελευταίο παράδειγμα, η σκόνη που σηκώθηκε με αφορμή τις τοποθετήσεις του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη για τα γεγονότα της αποστασίας.
Το ενδιαφέρον είναι πως νομίζουμε ότι ξέρουμε καλά την ιστορία εκείνης της ταραγμένης δεκαετίας, ενώ στην πραγματικότητα δεν θέλουμε να πάμε πέρα από τα κλισέ και τα στερεότυπα. Μας βολεύουν οι μύθοι που μας κληρονόμησε η κυριαρχία μιας «αριστερής» άποψης για την Ιστορία και την οποία υπερασπίζονται με νύχια και με δόντια άνθρωποι που υποτίθεται αγαπούν την έρευνα.
Υπάρχουν, όμως, βασικές αρχές που δεν μπορούμε να ξεχνάμε όταν μιλάμε για την Ιστορία. Πρώτα απ’ όλα πως στην καταγραφή της όλοι πρέπει να έχουν λόγο. Η Ιστορία δεν μπορεί να έχει ταμπού και πρέπει να είναι ανοικτή στις μαρτυρίες των πάντων, δικτατόρων, εγκληματιών πολέμου, ηρώων, σκοτεινών τύπων του παρασκηνίου κ.λπ κ.λπ. Στην Ελλάδα δυστυχώς επικράτησε η ημι-φασιστική άποψη πως οι «κακοί» πρωταγωνιστές της ιστορίας δεν δικαιούνται να ομιλούν. Θυμάμαι ακόμη την παγωμάρα ορισμένων όταν είχα πριν από πολλά χρόνια πάρει μια συνέντευξη από τον κ. Παττακό, αισθανόμουν σαν να είχα επιστρέψει από επίσκεψη στη Σπιναλόγκα όταν ήταν ενεργή. Η Ιστορία δεν μπορεί να θεωρεί «λεπρή» καμία απολύτως ιστορική κατάθεση. Μπορεί να την ελέγχει, να την εξακριβώνει, αλλά όχι να μην την αγγίζει καν.
Δεύτερη βασική αρχή πως στην Ιστορία δεν υπάρχουν «ιερές αγελάδες» και ταμπού. Ο Μακάριος, ο γέρος Παπανδρέου, ο Καραμανλής, ο Μεταξάς πρέπει να τύχουν αυστηρής, αλλά και δίκαιης μεταχείρισης χωρίς φόβο και χωρίς πάθος. Είναι δικαίωμα των οπαδών τους να τους υποστηρίζουν με πάθος, αλλά και δικαίωμα του ιστορικού ή του ερευνητή να ψάχνει πάντοτε να βρει την αλήθεια πίσω από τον μύθο.
Τρίτη επίσης σημαντική αρχή πως δεν μπορεί ποτέ να υπάρχει μία μόνο, επίσημη ή πολιτικώς ορθή εκδοχή της Ιστορίας. Η Ιστορία δεν εξηγείται ποτέ με όρους μαύρου - άσπρου. Στη μεταπολιτευτική, όμως, Ελλάδα μάθαμε στα κλισέ για τον Εμφύλιο, το Κυπριακό, τον Βελουχιώτη και άλλα πολλά και αυτό μας βολεύει. Οταν, μάλιστα, μια νέα γενιά ιστορικών, χωρίς κομματικές ή ιδεολογικές προκαταλήψεις, επιχειρεί να ερευνήσει δύσκολα θέματα βρίσκεται στο στόχαστρο βίαιων επιθέσεων.
Ενα είναι βέβαιο. Εμείς οι Ελληνες δεν ξέρουμε την Ιστορία μας, ιδιαίτερα τη σύγχρονη. Την μάθαμε μέσα από τη ρηχή δημοσιογραφική προσέγγιση, την υπερθεωρητική της ερμηνεία από ιδεολογικά φανατικούς πανεπιστημιακούς και την ανακύκλωση θεωριών συνωμοσίας και κλισέ. Αν κάνετε τον κόπο να πάτε σε ένα βιβλιοπωλείο θα διαπιστώσετε ότι δεν υπάρχει σοβαρή και ψύχραιμη βιογραφία ούτε του Βενιζέλου, ούτε του Καραμανλή, ούτε των Παπανδρέου. Θα βρείτε αγιογραφίες ή λίβελους, αλλά όχι σοβαρές, μεγάλες βιογραφίες σαν και αυτές που θα βρίσκατε στα ράφια ενός βιβλιοπωλείου στο Λονδίνο για τον Τσόρτσιλ ή ακόμη και της Ιταλίας για τον Μουσολίνι. Κάποτε θα ωριμάσουμε αρκετά ώστε η Ιστορία να μην μας δημιουργεί ανασφάλειες. Προς το παρόν δεν την ξέρουμε καλά και γι’ αυτό δεν έχουμε μάθει τίποτα σχεδόν από αυτήν... [Του Αλεξη Παπαχελα, Η Καθημερινή, 14/5/2008]
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου