Μετά τον πρώτο γύρο επανανάγνωσης του φαινομένου Κωνσταντίνου Καραμανλή με αφορμή τα 10 χρόνια από το θάνατό του, μια πρόσθετη σειρά καταθέσεων ανοίγει σήμερα, με τον Αναστάση Πεπονή. Ο οποίος ήρθε σε επαφή με την πολιτική παρουσία του Καραμανλή ήδη τη δεκατία του ’60…
Από τη σκοπιά του πολίτη του τοποθετημένου στην αντίπαλη παράταξη και μάλιστα εθελοντικά στρατευμένου στον Ανένδοτο Αγώνα του 1961-1963 με ηγέτη τον Γεώργιο Παπανδρέου, η πολιτική πορεία του Κωνσταντίνου Καραμανλή σημαδεύεται από μία τομή. Είναι ο Καραμανλής της περιόδου από το 1955, όταν διαδέχθηκε ως πρωθυπουργός τον Αλέξανδρο Παπάγο έως το 1963. Και είναι και ο Καραμανλής της περιόδου από το 1974 έως και τη δεύτερη θητεία του στην Προεδρία της Δημοκρατίας. Εχω ακούσει από τον προσωπικό φίλο του και βιογράφο Παύλο Τζερμιά ότι ο ίδιος δεν αποδεχόταν πως άλλος ήταν όταν έφυγε από την Ελλάδα το 1963 και διαφορετικός επέστρεψε το 1974. Ασφαλώς η προσωπικότητα ήταν η ίδια, αλλά ο ρόλος που ανέλαβε και αποφάσεις του κρίσιμης σημασίας διαμόρφωσαν μια εικόνα πολύ διαφορετική σε σύγκριση μ’ εκείνη που είχε αφήσει το 1963. Ετσι διαφοροποιήθηκε και η αντιμετώπισή του από μεγάλη μερίδα των αντίπαλων παρατάξεων.Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής είχε κληρονομήσει από την κυβέρνηση Παπάγου το κράτος που και εμείς οι κεντροαριστεροί και οι κεντρώοι το αντιμετωπίζαμε -και έτσι το θυμόμαστε πάντα- ως «κράτος της Δεξιάς». Δεν το άλλαξε, ή διότι δεν το ήθελε ή επειδή δεν το μπορούσε. Ο ηγετικός πυρήνας αυτού του κράτους έδρευε στα βασιλικά ανάκτορα. Ομως με αυτόν τον πυρήνα, που τον είχε επιλέξει το 1955 ως πρωθυπουργό και τον υπέδειξε έτσι ως αρχηγό της δεξιάς, συγκρούστηκε ο Καραμανλής το 1963. Η προσωπική μου εκτίμηση είναι ότι εκείνη η σύγκρουση συνέβαλε καθοριστικά και προετοίμασε τις αποφάσεις και την πολιτική του Καραμανλή ως πρωθυπουργού της Μεταπολίτευσης. Υποστηρίζω ακόμη ότι το ερώτημά του «ποιος κυβερνά αυτή τη χώρα», που το είχε προκαλέσει η δολοφονία του βουλευτή της Αριστεράς Γρηγόρη Λαμπράκη, εξέφραζε και μια παραδοχή.Οι θεσμοί που μας εξασφαλίζουν σήμερα την ομαλή λειτουργία της Προεδρευόμενης Κοινοβουλευτικής Δημοκρατίας συνδέονται άρρηκτα με τον πρωθυπουργό Καραμανλή των δύο πρώτων χρόνων (1974-1975) της Μεταπολίτευσης. Δεν αναφέρομαι μόνο στο Σύνταγμα του 1975, όπως το τροποποίησε η Αναθεώρηση του 1985-86, αλλά σε κρίσιμες και αποφασιστικές πρωτοβουλίες του από τις πρώτες κιόλας μέρες της επιστροφής του στην Ελλάδα. Είναι η απόφασή του να επαναφέρει σε ισχύ, για μια μεταβατική περίοδο, το Σύνταγμα του 1952, με την εξαίρεση των διατάξεων που καθόριζαν ως μορφή του πολιτεύματος, τη βασιλεία. Υπό τις τότε συνθήκες ήταν μια απόφαση τολμηρή, που άνοιξε το δρόμο για ένα αδιάβλητο δημοψήφισμα και για την ολοκλήρωση της Μεταπολίτευσης, με την κυριολεξία του όρου. Με αυτό το δημοψήφισμα λύθηκε οριστικά το πολιτειακό και απαλλάχθηκε η Ελλάδα από μια δυναστεία, που τα περισσότερα χρόνια της είχαν συνδεθεί με διχαστικές καταστάσεις και πολιτειακές ανωμαλίες. Είναι ακόμη η πρωτοβουλία του να νομιμοποιήσει το ΚΚΕ. Ο Καραμανλής έκανε με αυτή τη νομιμοποίηση ένα πρώτο βήμα σημαντικό, ακολούθησαν τα τολμηρά βήματα του Ανδρέα Παπανδρέου με τα οποία αποσυνδέθηκε πλήρως η δημόσια ζωή από τα κατάλοιπα της ένοπλης εμφύλιας σύγκρουσης, που η Δεξιά τα συντηρούσεΚωνσταντίνου Καραμανλή ήταν η εισδοχή της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα, την ΕΟΚ, η οποία μετεξελίχθηκε στη σημερινή Ευρωπαϊκή Ενωση (Ε.Ε.). Ανεξάρτητα από το σκεπτικισμό που μπορεί να γεννά η πολιτική των σημερινών ηγεσιών της Ε.Ε., επιβάλλεται να επισημανθεί ότι όλοι ανεξαίρετα οι γείτονές μας επιδίωξαν ή επιδιώκουν να είναι μέλη της. Η Ελλάδα, με την επιμονή και τους χειρισμούς του Καραμανλή είναι πλήρες μέλος από το 1981. Μία από τις θετικές συνέπειες είναι ότι η είσοδος στην Ε.Ε. ορισμένων γειτόνων μας εξαρτάται και από τη συναίνεση της Ελλάδας.Ο Καραμανλής παρέλαβε ανοικτά και σε κρίσιμη φάση τα δύο μείζονα εθνικά μας ζητήματα: της Κύπρου, που το προκάλεσε η εισβολή του 1974, και του Αιγαίου, που το έχουν γεννήσει τουρκικές ενέργειες και αυθαίρετοι ισχυρισμοί για την υφαλοκρηπίδα και όχι μόνο. Δεν αισθάνομαι ότι στο πλαίσιο του παρόντος κειμένου, κειμένου αναδρομής και μνήμης, χωρεί η αναφορά σε δύο ζητήματα που είναι ακόμα σε εξέλιξη, το δεύτερο με εναλλαγές έντασης και ύφεσης.Ο Καραμανλής ολοκλήρωσε την πολιτική σταδιοδρομία του με δύο θητείες στην Προεδρία της Δημοκρατίας.Κατά την πρώτη ήταν εξοπλισμένος με τις ευρείες παρεμβατικές ευχέρειες που του παρείχαν οι σχετικές διατάξεις του Συντάγματος του 1975. Δεν έκανε χρήση αυτών των ευχερειών. Με τη λήξη της πρώτης προεδρικής θητείας του Κωνσταντίνου Καραμανλή το 1985 ο Ανδρέας Παπανδρέου αποφάσισε τελικά να μην υποστηρίξει την επανεκλογή του. Εκείνη η απόφαση δεν εξέφραζε μια αξιολογική κρίση, την υπαγόρευσαν άλλες πολιτικές εκτιμήσεις. Επίσης, συνδυάστηκε η διαδικασία της εκλογής διαδόχου του με τη Συνταγματική Αναθεώρηση του 1985-86. Αυτή η Αναθεώρηση αφαίρεσε ορισμένες από τις προεδρικές δικαιοδοσίες τις οποίες προέβλεπε το Σύνταγμα του 1995. Μετά πέντε χρόνια, το 1990, ο Καραμανλής αποδέχτηκε την υποψηφιότητά του, έτσι και την άσκηση των προεδρικών καθηκόντων του σύμφωνα με τις ρυθμίσεις της Αναθεώρησης του 1985-86. Νομίζω ότι αυτή η αποδοχή μετέδιδε και ένα μήνυμα αναγνώρισης.Τελειώνω με τη σκέψη ότι η ομαλή συνύπαρξη δύο φορές (1981-1985 και 1993-1995) του Προέδρου της Δημοκρατίας Κωνσταντίνου Καραμανλή, αρχηγού της Δεξιάς έως το 1981, με τον Ανδρέα Παπανδρέου ως πρωθυπουργό, αλλά και ηγέτη τότε των έως το 1981 αντιπάλων του Καραμανλή, υπήρξε η κορυφαία επιβεβαίωση ότι η Ελλάδα είχε εισέλθει, μετά από δεκαετίες, σε ομαλή κοινοβουλευτική πορεία. Αλλά και ότι αυτή η Προεδρευόμενη Κοινοβουλευτική Δημοκρατία, και όχι οι βασιλικές δυναστείες, εγγυάται την αδιατάρακτη λειτουργία των δημοκρατικών θεσμών.
Ο Αναστάσης Πεπονής, στην πρώτη γραμμή της πολιτικής από την εποχή του Ανενδότου, υπήρξε διευθυντής του ΕΙΡ τις ημέρες των βασιλικών επιστολών. Μετά τη Μεταπολίτευση υπήρξε εξαρχής κεντρικός συντελεστής του ΠΑΣΟΚ και πολλές φορές υπουργός στις κυβερνήσεις του Ανδρέα Παπανδρέου.
[του ΑΝΑΣΤΑΣΗ ΠΕΠΟΝΗ, Ελεύθερος Τύπος , 3/5/2008]
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου